Abhawa
Abhawa, ang. abhava, w sanskr. अभव; także abhāva (abhAva) lub abhāvaśūnyatā, w sanskr. अभाव - dosłownie "nieistnienie", "destrukcja", "kres wszystkiego"; stan nieistnienia z czasu przed zamanifestowaniem się czegokolwiek stworzonego; anihilacja, unicestwienie. W jodze stan mistyczny joginów, w których nie ma jakiejkolwiek żądzy, błędu ani grzechu; stan śmierci mistycznej, zniknięcie, obumarcie.
Abhawa oznacza unicestwienie wszelkiego grzechu, błędu, obumarcie wszelkiej żądzy, zgaśnięcie wszelkiej złej skłonności. Praktyczne procesy ćwiczone w ramach pomocniczej Abhawa Jogi prowadzą do unicestwienia wszelkich fałszywych, błędnych i grzesznych struktur ego, co współczesna psychologia często nazywa pozytywną dezintegracją. Abhawa jest podstawą do przemiany wewnętrznej, pierwszą połową procesu duchowej transformacji. Druga połowa, to wyłonienie się nowych, doskonalszych struktur ze Źródła Stworznia, z Brahmana, z poziomu niezamanifestowanego.
Abhawa w jodze jest technicznie słowem bliskoznacznym do terminu laja, także do sufickiego fana. Oznacza intensywne procesy oczyszczające powodujące anihilację, bezpowrotne unicestwienie wadliwych struktur osobowości, złych skłonności, grzechów etc.
Abhawa ma kilka coraz głębszych aspektów praktyki, najpierw unicestwienie wadliwych struktur osobowości w niższym ja, w ego zwanym jaźnią byciem (asmita) czyli w jestestwie, w tym co woli być (tym lub tamtym), potem unicestwenie asmita (bycia, jestestwa) w substancjonalnym Ja zwanym Jam Jest czyli Jaźnią (aham), prawdziwym czy wielkim ego, potem unicestwienie struktur aham (ja, ego) w indywidualnej wcielonej boskiej jaźni (dźiwie), potem unicestwienie dźiwy w prawdziwej wyższej jaźni, w boskiej duszy ponad ciałem (atman, purusza, a w końcu unicestwienie atmana (wyższej jaźni, boskiej duszy) w Bogu Osobowym, w Iśwarze, a w końcu unicestwienie Iśwary w Bogu Stwórcy, w Absolutnie, w Brahmanie, w Nieskończonym Duchu Wszechrzeczy.
Abhawalub abhaava (अभाव) oznacza nieistnienie. Niektórzy uczeni uważają Anupalabdi za to samo co Abhawa, podczas gdy inni jednak uważają Anupalabdi i Abhawę za subtelnie różne czy odmienne z natury. Abhawa-pramana była omawiana w starożytnych tekstach hinduskich w kontekście Padārthy (पदार्थ, odniesienie do terminu). Padarthę definiuje się jako to, co jest jednocześnie Astitwą (istniejącą), Dźnejatwą (poznawalną) i Abhidhejatwą (możliwą do nazwania). Konkretne przykłady padarthy, stwierdza Bartley, obejmują drawya (substancja), guna (jakość), karma (aktywność/ruch), samanya/dźati (własność uniwersalna/klasowa), samawaja (wrodzona natura) i wiśesza (indywidualność). Abhawa jest następnie wyjaśniana jako „odniesienia do negatywnej ekspresji” w przeciwieństwie do „odniesień do pozytywnej ekspresji” w Padartha. Nieobecność czy nieistnienie, jak twierdzą starożytni uczeni, jest również „istniejąca, poznawalna i możliwa do nazwania”, podając przykład liczb ujemnych, milczenia jako formy świadectwa, teorii przyczynowości asatkarjawada oraz analizy deficytu jako rzeczywistego i wartościowego. Abhawa została następnie udoskonalona w czterech typach przez szkoły hinduizmu, które przyjęły ją jako użyteczną metodę epistemologii: dhwamśa (zakończenie tego, co istnieje), atjanta-abhawa (niemożliwość, absolutne nieistnienie, sprzeczność), anjonja-abhawa (wzajemne negacja, wzajemna nieobecność) i pragawasa (wcześniejsze, poprzedzające nieistnienie).
Abhāva (अभाव) w języku tradycji Śaiwa, śiwaitów, odnosi się do „zniszczenia (przeszłej i przyszłej karmy)”, zgodnie z wersetem Svacchandatantra 4.141-145. W związku z tym „Następnie powinien spowodować zniszczenie [tj. abhāva] przeszłości i przyszłego karmana dla poszukiwacza wyzwolenia (kaiwaljam) z powodu jego obojętności [na świat]. Nie powinien oczyszczać tej [części karmy], czyli prarabdhy [karmy] [która napędza jego obecne istnienie]. Jednakże, w przypadku Sadhaka powinien oczyścić [tylko] jedną [część] przeszłej karmy dla uzyskania mocy, a po przejawieniu razem przeszłej i przyszłej karmy powinien inicjować [kandydata]. To jest śivadharmini-diksza. [...]”.
Abhāva (अभाव) w jodze, w tradycyjnych szkołach jogicznych, odnosi się do „tego, co jest wolne od wszelkich stanów”, zgodnie z wersetem Sarvajñānottara 20.34-39. Odpowiednio, omawiając kulminację nieprzywiązania czyli wairagjam (dla procesu osiągania stanu nieumysłu): „ […] Ustanowiwszy swoje państwo w tym, które jest wolne od wszelkich stanów (abhāva), czyni swoje państwo bezpodstawnym. Uczyniwszy umysł nie-umysłem, nie myśli o niczym. Powinien medytować nad sobą [jako] ani możliwym, ani niepojętym, lecz [jako] jednym i drugim. Wie, że jaźń (dźiwah, atman) jest wolna od wszelkich stronniczości. [...]”.
Abhava czy Abhawah, niebycie lub unicestwienie ego, śmierć ego, zniszczenie ego, koniec świata, wyzwolenie od świata, które reprezentuje, nieobecność, niedostatek, brak narodzin – to jeden z dziesięciu aspektów rozpraszających fałszywą wyobraźnię (daśa-viksepa-vikalpa). Te [np. Abhāva] są powiązane z wyimaginowaną naturą (parikalpita). Tych dziesięć wylicza się jako aspekty fałszywej wyobraźni, które można przypisać w najróżniejszych kontekstach, i na tej podstawie proces urzeczowienia faktycznie zaczyna mieć udział w naturze wyobrażeniowej.