Jogasutry Ryszi Patańdźali

Z Himalaya-Wiki

Jogasutry Maharyszi Patańdźali w przekładzie Leona Cyborana

Klasyczny traktat z instrukcjami nauczania klasycznej jogi.

"...Podstawowym i najstarszym, przynajmniej z zachowanych i dostępnych nam, traktatem jogi są "Jogasutry". Wszystkie inne teksty zaliczane do tego systemu są jedynie komentarzami do "Jogasutr" lub komentarzami do najstarszego ich komentarza...

Sutra jest zwięzłą niczym telegraficzna formą wyrażania myśli. Jest to pojedyncze zwięzłe wyrażenie (lakoniczne zdanie lub nierzadko część zdania) traktatu kondensującego jakąkolwiek wiedzę bramińską, bądź też cały traktat złożony z tego rodzaju wyrażeń...

"Jogasutry" są tekstem złożonym ze 195 takich sutr. Podzielone są na cztery księgi czy rozdziały...

Autorstwo "Jogasutr" tradycja indyjska przypisuje Patańdżalemu..."


I. O SAMADHI, CZYLI SKUPIENIU

1. I nauczanie jogi

[Oto teraz inicjuje się nauczanie jogi]

2. Joga - powściągnięciem zjawisk świadomości

[Joga jest to powściągnięcie zjawisk świadomości]

3. Wtedy - stan widza w swojej naturze

[Wtedy widz utrzymuje się w swojej właściwej naturze]

4. Lub ma naturę wspólną ze zjawiskiem

[Lub ma naturę wspólną ze zjawiskiem świadomościowym]

5. Zjawiska - pięciorakie; uciążliwe i nieuciążliwe

[Zjawiska, których jest 5 rodzajów, są uciążliwe lub nieuciążliwe]

6. Miary poznawcze, wypaczenie, fantazjowanie, sen, przypomnienie

[Poznanie prawdziwe, błąd poznawczy, fantazjowanie, sen głęboki, przypomnienie]

7. Naoczność, poznanie rozumowe, przejęcie poznania - miarami poznawczymi

[Są trzy rodzaje poznania prawdziwego: poznanie bezpośrednie, poznanie pośrednie i przejęcie poznania]

8. Wypaczeniem - błędne poznanie nie oparte na naturze rzeczywistości

[Błąd poznawczy jest to poznawanie w sposób błędny nie oparte na naturze rzeczywistości]

9. Fantazjowanie - pozbawione rzeczywistości, będące następstwem poznania słów

[Fantazjowanie jest pozbawione rzeczywistości i powstaje tylko w wyniku kombinacji pojęć ogólnych związanych ze słowami]

10. Sen - zjawiskiem z podporą pratjaji pustki

[Sen głęboki jest to zjawisko świadomościowe, w którym podporę uświadomienia stanowi pratjaja pustki]

11. Przypomnienie nie dopuszcza do zanikania przeżytego przedmiotu

[Przypomnienie narzuca przeżyty przedmiot świadomości]

12. Powściągnięcie ich ćwiczeniem i bezpragnieniowością

[Zjawiska świadomościowe powściąga się za pomocą ćwiczenia jogicznego i bezpragnieniowości]

13. Ćwiczenie - dążeniem do stałości w nim

[Ćwiczenie jogiczne jest to wysiłek dla osiągnięcia stałego stanu tego powściągnięcia]

14. Uprawiane długi czas, nieprzerwanie, ze skupioną uwagą - trwałym stopniem

[Ćwiczenie jogiczne dopiero wtedy przechodzi w trwały stopień jogi gdy się je uprawia przez długi czas bez przerwy i ze skupioną uwagą]

15. Uświadamianie panowania wolnej od pragnienia przedmiotu widzialnego i objawionego - bezpragnieniowością

[Bezpragnieniowość jest to uświadamianie panowania ze strony świadomości wolnej od pragnienia przedmiotu świata widzialnego i świata objawionego]

16. Wyższe od niej - niepragnienie gun mającej rozpoznanie puruszy

[Wyższą formą bezpragnieniowości jest niepragnienie gun ze strony świadomości mającej intuicyjne rozpoznanie puruszy jako różnego od gun]

17. W następstwie postaci myślenia, przenikania, błogości, stanu "jestem" - z uświadomieniem

[W następstwie ćwiczenia jogicznego w postaci myślenia, potem przenikania subtelnej rzeczywistości, później błogości, wreszcie świadomości "jestem" nastaje joga lub skupienie z uświadomieniem]

18. Po ćwiczeniu z pratjają ustania, z resztką sanskar - inna

[W następstwie ćwiczenia jogicznego z pratjają ustania zjawisk świadomościowych, gdy pozostaną same tylko sanskary, nastaje drugi rodzaj jogi lub skupienia, tzw. bez uświadomienia]

19. Pratjaja naturalna - u bezcielesnych i rozpuszczonych w prakrti

[U bezcielesnych i rozpuszczonych w prakrti skupienie bez uświadamiania powstało dzięki pratjaji naturalnej]

20. U innych w następstwie wiary, energii, pamiętliwości, skupienia i poznania prawdy

[U innych niż ci wymienieni w poprzedniej sutrze powstaje skupienie bez uświadomienia w następstwie wiary, energii, pamiętliwości, skupienia i poznania prawdy]

21. U ostro-potężnych - bliskie

[U ostro ćwiczących i potężnych w bezpragnieniowości skupienie jest bliskie]

22. Z powodu słabości, średniości i nadmierności - wyższy nawet od nich

[Ponieważ może być stopień słaby, średni i wysoki przeto nawet od tych ostro ćwiczących i potężnych w bezpragnieniowości może być jeszcze silniejszy dążący do skupienia]

23. Lub przez skupianie się na Iśwarze

[Skupienie, czyli samadhi, można również osiągnąć przez skupianie się na Iśwarze]

