Krija

Krija - w dewanagari क्रिया , trl. kriyā – rodzaj praktyk obecnych w tradycjach niektórych szkół dharmicznych i w spokrewnionych z nimi tradycjach mistycznych subkontynentu indyjskiego. Sanskryckie słowo krija pochodzi od cząstki kri, która oznacza czynić, robić. Stąd krija posiada znaczenia czynu, rytuału, ceremonii.

Krije to techniki indywidualne, wchodzące w blok sadhany czyli praktyki adepta. Niejednokrotnie reguła tradycji dharmicznej zezwala na to, by adepci wspólnie mogli w jednym czasie i miejscu praktykować konkretną kriję. Ogólnie, tradycja dharmiczna wedyjskich Indii objaśnia krije jako rytuały pokutne i praktyki oczyszczania będące procesami mistycznego przeżywania, z zaangażowaniem ciała, mowy i myśli.

Sześć krija jako etapy praktyki krijajogi, kolejno udzielane uczniowi poprzez inicjację (dikszan) to Krijajoga według nauczania Paramahansy Joganandy i jego szlachetnych guru.

Tradycyjne jogakrija hathajogi definiowane są jako procesy oczyszczania. Ten rodzaj krija to sześć kriji oczyszczających, szatkrija, zwanych też jako szatkarman: neti, dhauti, nauli, basti, kapalabhati i trataka, opisanych w drugim rozdziale Hathajogapradipika (zob. Hatha Joga.

Krija to w szczególności wedyjska procedura rytualna, nieomal magiczna ceremonia, przeznaczona dla osób duchownych sprawujących opiekę nad adeptami lub obiektami kultu religijnego i czynnościami rytualnymi. Przykładem krija tego typu mogą być rytuały wisznuickiego tantrycznego nurtu pańćaratra. Pisma mistyczne (samhity) zazwyczaj zawierają rozdział „Krija”. Taki typowy „Krijapada” objaśnia budowę świątyni i rytuały świątynne. Szczególne w nim miejsce zajmuje poświęcanie boskich wizerunków czyli rytuały uświęcania amuletów i talizmanów w formie posągów czy obrazów.

Krija nie są ruchami mimowolnymi ani spontanicznymi, jak niektórzy perorują, gdyż pojęcie krija związane jest z działaniami rytualnymi czy ceremonialnymi, acz oczywiście może się zdarzyć spontaniczne wykonywanie rytuałów, które jednak wcześniej trzeba biegle opanować. Wszelkie mimowolne, niekontrolowane ruchy pojawiające się w czasie kontaktu z guru podczas błogosławieństw czy inicjacji, w dharmicznych tradycjach Indii i Tybetu interpretowane są jako objaw gwałtownego oczyszczania się wszystkich ciał subtelnych danej osoby, szczególnie ciała energetycznego (pranicznego). Mimowolne ruchy i poruszenia, mogą przybierać formy praktycznie niezauważalne dla otoczenia, jak również stanów spazmatycznych i konwulsji. Istnieją praktyki oczyszczające w kierunku praktyki Iśwarapranidhana (duchowego oddania bóstwom), które zawierają techniki typu Saćinda bazujące na ruchach mimowolnych czy spontanicznych, jednak nie są one koniecznie technikami krija, jeśli mają charakter oczyszczania, uwalniania traumy czy przeżywani wspomnień seksualnych (imitacja ruchów frykcyjnych), wycia, krzyczenia, przeklinania etc.