Laja
Laja - w dewanagari: लय ang. trl. laya, dosłownie: rozpuszczenie, roztopienie, wchłonięcie. Laja oznacza rozpuszczenie czegoś tak, jak promienie Słońca roztapiają bryły lodu czy śnieg, albo wchłonięcie czegoś, tak jak ziemi wchłania wodę spadającą jako krople deszczu.
Agni-purana (368.1 i następne) rozróżnia cztery rodzaje rozpuszczenia czy wchłonięcia:
- nitya-laya - codzienna śmierć milionów istot;
- naimittika-laya - spontaniczne wchłonięcie wszystkich istot przez Absolut, Brahman;
- prākṛta-laya - materialne rozpuszczenie wszystkiego pod koniec istnienia wszechświata (po 4 tysiącach eonów, jug);
- ātyantika-laya - ostateczne rozpuszczenie się indywidualnej duszy (dźiwa) w Absolucie (Brahman).
W Hatha Jodze termin laya oznacza zanurzenie lub wchłonięcie uwagi w Rzeczywistości (Sat) dzięki osiągnięciu ekstazy (samadhi). Zdarza się, że słowa laya używa się jako synonimu samadhi.
Adinatha - Śiwa Jogeśwara, wedle traktatu Hatha-Joga Pradipika, naucza niezliczonych sposobów osiągnięcia stanu laya jako identycznego z najwyższym samadhi. Szczególnie zaleca metody rozwijania wewnętrznego dźwięku, nada-anusandhana, jako skutecznego sposobu osiągnięcia stanu laya. Hatha-Joga-Pradipika (4.34) definiuje się laję (layah) jako niepamiętanie rzeczy wynikającym z niepowstawania poprzednich podświadomych wrażeń czy skłonności (wasana) w stanie samadhi czyli w jogicznej ekstazie mistycznej medytacji.