24. Iśwara - szczególnością puruszy, nietknięty uciążliwościami, karmanem, owocowaniem, złożem

[Iśwara jest zróżnicowaniem puruszy, jest nieskalany uciążliwościami, karmanem, skutkiem karmicznym i złożem karmicznym]

25. W nim nieprzewyższalny zalążek wszechwiedzącego

[W Iśwarze jest zalążek wszechwiedzącego nieprzewyższalny przez nikogo]

26. Mistrzem nawet pradawnych z powodu nieograniczenia czasem

[Iśwara był mistrzem nawet najbardziej starożytnych mistrzów, ponieważ nie jest ograniczony czasem]

27. Jego nazwą - pranawa

[Iśwarę oznacza mistyczna zgłoska OM]

28. Powtarzanie jej i kontemplowanie jej znaczenia

[Należy tę mistyczną zgłoskę OM powtarzać i kontemplować jej znaczenie]

29. Przez to - zarówno dojście do wewnętrznego "ja", jak i zanik przeszkód

[Dzięki kontemplowaniu Iśwary dochodzi się do wewnętrznego "ja", a przy tym niweczy się przeszkody]

30. Choroba, otępienie, niezdecydowanie, nieskupianie się, brak energii, niepowściągliwość, błędne poznanie, nieosiągnięcie stopnia, nieumocnienie się - oto przeszkody rozpraszające świadomość

[Choroba, otępienie, niezdecydowanie, nieskupianie się, brak energii, niepowściągliwość, błędne poznawanie, nieosiągnięcie stopnia skupienia i nieumocnienie się w nim, gdy został osiągnięty są to przeszkody, będące czynnikami rozproszenia świadomości]

31. Cierpienie, złe samopoczucie, drżenie ciała, wdech i wydech - symptomami rozproszenia

[Cierpienie, złe samopoczucie, drżenie ciała, wdech i wydech stanowią symptomy czynników rozproszenia świadomości]

32. Dla usunięcia ich - ćwiczenie z jedną tattwą

[W celu usunięcia tych przeszkód należy uprawiać ćwiczenia jogiczne z jednym pierwiastkiem rzeczywistości]

33. Przez pielęgnowanie życzliwości, współczucia, zadowolenia, tolerancji dla szczęścia, nieszczęścia, dobra i zła - oczyszczenie świadomości

[Przez pielęgnowanie uczucia życzliwości dla szczęścia, współczucia dla nieszczęścia, zadowolenia z dobra i tolerancji wobec zła ucisza się świadomość]

34. Lub przez wydychanie, wstrzymywanie prany

[Również przez wydychanie lub powściągnięcie prany oczyszcza się lub ucisza świadomość]

35. Lub powstałe przeżycie unieruchamiające umysł

[Także wywołanie przeżycia z subtelnym przedmiotem zmysłowym utrzymującego umysł w stałym stanie ucisza świadomość]

36. Lub beztroskie, jaśniejące

[Również przeżycie beztroski lub świetlistości ucisza świadomość]

37. Lub świadomość pozbawiona pragnień jako przedmiot

[Lub też świadomość mająca za przedmiot siebie samą w stanie wolnym od pragnień osiąga uciszenie]

38. Lub z poznaniem majaku, snu jako podporą

[Również się ucisza świadomość przez odtwarzanie stanu snu z marzeniami sennymi lub stanu głębokiego snu]

39. Lub przez kontemplację zgodnie z upodobaniem

[Lub przez kontemplację czegokolwiek zgodnie z upodobaniem osiąga uciszenie świadomości]

40. Od najmniejszego atomu do największej wielkości jej panowanie

[Panowanie jej (świadomości oczyszczonej) rozciąga się od najmniejszego atomu aż do największego ogromu]

41. Z osłabionymi zjawiskami jak w kamieniu szlachetnym utkwienie w tym, zabarwienie się tym, czy jest to podmiot ujmowania, instrument ujmowania, czy przedmiot ujmowania - popadnięciem

[W świadomości ze zjawiskami zredukowanymi do minimum jak w kamieniu szlachetnym występuje zabarwienie tym, na czym się śwaidomość zatrzyma - czy to będzie podmiot ujmowania, instrument ujmowania czy też przedmiot ujmowania i nazywa się to popadnięciem w stan czegoś]

42. Spośród tych zmieszane z fantazjami słowa, rzeczy i pojęcia - popadnięciem z myśleniem

[Spośród tych popadnięć - zmieszane z fantazją słowa, z fantazją rzeczy i fantazją pojęcia nazywa się popadnięciem w stan czegoś z myśleniem]

43. Po oczyszczeniu z przypomnień, jak gdyby pozbawione swojej natury, ujawniające samą tylko rzecz - bez myślenia

[Po całkowitym oczyszczeniu z przypomnień popadnięcie w stan z myśleniem jak gdyby zostało pozbawione swojej natury; to popadnięcie ujawniające samą tylko rzecz jest to tzw. popadnięcie w stan bez myślenia]

44. Tym samym objaśnia się - z przenikaniem i bez przenikania mające przedmiot subtelny

[W podobny sposób jak wyżej objaśnia się popadnięcie w stan tzw. z przenikaniem i bez przenikania mające przedmiot świadomościowy subtelny]

45. A przedmiotowość subtelna rozciąga się aż do alingi

[A zakres przedmiotowości subtelnej rozciąga się aż do alingi]

46. Te same - skupieniem z zalążkiem

[Te cztery popadnięcia w stan rzeczy stanowią skupienie z zalążkiem]

47. Po udoskonaleniu bez przenikania - czystość atmana

[Po udoskonaleniu się w popadnięciu w stan bez przenikania nastaje cisza atmana]

48. W niej poznanie pełne prawdy

[W tej ciszy atmana jest poznanie wypełnione prawdą]

