Syriusz

Syriusz - znany także jako Kanikuła, Psia Gwiazda oraz α CMa – najjaśniejsza i jedna z najbliższych Słońcu gwiazd stałych nocnego nieba, położona w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa. Jej jasność obserwowana wynosi -1,47 magnitudo (wielkości gwiazdowej), a odległość od Układu Słonecznego wynosi około 8,6 lat świetlnych. Nazwa pochodzi ze starogreckiego Σείριος Seírios (‘gorący’, ‘prażący’, ‘skwarny’, ‘ognisty’). Syriusza gołym okiem widać niemal z całej kuli ziemskiej (poza szerokościami geograficznymi położonymi na północ od równoleżnika 73,284°N) i na półkuli północnej stanowi on jeden z wierzchołków trójkąta zimowego. W sprzyjających warunkach można go zaobserwować gołym okiem nawet w ciągu dnia.

Wiele kultur nadaje Syriuszowi szczególne znaczenie. W starożytnym Egipcie Syriusz (transkrypcja spdt, gr. Sotis) był czczony jako bóstwo. Egipcjanie opierali swój kalendarz astronomiczny na heliakalnym wschodzie Syriusza, gdy zbiegał się z wylewem Nilu (początek roku kalendarzowego), co zdarza się raz na 1460 lat. Na tej podstawie egiptolodzy opracowali w XX wieku datowanie sotisowe, które pozwoliło na odtworzenie przybliżonej chronologii starożytnego Egiptu. Wiele egipskich świątyń było zorientowanych tak, aby światło gwiazdy było widoczne z ołtarza. Syriusz symbolizuje Izydę, Isis, boginię magii i rodziny, żonę władcy zaświatów, Ozyrysa. W mitologii greckiej Syriusz jest gwiazdą będącą Okiem Psa Oriona.

Niektórzy starożytni astronomowie opisują kolor Syriusza jako czerwony, choć obecnie jest on białą gwiazdą, gwiazdą białego światła. Istnieje wiele różnych wytłumaczeń tego faktu. Wielu starożytnych astronomów uważało kolor Syriusza za biały lub biało-błękitny, co zgadza się ze współczesnymi obserwacjami. Innym możliwym wytłumaczeniem jest fakt, że czerwony kolor Syriusza był powodowany wpływem atmosfery Ziemi na obserwacje dokonywane nisko nad horyzontem, gdy obserwowano wschody lub zachody Syriusza.

W latach trzydziestych XX wieku francuscy etnolodzy Marcel Griaule i Germaine Dieterlen opisali wierzenia żyjącego w zachodniej Afryce (Mali) plemienia Dogonów, w tym dokładne informacje na temat Syriusza i niewidocznego gołym okiem Syriusza B (zwanego przez Dogonów "Digitarią") możliwe do uzyskania wyłącznie dzięki użyciu współczesnych instrumentów.

Kanikuła (łac. canicula, dosłownie piesek) to pora roku w starożytnym Rzymie, w której Słońce znajdowało się na łuku ekliptyki odpowiednim dla gwiazdozbioru Psa przechodząc przez koniunkcję z Syriuszem. W tym czasie Cesarz rzymski zarządzał zorganizowanie igrzysk.

Syriusz aktualnie, w XXI wieku, jest na Kole Horoskopu na 14 stopniu znaku Raka (rządzi drugą dekaną, drugim dekanatem znaku Raka), wedle długości ekliptycznej, a rzut na Ekliptykę, linię Drogi Słońca, przechodzi przez Głowę Jednorożca i przecina postacie mitologicznych Bliźniąt po ukosie (gwiazdozbiór Bliźniąt aktualnie jest już w znaku Raka z powodu precesji Punktu Barana).

Syriusz w misteriach okultystycznych

Z Syriuszem powiązane są nauki hermetyczne i okultystyczne, a wielka biała loża mistrzów mądrości ma swoją siedzibę na planetach wokół Syriusza. Od zamierzchłych czasów i poprzez liczne cywilizacje, Psia Gwiazda – Syriusz była otaczana tajemną wiedzą. Ezoteryczne nauki wszystkich wieków niezmiennie przypisywały Syriuszowi szczególny status, a znaczenie gwiazdy w symbolice okultystycznej stanowi poświadczenie tego faktu. Syriusz był czczony lub kontemplowany praktycznie przez każdą cywilizację. Artefakty starożytnych cywilizacji wykazały, że Syriusz miał ogromne znaczenie w astronomii, mitologii i okultyzmie.

