Dźinizm

Dżinizm (sanskr. dźina, dźaina - zwycięzca, pogromca), w niektórych tekstach pojawia się także forma dżajnizm bądź dżainizm, które są błędną kalką z angielskiego i nie powinno się ich używać; najlepiej używać formy dźinizm, która jest najlepiej zgodna z zasadami polskiej wymowy, ortografii i oryginalnym brzmieniem pojęcia. Dźinizm to system filozoficzny i religijny który w nowoczesnej formie powstał w Indiach około VI wieku p.n.e. w reakcji na silnie zrytualizowany braminizm. Ostatnim Tirthankarą był Tirthakara złoty lub żółty, lew - Wardhamana Mahawira zyjący około VI - V w p.e.ch., tymczasem odradzają się oni co 3 tysiące lat, a ostatni był 24 z listy wspominanych. Za twórcę tej religii uważany jest Adinatha (Riszabhadewa) żyjący jakieś 60-70 tysięcy p.e.ch., a znacząco do współczesnej postaci zreformował ją Awatara Wardhamana Mahawira, który stworzył zbiór zasad regulujących życie wyznawców dżinizmu. Natha to mistrz Hatha Jogi, a Adhinatha to sam Bóg Śiva Mahadeva. Są to:

• ahinsa - powstrzymanie się od zadawania cierpienia wszelkim istotom żywym
• asatja - powstrzymanie się od kłamstwa
• asteja - powstrzymanie się od kradzieży
• abrahmaćarja - powstrzymanie się od cudzołóstwa (w przypadku mnichów i mniszek - powstrzymanie się od wszelkich stosunków seksualnych)
• aparigraha - powstrzymanie się od posiadania własności zbędnych (w przypadku mnichów i mniszek - powstrzymanie się od posiadania wszelkiej własności)

Zasady te podkreślają wielki szacunek wyznawców dżinizmu dla wszystkich istot żywych. Dżiniści wierzą w możliwość wyrwania się z kręgu samsary - kołowrotu wcieleń, i osiągnięcia stanu wyzwolenia - mokszy. Droga do tego celu wiedzie poprzez "trzy klejnoty", czyli:

• należyte spojrzenie
• należyte poznanie
• należyte postępowanie (co osiąga się przestrzegając 5 wyżej wymienionych zasad)

Liczbę wyznawców dżinizmu ocenia się na ok. 4,5- 5 mln, z czego 97-98% w Indiach). Wyznawcy dżinizmu wierzą, że świat nigdy nie powstał, ani nigdy się nie skończy. Przechodzi on przez cykle wznoszące lub opadające, składające się z 4 wieków. Wyższy, "urdhva-loka", to świat niebiański, składający się z siedmiu niebios. Świat ziemski, "madhya-loka", to kraina potępiona, obejmująca siedem piekieł, piętrzących się jedno na drugim, niczym połączone ze sobą parasole. Należy podkreślić, że hatha joga jest główną metodą jogi praktykowaną przez mistrzów dźinizmu.

Współcześnie istnieją 2 główne gałęzie dżinizmu:

• digambarowie
• śwetambarowie

W XVIII wieku, w związku z wpływami hinduizmu na dżinizm, powstał nowy odłam odrzucający kult wizerunków i głoszący potrzebę powrotu do pierwotnego dżinizmu. Zwani byli - Sthanakawasi (dhundhija , bawis ), a ich założycielem był Lumpaka (Lankasza) żyjący w XVI w n.e. Powstała także grupa w której naśladuje się niektóre sposoby oddawania czci, praktykowane przez hindusów - zwani są oni Murtipudżaka. W XVIII wieku wyodrębnił się także odłam Terapanthi (Ścieżka trzech) założony przez Bhikandżi, który starał się połączyć wszystkie dżinijskie ścieżki w jedną.

Tirthankara - ubóstwiani mistrzowie dżinijscy

Według tradycji jest ich dwudziestu czterech - 22 uważanych za mitycznych, ostatni Mahawira-historyczny:

1. Adinatha (Riszabhadewa) - Najwyższy Strażnik; przedstawiany w kolorze żółtym, symbolizuje go byk, 2. Adżinatha - złoty, słoń, 3. Sambhawanatha - koń, 4. Abhinandana - złoty, małpa, 5. Sumatinatha - złoty lub żółty, ptak lub koło, 6. Padmaprabha - czerwony kwiat lotosu, 7. Suparswanatha - zielony, swastyka lub siedmiogłowa kobra, 8. Czandraprabha - biały, sierp księżyca, 9. Puszpadanta (Suwidhana) - biały, krokodyl lub krab, 10. Sithalanatha - żółty lub złoty, swastyka lub liść drzewa pippal, 11. Śrejamśanatha - żółty lub złoty, orzeł, daniel lub nosorożec, 12. Wasupudżja - czerwony, bawół wodny, 13. Wimalanatha - Strażnik Czystości; złoty lub żółty, dzik, 14. Ananatanatha - złoty, sokół lub niedźwiedź, 15. Dharmanatha - Strażnik Dharmy; żółty, błyskawica, 16. Śantinatha - Strażnik Pokoju; złoty lub żółty, daniel lub żółw, 17. Kunthanatha - złoty, koza, 18. Arthanatha - Strażnik Dobrobytu; złoty lub żółty, ryba, 19. Mallinatha (według śwetambarów kobieta) - niebieska lub złota, dzban na wodę, 20. Munisuwrata - ciemny, żółw, 21. Naminatha - złoty, niebieski lotos, 22. Neminatha (Arisztanemi) - czerwony lub ciemny, muszla, 23. Parśwanatha (3 tysiące lat przed następnym czyli około 3.600 lat p.e.ch) - ciemnoniebieski, wąż lub siedmiogłowa kobra. 24. Tirthankara (złoty lub żółty, lew) - Wardhamana Mahawira (około VI - V w p.e.ch).