49. Od poznania prawdy objawionej i rozumowej ma odmienny przedmiot z powodu szczególności rzeczy

[Poznanie prawdy w stanie skupienia ma odmienny przedmiot świadomościowy od poznania prawdy zasłyszanego i wyrozumowanego, ponieważ jego przedmiotem jest rzecz szczególna]

50. Zrodzona z niego sanskara krępuje inne sanskary

[Sanskara pochodząca z tego poznania prawdy w stanie skupienia krępuje inne sanskary]

51. Po powściągnięciu nawet tego, dzięki powściągnięciu wszystkiego - skupienie bez zalążka

[Po powściągnięciu nawet i tego skupienia, dzięki powściągnięciu wszystkiego, nastaje skupienie bez zalążka]


II. O SADHANIE, CZYLI DRODZE DOJŚCIA

1. Asceza, medytacja, skupienie się na Iśwarze - krijajogą

[Asceza, medytacja i skupienie się na Iśwarze składają się na krijajogę]

2. Dla wywołania skupienia i dla osłabienia uciążliwości

[Krijajogę uprawia się dla wywołania skupienia i dla osłabienia uciążliwości]

3. Niewiedza, stan "jestem", pragnienie, awersja, przywiązanie - uciążliwościami

[Niewiedza, świadomość "jestem", pragnienie, awersja i przywiązanie stanowią uciążliwości]

4. Niewiedza - glebą dla pozostałych: uśpionych, osłabionych, wyłączonych, czynnych

[Niewiedza jest glebą dla pozostałych uciążliwości, czy to uśpionych, czy osłabionych, wyłączonych, czy też czynnych]

5. Widzenie w nietrwałym, nieczystym, niewygodnym, bezjaźniowym trwałego, czystego, pomyślnego, jaźni - niewiedzą

[Widzenie w nietrwałym trwałego, w nieczystym - czystego, w niewygodzie - pomyślności, w bezjaźniowym - jaźni stanowi niewiedzę]

6. Pozorna jedność natury mocy widzostwa i widzenia - stanem "jestem"

[Świadomość "jestem" polega na pozornej jedności mocy podmiotu widzenia i mocy aktu widzenia]

7. Pragnienie rodzi się w następstwie przyjemności

[Pragnienie powstaje w wyniku uprzednio doświadczonej przyjemności]

8. Awersja rodzi się w następstwie przykrości

[Awersja powstaje w wyniku uprzednio doświadczonej przykrości]

9. Przywiązanie, płynące przez zabieganie o siebie, utrzymuje się nawet u wiedzącego

[Przywiązanie do życia "płynące" przez lubowanie się w sobie utrzymuje się nawet u mądrego]

10. Te subtelne usuwa się przez powrotną drogę rozwoju

[Te uciążliwości, które są w stanie subtelnym są usuwalne przez powrotną drogę rozwoju świadomości]

11. Ich zjawiska usuwa się kontemplacją

[Uciążliwości w postaci zjawisk świadomościowych są usuwalne za pomocą kontemplacji]

12. Złoże karmana, mające korzeń w uciążliwościach, może dać o sobie znać w obecnym, przyszłym żywocie

[Złoże karmiczne, mające przyczynę w uciążliwościach, może się ujawnić w doświadczeniu w obecnym lub przyszłym wcieleniu]

13. Gdy jest korzeń, to jest jego owocowanie jako wcielenie, okres życia, doznanie

[Gdy istnieje przyczyna złoża karmicznego, to będzie jego skutek w postaci wcielenia, okresu życia i odpowiedniego doznania]

14. One - skutkami przyjemnymi, przykrymi w zależności od zasługi lub przewinienia

[One są skutkami przyjemnymi lub przykrymi, co odpowiednio warunkuje zasługa lub przewinienie]

15. Przez niewygody przemiany, udręki, sanskar i z powodu przeciwstawiania się zjawisk gun - wszystko tylko niewygodą dla rozpoznającego

[Dla rozróżniającego puruszę od sattwy - ponieważ rozwój duchowy jest niewygodą, cierpienie jest niewygodą i sanskary są niewygodą, a to z powodu przeciwstawiania się sobie nawzajem zjawisk gun - wszystko jest tylko niewygodą]

16. Przedmiotem usuwania - niewygoda przyszła

[Przedmiotem usuwania jest niewygoda przyszła]

17. Kontakt widza i przedmiotu widzenia - przyczyną przedmiotu usunięcia

[Przyczyną istnienia przedmiotu usunięcia czyli niewygody przyszłej jest kontakt widza i przedmiotu widzenia]

18. Przedmiot widzenia ma naturę przejrzystości, aktywności i stałości, tworzy naturę elementów i narządów psychicznych, służy dla doznawania i uwalniania

[Przedmiot widzenia ma naturę ujawniania aktywności i stałości, tworzy naturę elementów i narządów psychicznych, służy dla doznawania i uwalniania widza.]

19. Wisiesze, awisiesze, sama tylko linga i alinga są złożone z gun

[Wisiesze, awisiesze, sama tylko linga oraz alinga są złożone z gun]

20. Widz - samym tylko widzostwem; chociaż czysty, patrzy na pratjaję

[Podmiot "widzenia" jest samym tylko "widzostwem" chociaż jest czysty, jest patrzący podług pratjaji]

21. Tylko dla niego istota przedmiotu widzenia

[Tylko dla niego zaistniała istota przedmiotu widzenia]

22. Chociaż zniszczony, gdy ma służenie zakończone, nie zniszczony z powodu wspólności z innymi niż on

[Chociaż przedmiot widzenia mający służenie zakończone w stosunku do jednego puruszy jest zniszczony, to jednak nie jest zniszczony, ponieważ stanowi wspólną podstawę z innymi puruszami niż on]

23. Kontakt - przyczyną ujmowania natury mocy własności i właściciela

[Kontakt widza z przedmiotem widzenia jest przyczyną tego, że ich moce ujmuje się w stosunek właściciela do własności]