Szkoły tajemnic uważają że jest on “słońcem za Słońcem” i właśnie stąd – prawdziwym źródłem mocy naszego Słońca. Jeżeli ciepło pochodzące od najbliższej nam gwiazdy utrzymuje przy życiu świat fizyczny, to uważa się, że Syriusz podtrzymuje właśnie w taki sposób świat duchowy. Jest to duchowe “prawdziwe światło” świecące na Wschodzie, podczas gdy Słońce oświetlające świat fizyczny jest uznawane za bardziej fizyczne. Kojarzenie Syriusza z boskością, a nawet uznawanie go za mieszkanie “wielkich nauczycieli” ludzkości nie tylko jest wpisane w mitologię kilku prymitywnych cywilizacji: Jest to powszechne przeświadczenie, które przetrwało (a nawet wzmogło się) aż do dnia dzisiejszego.

Syriusz jest znany także jako “Płonąca Gwiazda” tajemnych misteriów inicjacyjnych. Helena Bławatska i Alice Bailey, dwie główne figury powiązane z Teozofią, obie uważały Syriusza za źródło ezoterycznej mocy. Bławatska twierdziła, że gwiazda Syriusz wywierała mistyczny i bezpośredni wpływ na całe dzienne niebo i była powiązana z każdą wielką religią starożytności.

Alice Bailey postrzegała Psią Gwiazdę jako prawdziwą “Wielką Białą Lożę” i wierzyła, że była ona mieszkaniem “Duchowej Hierarchii”. Z tego powodu uważała Syriusza za “gwiazdę inicjacji”.

“Jest to wielka gwiazda inicjacji ze względu na to, że nasza Hierarchia (wyraz drugiego aspektu boskości) jest pod nadzorem lub magnetyczną duchową kontrolą Hierarchii Syriusza. Są to główne czynniki kontrolne za pomocą których kosmiczny Chrystus działa na regułach Chrystusa w układzie słonecznym, na planetach, w człowieku i niższych formach ekspresji życia. Jest to ezoterycznie zwana “genialna gwiazda wrażliwości.” (Alice Bailey, Ezoteryczna Astrologia)

Nie inaczej jak wielu pisarzy ezoterycznych, Bailey uważała Syriusza za mającego wielki wpływ na ludzkie życie.

“Wszystko co może zostać tutaj zrobione w kwestii poradzeniu sobie z tym głębokim zagadnieniem to krótkie wyliczenie niektórych z wpływów kosmicznych, które z całą pewnością oddziałują na naszą ziemię i wywierają skutki w świadomości ludzi na całym świecie oraz które w procesie inicjacji doprowadzają do pewnych konkretnych zjawisk. 
Przede wszystkim jest to energia lub siła pochodząca od słońca Syriusza. Jeśli można to tak wyrazić, energia myśli lub siła umysłu, w całości, dociera do układu słonecznego z odległego kosmicznego centrum poprzez Syriusza. Syriusz działa niczym przekaźnik lub centrum skupiające, skąd pochodzą te wpływy, które wytwarzają u człowieka samoświadomość.” (Alice Bailey, Inicjacja, Ludzka i Słoneczna).

Symbolika Tarota także zna i opisuje gwiazdę Syriusz.

”Wielka Arkana oznaczona numerem siedemnastym jest nazywana Les Étoiles (Gwiazda) i przedstawia klęczącą młodą dziewczynę, która ma jedną stopę zanurzoną w wodzie, a reszta jej ciała w pewien sposób przypomina swastykę. Trzyma w rękach dwie urny, których zawartość wylewa na ląd i do morza. Nad głową dziewczyny znajduje się osiem gwiazd, z których jedna jest wyjątkowo duża i jasna. Hrabia de Gébelin uważał, że tą wielką gwiazdą była Sothis lub Syriusz; pozostałe siedem stanowiły święte planety starożytnych. Wierzył, że kobieca postać to Isis w akcie powodującym wylanie Nilu, który towarzyszył wschodowi Psiej Gwiazdy. Figura nagiej Isis mogła także oznaczać, że Natura nie jest przyodziana w swoją szatę zieleni, dopóki wody Nilu nie podniosą się uwalniając życie kiełkujących roślin i kwiatów.” (Manly P. Hall, Sekretne Nauki wszystkich Wieków)

Syriusz w misteriach lóż masońskich:

W lożach masońskich Syriusz jest znany także jako “Płonąca Gwiazda” i zwyczajne spojrzenie na to jak jest ona uwydatniana w masońskiej symbolice ujawnia jak ogromne ma znaczenie. Masoński autor William Hutch pisał o Syriuszu: “Jest to pierwszy i najbardziej wyniosły obiekt, który domaga się uwagi w Loży.” Ta sama droga, którą światło Syriusza trafiało do Wielkie Piramidy podczas inicjacji, jest symbolicznie obecna w lożach masońskich.

“Starożytni Astronomowie widzieli wszystkie wielkie symbole Masonerii w gwiazdach. Syriusz połyskuje w naszych lożach jako Płonąca Gwiazda.” (Albert Pike, Morals and Dogma)

Płonąca Gwiazda świecąca nad członkami loży masońskiej.