24. Jego przyczyną - niewiedza

[Przyczyną tego kontaktu jest niewiedza]

25. Gdy jej nie ma, nie ma kontaktu - usunięcie - to jedyność widzostwa

[Gdy nie ma niewiedzy, to nie ma kontaktu - jest wtedy usunięcie tego, co miało być usunięte, czyli przedmiotu usuwania i oto wtedy ma miejsce kaiwalja podmiotu widzenia]

26. Niezmącone poznanie rozróżniające - środkiem do usunięcia

[Niezachwiane poznanie rozróżniające widza i przedmiot widzenia jest środkiem do usunięcia]

27. Ma on siedmiorakie poznanie prawdy ustopniowane aż do kresu

[U tego, u którego wystąpiło poznanie rozróżniające następuje siedmiorakie poznanie prawdy ustopniowane aż do kresu]

28. Przez wypełnienie członów dodatkowych jogi, gdy zaniknie nieczystość, nastaje światło poznania rozróżniającego

[Dzięki wypełnianiu członów pomocniczych jogi, gdy zniknie nieczystość, nastaje światło poznania aż do poznania rozróżniającego]

29. Jamy, nijamy, asany, pranajama, pratjahara, dharana, dhjana, samadhi - ośmioma członami dodatkowymi

[Zasady moralne, praktyki ascetyczno-moralne, pozycje, powściągnięcie prany, wycofanie, przykucie uwagi, kontemplacja i skupienie stanowią osiem członów dodatkowych jogi]

30. Niekrzywdzenie, prawda, niekradzenie, brahmaczarja, nieposiadanie - jamami

[Na zasady moralne składają się: niekrzywdzenie, umiłowanie prawdy, niekradzenie, brahmaczaria i nieposiadanie]

31. Nie ograniczone kastą, miejscem, czasem, okolicznościami, na wszystkich stopniach - wielkim ślubem

[Zasady moralne winny stać się wielkim ślubem - przestrzeganym niezależnie od miejsca, czasu, okoliczności i na wszystkich stopniach świadomości rozwoju duchowego]

32. Oczyszczanie, zadowolenie, asceza, medytacje, skupienie się na Iśwarze - to nijamy

[Oczyszczanie, zadowolenie, asceza, medytacje i oddanie się Iśwarze stanowią praktyki ascetyczno-mistyczne]

33. Gdy atakują słabości - wytwarzanie przeciwieństwa

[Gdy atakują słabości należy stosować przeciwdziałanie]

34. "Słabości - krzywdzenie itd. czynione, nakłanianie do nich, pochwalanie ich - następstwem żądzy, gniewu, zaślepienia; drobne, średnie, wielkie; bezkresnym ich owocem - cierpienie, niewiedza" - oto stosowne przeciwdziałania

[Stosowanie przeciwdziałania polega na rozmyślaniu, kontemplowaniu, że cierpienie i niewiedza są niekończącym się skutkiem słabości, których naturą jest skłonność do krzywdzenia itd., jeśli są urzeczywistnione, jeśli się nakłania kogoś do ich urzeczywistnienia lub się je pochwala - będących następstwem żądzy, gniewu lub zaślepienia - czy to dotyczą krzywdzenia itd. w małym stopniu, w średnim, czy w wielkim]

35. Po ugruntowaniu się w niekrzywdzeniu w jego obecności ustaje wrogość

[Gdy jogin ugruntuje się w cnocie niekrzywdzenia, w jego obecności ustają wszelkie akty wrogości ze strony innych istot]

36. Po umocnieniu się w prawdzie - zależność czynów i skutków

[Gdy jogin ugruntuje się w prawdzie, od jego woli zależą czyny moralne innych i ich skutki]

37. Po ugruntowaniu się w niekradzeniu zbliżają się wszelkie klejnoty

[Gdy jogin ugruntuje się w cnocie niekradzenia, wszystkie klejnoty zbliżają się do niego]

38. Po ugruntowaniu się w brahmaczarji - osiągnięcie mocy

[Gdy jogin ugruntuje się w cnocie brahmaczarji osiąga moc]

39. Gdy trwa w nieposiadaniu, poznaje intuicyjnie stany wcieleń

[Gdy jogin utrzymuje się w cnocie ubóstwa, poznaje intucyjnie stany swoich żywotów]

40. Przez oczyszczanie - "unikanie" własnego ciała i niełączenie się z innymi

[Dzięki oczyszczaniu jogin ma niechęć do własnego ciała i nie łączy się z ciałami innych]

41. Czystość sattwy, pogoda umysłu, jednolitość, zwycięstwo nad narządami psychicznymi i zdolność widzenia atmana

[Nadto przez oczyszczenie zdobywa się czystość sattwy, pogodę umysłu, jednolitość świadomości, opanowanie narządów psychicznych i zdolność "widzenia" atmana]

42. Przez zadowolenie - osiągnięcie nieprzewyższalnego szczęścia

[Przez ćwiczenie się w zadowoleniu osiąga się niezrównane szczęście]

43. Moc nadludzka nad ciałem i narządami psychicznymi - na skutek zniknięcia nieczystości - dzięki ascezie

[Dzięki ascezie - na skutek zniknięcia nieczystości - osiąga się moc nadludzką nad ciałem i narządami psychicznymi]

44. Przez medytacje - kontakt z dowolnymi bóstwami

[Dzięki medytacjom zdobywa się łączność z dowolnymi bóstwami]

45. Moc nadludzka ze skupienia - dzięki skupieniu się na Iśwarze

[Dzięki skupieniu się Iśwarze osiąga się moc nadludzką wynikłą ze skupienia]

46. Asana - nieruchoma i wygodna

[Pozycja jogiczna winna być nieruchoma i wygodna]

47. Wraz z rozluźnieniem napięcia, połączeniem się z nieskończonym

[Asanie powinno towarzyszyć rozluźnienie napięcia lub połączenie się z Anantą]

48. Dzięki temu nie atakują pary przeciwieństw

[Dzięki temu nie dokuczają praktykującemu pary przeciwieństw]

49. Gdy to jest, przerywanie biegu wdechu i wydechu - pranajamą

[Gdy asana została opanowana, wtedy stosuje się przerywanie wdechu i wydechu, czyli powściągnięcie prany]

50. Ma stany: zewnętrzny, wewnętrzny, stłumiony; ćwiczona miejscem, czasem, liczbą; długotrwała, subtelna

[Powściągnięcie prany ma stany: zewnętrzny, wewnętrzny i stłumiony; ćwiczone jest przy pomocy miejsca, czasu i liczby; powinno być długotrwałe i subtelne]

51. Czwarta - przekraczająca przedmiot zewnętrznego i wewnętrznego

[Czwarta pranajama przekracza przedmiot świadomościowy, który występuje przy zewnętrznym i wewnętrznym stanie pranajamy]

52. Przez to znika zasłona przejrzystości

[Dzięki tym pranajamom znika zasłona przejrzystości]

53. I zdolność umysłu do dharan

[Dzięki pranajamie osiąga się też zdolność umysłu do dharan]

54. Gdy narządy psychiczne po oddzieleniu się od swoich przedmiotów niejako naśladują właściwą naturę świadomości - to pratjahara [Gdy narządy psychiczne oddzielają się od swoich przedmiotów, wtedy niejako naśladują właściwą naturę świadomości i to nazywa się wycofaniem]

55. Przez to najwyższe opanowanie narządów psychicznych

[Dzięki wycofaniu osiąga się najwyższe opanowanie narządów psychicznych]


III. O WIBHUTI, CZYLI JOGICZNYCH MOCACH

1. Związanie świadomości z miejscem - dharaną

[Związanie zjawiska świadomości z miejscem jest to przykucie uwagi]

2. W tym jednostajność pratjaji - dhjaną

[Gdy w tym miejscu przykucia uwagi zachodzi jednostajność pratjaji, to jest kontemplacja]

3. Ta sama mająca jaśnienie samej tylko rzeczy, jak gdyby pozbawiona swojej natury - samadhi

[Ta sama kontemplacja gdy ma zjawienie się samej tylko rzeczy - jak gdyby pozbawiona swojej natury - jest skupieniem]

4. Trójka w jednym - sanjamą

[Gdy te trzy stany: przykucie uwagi, kontemplacja i skupienie zostaną skupione w jednym przedmiocie świadomościowym, to mamy sanjamę]

5. Przez opanowanie jej światło poznania prawdy

[Gdy się opanuje sanjamę, nastaje światło poznania prawdy]

6. Zastosowanie jej na stopniach

[Sanjamę stosuje się odpowiednio na coraz wyższych stopniach świadomości, lub jogi]

7. Trójka - wewnętrznym członem dodatkowym w porównaniu z poprzednimi

[Ta trójka - przykucie uwagi, kontemplacja i skupienie w przeciwieństwie do pięciu poprzednich członów dodatkowych, które były pośrednie stanowi bezpośredni człon dodatkowy]

8. Nawet ona - zewnętrznym członem dodatkowym dla bez zalążka

[Nawet ta trójka środków - która jest bezpośrednim członem dodatkowym dla jogi z zalążkiem, czyli dla skupienia z uświadomieniem - stanowi pośredni człon dodatkowy dla jogi bez zalążka. Dlaczego? Ponieważ joga bez zalążka występuje, gdy nie ma tej trójki]

9. Pokonanie i powstanie sanskar wyłaniania i powściągnięcia - przemianą powściągnięcia inherentną świadomości w momencie powściągnięcia

[Pokonanie sanskary wyłaniania i powstanie sanskary powściągnięcia jest przemianą powściągnięcia inherentną świadomości w momencie powściągnięcia]

10. Jej potok wyciszony od sanskary

[Świadomość ma potok wyciszony z powodu sanskary]

11. Zanik i powstanie stanu wszechsłużenia i jednolitości - przemianą skupienia świadomości

[Zanik stanu wszechsłużenia i powstanie jednolitości - to przemiana skupienia świadomości]

12. W nim zaś jednakowa pratjaja uciszona i powstała - przemianą jednolitości świadomości

[Z kolei w tym skupieniu pratjaja uciszona i pratjaja powstała są jednakowe - jest to przemiana jednolitości świadomości]

13. Przez to objaśnia się przemianę cech, oznak czasowych i stanów w elementach i narządach psychicznych

[W ten sposób objaśnia się przemianę cech, oznak czasowych i stanów również w elementach i narządach psychicznych]

14. Wyciszonym, powstałym i nieokreślonym cechom towarzyszy posiadacz cech

[Cechom zarówno zanikłym, jak i zjawionym i nieokreślonym inherentny jest posiadacz cech]

15. Odmienność następstw - przyczyną odmienności przemian

[Odmienność następstw przyczyną odmienności przemian]

16. Sanjamą na trójce przemian - poznanie przeszłości i przyszłości

[Przez sanjamę na trójce przemian poznaje się przeszłość i przyszłość]

17. Zmieszanie słowa, znaczenia i pratjaji przez [błędne] utożsamianie jednych z drugimi; przez sanjamę na rozdzieleniu tego - poznanie mowy wszelkich istot

[W zwykłym poznaniu występuje zmieszanie słowa, znaczenia i pratjaji na skutek błędnego utożsamiania jednych z drugimi. Przez sanjamę na rozdzieleniu ich osiąga się poznanie mowy wszelkich istot]

18. Przez unaocznienie sanskary - poznanie poprzednich wcieleń

[Przez sanjamę na sanskarze, dzięki jej unaocznieniu poznaje się swoje poprzednie wcielenia]

19. Pratjaji - poznanie cudzej świadomości

[Przez pratjaję na pratjaji dzięki jej unaocznieniu poznaje się cudzą świadomość]