“(Płonąca Gwiazda) pierwotnie reprezentowała Syriusza lub Psią Gwiazdę, zwiastuna wylania Nilu; boga Anubisa, towarzysza Isis w jej poszukiwaniach ciała Ozyrysa, jej brata i męża. Następnie stała się obrazem Horusa, syna Ozyrysa, który osobiście symbolizował także Słońce, autora pór roku i boga czasu; syna Isis, który był uniwersalnym charakterem, sam stanowił prymitywna materię, niewyczerpane źródło życia, iskrę niestworzonego ognia, uniwersalne nasienie wszystkich istot. Był także Hermesem, mistrzem nauk, którego greckie imię pochodzi od boga Merkurego.” (tamże)

W Masonerii naucza się, że Płonąca Gwiazda jest symbolem bóstwa, wszechobecności (stwórca jest wszędzie) i wszechwiedzy (stwórca widzi i wie wszystko). Syriusz jest zatem “świętym miejscem” do którego wszyscy masoni muszą wstąpić: Jest on źródłem boskiej mocy i miejscem przeznaczenia boskich jednostek. Tego typu koncepcja często pojawia się w masońskiej sztuce.

Syriusz w astronomii

Syriusz, który gołym okiem wygląda jak pojedyncza gwiazda, jest w rzeczywistości gwiazdą podwójną, składającą się z jasnej, białej gwiazdy ciągu głównego o typie widmowym A1V określanej jako Syriusz A oraz towarzyszącego jej białego karła o typie widmowym DA2, znanego jako Syriusz B. Leżąc w odległości 8,6 lat świetlnych (2,6 parseków) od Ziemi, Syriusz jest jedną z najbliższych gwiazd. Najbliższym sąsiadem Syriusza jest gwiazda Procjon, która jest od niego odległa o około 5,2 lat świetlnych (1,6 parseków).

W oparciu o obserwacje ruchu własnego Syriusza, przeprowadzone w latach 1833-1844, niemiecki astronom Friedrich Wilhelm Bessel w 1844 roku doszedł do wniosku, że Syriusz posiada gwiazdę towarzyszącą. Niemal dwie dekady później, w roku 1862 amerykański astronom Alvan Graham Clark odkrył Syriusza B, testując nowy teleskop w obserwatorium Dearborn na Uniwersytecie Northwestern w Evanston. W 1915 roku astronomowie ustalili, że Syriusz B jest białym karłem, drugą gwiazdą tego typu jaka została odkryta.

Sonda kosmiczna Voyager 2, wystrzelona 20 sierpnia 1977 roku z Ziemi z międzyplanetarną misją badania Układu Słonecznego, za około 296 tysięcy lat minie Syriusza w odległości około 4,3 lat świetlnych.

Syriusz A jest gwiazdą ciągu głównego o masie ponad 2 mas Słońca i średnicy około 1,7 razy większej od Słońca. W porównaniu ze Słońcem, temperatura Syriusza jest dużo wyższa i jest on około 21 razy jaśniejszy. Wiek Syriusza A szacuje się na 225 do 250 milionów lat.

Syriusz B jest białym karłem o średnicy nieco mniejszej od średnicy Ziemi, który porusza się wokół Syriusza A po eliptycznej orbicie o okresie nieco ponad 50 lat. Odległość między Syriuszem A i Syriuszem B wynosi od 8,1 jednostek astronomicznych w perycentrum, do 31,5 w apocentrum. Przeciętna gęstość materii gwiazdy jest 91 tysięcy razy większa niż gęstość Słońca, co oznacza, że 1 cm³ tej materii na powierzchni Ziemi ważyłby prawie tonę.

W przeszłości prawdopodobnie Syriusz B był większy niż Syriusz A. Rozmiary i masa Syriusza B sugerują, że powstał on z gwiazdy ciągu głównego. Zgodnie z teorią ewolucji gwiazd, około 100-125 milionów lat temu Syriusz B był czerwonym olbrzymem o masie pięciokrotnie większej niż Słońce, co oznacza, że był jaśniejszy od Regulusa. Gdy zasoby wodoru Syriusza B wyczerpały się, odrzucił on zewnętrzne warstwy, przekształcając się w białego karła i tracąc podczas tego procesu część swojej materii na rzecz Syriusza A. Teorię tę potwierdza ponadprzeciętna zawartość pierwiastków chemicznych cięższych niż wodór w składzie Syriusza A, jak również odkrycie wokół gwiazd znacznych ilości pyłu kosmicznego, będącego prawdopodobnie pozostałością po wybuchu nowej.

Za około 1 miliard lat, gdy Syriusz A wyczerpie swoje zasoby wodoru stanie się on prawdopodobnie również najpierw czerwonym olbrzymem, a następnie w wyniku wybuchu gwiazdy nowej białym karłem, podobnie jak jego towarzysz. Ponieważ białe karły pozbawione są źródeł energii, ostatecznie w przyszłości obie gwiazdy staną się czarnymi karłami.