20. A nie z podporą, bo nie ma ono występowania przedmiotu

[Ale to poznanie cudzej świadomości nie jest wraz z podporą świadomościową, ponieważ nie występuje w nim przedmiot cudzej śwaidomości]

21. Przez sanjamę na postaci ciała, po stłumieniu jego mocy jako przedmiotu ujmowania, po oddzieleniu ujawniania dla oka - zniknięcie

[Dzięki sanjamie na barwokształcie ciała, gdy stłumi się jego moc jako przedmiotu ujmowania oddzieli się ujawnianie barwokształtu ciała od narządu widzenia - następuje niewidzialność ciała]

22. Karman natychmiastowy i powolny; przez sanjamę na nim - poznanie kresu życia, lub z omenów

[Karman jest natychmiastowy i powolny; przez sanjamę na nim poznaje się kres życia; lub z omenów śmierci]

23. Na życzliwości itp. - potęgi

[Przez sanjamę na uczuciu życzliwości itp. osiąga się potęgi tych uczuć]

24. Na siłach - siły słonia - itd.

[Przez sanjamy na rozmaitych siłach osiąga się odpowiednie siły, jak siłę słonia i inne]

25. Przez skierowanie światła przejawu - poznanie subtelnego, ukrytego, oddalonego

[Dzięki skierowaniu światła przejawu umysłu na rzecz subtelną, ukrytą lub oddaloną - osiąga jogin poznanie odpowiednio rzeczy subtelnej, ukrytej innymi rzeczami lub oddalonej w przestrzeni lub czasie]

26. Poznanie wszechświata przez sanjamę na słońcu

[Przez sanjamę na "słońcu" jogin uzyskuje bezpośrednie poznanie wszechświata]

27. Na księżycu - poznanie ładu gwiazd

[Dzięki sanjamie na "księżycu" jogin zdobywa poznanie ładu gwiazd]

28. Na gwieździe polarnej - poznanie ich ruchu

[Dzięki sanjamie na Gwieździe Polarnej jogin uzyskuje poznanie ruchu gwiazd]

29. Na ośrodku pępkowym - poznanie ładu ciała

[Przez sanjamę na ośrodku pępkowym jogin uzyskuje bezpośrednie poznanie ładu ciała]

30. Na studzience gardła - ustanie głodu i pragnienia

[Przez sanjamę na studzience gardła następuje zanik głodu i pragnienia]

31. Na nadi żółwiej - stałość

[Przez sanjamę na tubie żółwiej osiąga się stałość świadomości]

32. Na świetle głowy - widzenie siddhów

[Przez sanjamę na świetle nad głową uzyskuje się widzenie siddhów]

33. Lub od przejaśnienia - wszystko

[Lub dzięki przejaśnieniu jogin poznaje bezpośrednio wszystko]

34. Na sercu - wgląd w świadomość

[Przez sanjamę na "sercu" osiąga się wgląd w świadomość]

35. Sattwy i puruszy absolutnie niezmieszanych wspólna pratjaja - doznaniem, bo służy komuś drugiemu; przez sanjamę służąca sobie poznanie puruszy

[Gdy w świadomości występuje niezróżnicowanie pratjaji sattwy i puruszy, które naprawdę są absolutnie niezmieszane to mamy doznanie, z tej racji, że służy komuś drugiemu; przez sanjamę służącą sobie samemu osiąga się poznanie puruszy]

36. Stąd rodzą się: przejaśnienie, słyszenie, czucie, widzenie, smakowanie i powonienie

[Od tej sanjamy służącej sobie samemu pochodzą: przejaśnienie, boskie słyszenie, boskie czucie, boskie widzenie, boskie smakowanie, boskie powonienie]

37. One w skupieniu - szkodliwym dodatkiem, w wyłonieniu - mocami

[Te zdolności, jak przejaśnienie i pozostałe w stanie skupienia na puruszy są szkodliwym dodatkiem, natomiast gdy świadomość jest w stanie wyłonienia - są mocami jogicznymi]

38. Przez rozluźnienie przyczyny związania i doświadczenie przejścia - wejście świadomości w inne ciało

[Dzięki rozluźnieniu przyczyny związania świadomości z ciałem i doświadczeniu przejścia świadomości z ciała i ewentualnie z powrotem do ciała, jogin może dokonać wejścia swoją świadomością w inne ciało]

39. Od pokonania udany - nieprzyleganie do wody, błota, kolców itp. oraz wyjście

[Dzięki opanowaniu udany osiąga się nieprzyleganie ciała do wody, błota, kolców itp. oraz jest swobodne wyjście w czasie śmierci]

40. Od pokonania samany - ogień

[Dzięki opanowaniu samany osiąga się promienność ciała]

41. Przez sanjamę na związku przestrzeni z narządem słuchu - boska władza słyszenia

[Dzięki sanjamie na związku przestrzeni z narządem psychicznym słyszenia jogin osiąga boską władzę słyszenia]

42. Przez sanjamę na związku ciała i przestrzeni i przez popadnięcie w stan lekki jak bawełna - poruszanie się w przestrzeni

[Dzięki sanjamie na związku ciała z przestrzenią i przez popadnięcie w stan takiej lekkości jak bawełny jogin osiąga zdolność poruszania się w przestrzeni]

43. Zjawisko sztuczne na zewnątrz - wielka bezcielesność; od niej - zanik przysłony przejrzystości

[Gdy zjawisko umysłu jest niesztuczne i skierowane na zewnątrz umysłu, to mamy wielką bezcielesność; dzięki niej następuje zanik przysłony przejrzystości]

44. Przez sanjamę na grubym, właściwej naturze, subtelnym, inherencji i celowości - pokonanie żywiołów

[Przez sanjamę na grubej postaci żywiołów, na ich właściwej naturze, na ich subtelnej naturze, czyli ich przyczynie, na inherentnych im gunach i na celowości jogin osiąga zwycięstwo nad żywiołami]

45. Stąd pojawienie się atomizacji itd., doskonałość ciała i nieprzeszkadzanie ich cech

[W rezultacie tego zwyciężenia żywiołów pojawia się osiem mocy jogicznych, doskonałość ciała i nie przeszkadzają ich cechy]

46. Uroda, wdzięk, siła, diamentowa zwartość - doskonałością ciała

[Doskonałość ciała polega na tym, że posiada ono urodę, wdzięk, siłę i diamentową zwartość]

47. Przez sanjamę na ujmowaniu, właściwej naturze, stanie "jestem", inherencji i celowości - pokonanie narządów psychicznych

[Przez sanjamę na akcie ujmowania ze strony narządów psychicznych, na ich właściwej naturze, na świadomości "jestem", na inherentnych im gunach i na celowości ich dla puruszy jogin osiąga zwycięstwo nad narządami psychicznymi]

48. Stąd - szybkość umysłu, stan bez narządów i pokonanie pradhany

[Dzięki temu zwycięstwu nad narządami psychicznymi jogin osiąga zdolność przenoszenia się z ciałem z szybkością umysłu, stan bez narządów fizycznych i pokonanie pradhany]

49. Samo tylko rozpoznanie odmienności puruszy i sattwy ma zwierzchnictwo nad wszystkimi stanami i podmiotowość wszechpoznania

[Samo tylko rozpoznanie odmienności puruszy od sattwy ma zwierzchnictwo nad wszystkimi stanami istnienia i stan podmiotu wsszechpoznającego]

50. Przez nielgnięcie nawet do tego, po zaniku zalążka błędu - kaiwalja

[Dzięki nielgnięciu do tego stanu z poprzedniej sutry, gdy zanikną zalążki błędu nastaje kaiwalja]

51. Przy zapraszaniu przez wzniosłych - nietworzenie lgnięcia i pychy z obawy nie życzonego sobie ponownego przylgnięcia

[Gdy kuszą bogowie zajmujący wysoką pozycję to nie należy poddawać się ani pożądaniu, ani popadać w pychę, aby ponownie nie nastąpiło niepożądane przylgnięcie do świata]

52. Przez sanjamę na momencie i jego następstwie - poznanie zrodzone z rozróżniania

[Poprzez sanjamę na momencie i jego następstwie czasowym następuje poznanie zrodzone z rozróżniania puruszy od gun]

53. Od tego - postrzeganie ekwiwalencji, dzięki nieograniczeniu odmienności rodzajem, oznaką i miejscem

[Od tego poznania zrodzonego z rozróżniania, pojawia się u jogina bezpośrednie poznanie dwu ekwiwalencji magicznych, ponieważ odmienność dwu rzeczy nie ogranicza się do określenia różnicy rodzaju, cech charakterystycznych i miejsca]

54. To poznanie zrodzone z rozróżniania - wyzwalające, ma wszechprzedmiot, ma przedmiot na wszelki sposób i jednocześnie

[To poznanie zrodzone z rozróżniania jest wyzwalające, ma wszelki przedmiot, ma przedmiot na wszelki sposób poznany i jest jednoczesne]

55. Gdy jednakowość czystości sattwy i puruszy - to jedyność

[Gdy sattwa osiągnie taką samą czystość co purusza, to następuje kaiwalja]


IV. O KAIWALJI, CZYLI ABSOLUTNEJ WOLNOŚCI (JEDYNOŚCI)

1. Moce powstałe przez urodzenie się, leki, zaklęcia, ascezę i skupienie

[Nadludzkie moce powstają przez wcielenie się, przy pomocy cudownych leków, za pomocą zaklęć czarodziejskich, przez ascezę i w wyniku skupienia]

2. Przemiana w inny rodzaj - przez wylew pierwiastków twórczych

[Ewolucja duchowa w inny rodzaj istot zachodzi na skutek wylewu pierwiastków twórczych]

3. Przyczyna wywoławcza - nie poruszająca pierwiastki twórcze, ale od niej przerwanie przeszkody, jak rolnik

[Przyczyna wywoławcza nie jest przyczyną bezpośrednio poruszającą pierwiastki twórcze, ale dzięki niej następuje przerwanie przegrody, jak w wypadku rolnika]

4. Świadomości wytworzone z samej tylko świadomości "jestem"

[Świadomości wytworzone pochodzą z samej tylko świadomości "jestem"]

5. Przy zróżnicowaniu przejawu jedna świadomość porusza liczne

[Ponieważ jest zróżnicowanie przejawu tych licznych świadomości, to wyjaśnia się je w ten sposób, że jogin wytwarza jedną świadomość, która porusza liczne świadomości]

6. Spośród nich złożona z kontemplacji - bez złoża

[Spośród tych świadomości wytworzonych różnego rodzaju mocami nadludzkimi tylko ta świadomość, która pochodzi z kontemplacji nie ma złoża karmicznego]

7. Karman jogina - ani jasny, ani ciemny, trojaki - innych

[U jogina karman nie jest ani jasny, ani ciemny, natomiast u pozostałych istot jest on trojaki]

8. Od niego - przejaw wasan takich, które odpowiadają jego owocowaniu

[Od tego trojakiego karmana zachodzi przejaw takich wasan, które odpowiadają owocowaniu danego karmana]

9. Chociaż poprzedzielanych rodzajem wcieleń, miejscem i czasem - bezpośrednie następstwo przypomnień i sanskar z powodu jednorodności

[Zachodzi bezpośrednie następstwo przypomnień i sanskar - chociaż są poprzedzielane rodzajem wcieleń, miejscem i czasem - ponieważ mają jednakową naturę]

10. A ich bezpoczątkowość - z powodu wieczności pragnienia

[A te wasany nie mają początku z powodu wieczności pragnienia]

11. Z powodu łącznego wyznaczania przez przyczynę, skutek, złożę i podporę świadomościową, gdy tych brak - brak ich

[Ponieważ przyczyna, skutek, magazyn i podpora świadomościowa łącznie wyznaczają wszelkie wasany, to gdy tych wymienionych nie ma, to nie ma też ich]

12. Przeszłe i przyszłe z własnej natury jest - z powodu różnicy form czasowych i cech

[To, co jest przeszłe i to, co jest przyszłe istnieje rzeczywiście, a może się zdawać komuś, że nie istnieje z powodu zróżnicowania cech formami czasowymi]

13. Te zjawione i subtelne mają naturę gun

[Te omówione wyżej cechy o trzech formach czasu, zarówno zjawione jak i subtelne mają naturę gun]

14. Od pojedynczości (jedności) przemiany - realność rzeczy(wistości)

[Dzięki jedności przemiany rzeczywistość przedmiotowa istnieje realnie]

15. Z powodu zróżnicowania świadomości przy tożsamości rzeczy, drogi tych dwu - oddzielnie

[Ponieważ świadomości są zróżnicowane, podczas gdy rzeczywistość przedmiotowa jest tożsama, dziedziny tych dwu są oddzielne]

16. A rzecz nie jest zależna od pojedynczej świadomości, bo nie byłaby dla niej źródłem poznania; wtedy co by to było?

[Nieprawda, że rzeczywistość przedmiotowa jest zależna od pojedynczej świadomości, ponieważ nie byłaby taka rzeczywistość źródłem poznania prawdziwego dla niej; tedy co by to miało być?]

17. Zależnie od zabarwienia się nią świadomości - rzecz poznawana, lub nie poznawana

[Zależnie od tego, czy świadomość zabarwi się tą rzeczywistością czy nie, rzeczywistość przedmiotowa jest poznawana lub nie poznawana]

18. Zawsze są poznawane zjawiska świadomości - z powodu nieprzemienialności puruszy, ich pana

[Zjawiska świadomości zawsze są poznawane, ponieważ nie ulega przemianie ich pan - purusza]

19. Nie jest ona samoświetlna z powodu bycia przedmiotem widzenia

[Ona nie jest samoświetlna, ponieważ jest przedmiotem "widzenia"]

20. A nieujmowanie obu w jednej chwili

[A nie ma ujmowania jednocześnie obu]

21. Jako przedmiot widzenia innej świadomości - nadmierne związanie intuicyjnej świadomości z intuicyjną świadomością i pomieszanie przypomnień

[Gdyby świadomość była przedmiotem "widzenia" dla innej świadomości, to byłby niekończący się łańcuch powiązań intuicyjnej świadomości z dalszymi intuicyjnymi świadomościami oraz pomieszanie przypomnień]

22. Od podmiotu uświadomienia, nie ulegającego zmieszaniu - po popadnięciu w jego postać - doznanie swojej intuicyjnej świadomości

[Od pryncypium podmiotu świadomości, które nie ulega zmieszaniu - gdy intuicyjna świadomość popadnie w jego postać - pochodzi uświadomienie własnej intuicyjnej świadomości]

23. Świadomość zabarwiona widzem i przedmiotem widzenia ma wszechrzecz

[Świadomość gdy jest zabarwiona podmiotem widzenia i przedmiotem widzenia, to mówi się o niej, że ma wszelką rzecz]

24. Chociaż ona pstrokata od niezliczonych wasan, służy dla innego - z powodu tworzenia kombinacji

[Chociaż ona jest pstrokata od niezliczonych wasan, to jednak służy komuś innemu, ponieważ stanowi kombinację]

25. U widzącego szczególnego - ustanie wytwarzania stanu atmana

[U widzącego puruszę szczególnego ustaje wytwarzanie stanu świadomościowego atmana]

26. Wtedy świadomość, skłonna do rozróżniania, przybliża kaiwalję

[Wtedy, gdy ustanie wytwarzanie stanu świadomości siebie samego świadomość skłonna do rozróżniania, przybliża kaiwalję]

27. W szczelinach tego - inne pratjaje, z sanskar

[W szczelinach tego rozpoznania pojawiają się inne pratjaje, pochodzące z sanskar]

28. Porzucenie ich - mówiło się - jako uciążliwości

[Następuje usunięcie tych pratjaj, o których się mówiło, że są uciążliwościami]

29. U obojętnego nawet wobec "wielkiej kontemplacji" od rozpoznania rozróżniającego w najwyższym stopniu - skupienie "spłukiwacz cech"

[U tego, który jest obojętny nawet w stosunku do "wielkiej kontemplacji", dzięki rozpoznaniu rozróżniającemu w najwyższym stopniu, nastaje skupienie zwane "spłukiwaniem cech"]

30. Od niego - zanik uciążliwości i karmana

[Od tego skupienia osiąga się zanik uciążliwości i karmana]

31. Wtedy, od wieczności poznania pozbawionego wszelkiej przysłony i zamącenia, ma przedmiot poznania nikły

[Wtedy, gdy zanikną uciążliwości i karman, dzięki wieczności poznania wolnego od wszelkiej przysłony i skazy, przedmiot poznania staje się nikły]

32. Potem - zakończenie następstwa przemian gun, mających służenie zakończone

[Potem nastaje kres następstwa przemian gun, które wypełniły swój cel]

33. Następstwo, zasadzające się na momentach, jest ujmowalne aż do kresu przemian

[Następstwo czasowe, które zasadza się na momentach, jest ujmowalne aż do kresu przemian]

34. Przeciwrozwój gun, pustych dla puruszy - to jedyność, lub moc podmiotu świadomości utrzymująca się w swojej naturze

[Gdy nastąpi przeciwstworzenie gun, pustych dla puruszy - to jest kaiwalja lub inaczej ujmując gdy moc podmiotu świadomości utrzymuje się w swojej naturze]


Źródło:

Leon Cyboran "Klasyczna joga indyjska" PWN, Warszawa 1986