Gwiazdy stałe

Gwiazdy stałe (łac. stellae fixae) - nazwa obejmująca wszystkie widoczne gwiazdy na niebie, jednak w astrologii bada się zwykle wpływ nie więcej niż około tysiąca gwiazd stałych. W tradycji astrologicznej używa się stu kilkudziesięciu, często 144 gwiazd stałych widocznych z półkuli północnej. Najważniejsze w horoskopie są cztery gwiazdy stałe zwane królewskimi: Aldebaran, Regulus, Antares, Fomalhaut, których położenie, moc i aspekty są jedną z podstaw analizowania każdego horoskopu.

Gwiazdy stałe to historyczna nazwa obiektów niebieskich, które dla ziemskiego obserwatora, nie wyposażonego w przyrządy astronomiczne, przez bardzo długi czas nie zmieniają swego położenia względem siebie, tworząc m.in. gwiazdozbiory (konstelacje) na sferze niebieskiej. Pojęcie to było używane w starożytności i średniowieczu w celu odróżnienia tych obiektów od innych ciał, jakie poruszają się po nieboskłonie: Słońca, Księżyca, pięciu jasnych planet, komet i jasnych meteorów czyli bolidów, a także Drogi Mlecznej oraz kilku mgławic widocznych gołym okiem. Przy dobrej widoczności, z obu półkul nieba, okiem nieuzbrojonym w teleskopy widocznych jest około 6 tysięcy gwiazd stałych. Można je uznać za „stałe” przez długie okresy czasu do wielu celów, takich jak nawigacja, sporządzanie map gwiazd, astrometria i pomiar czasu.

Przez wiele stuleci i tysiącleci termin gwiazdy stałe jest synonimem najdalszej sfery niebieskiej kosmosu. Ludzie w wielu kulturach wyobrażali sobie, że najjaśniejsze gwiazdy tworzą konstelacje oraz asteryzmy, które są widocznymi obrazami na niebie, które wydają się trwałe, a także uważane za stałe. W ten sposób konstelacje były używane od stuleci i tysiącleci, i nadal są używane do identyfikowania obszarów nocnego nieba zarówno przez astrologów, astronomów zawodowych, jak i amatorów obserwacji nieba.

Każda z gwiazd stałych ma przypisane w astrologii i astromancji określone znaczenia, które mogą być korzystne lub nie w zależności od tego, w jakim domu i w kontakcie z jaką planetą czy światłem (Słońce, Księżyc) się znajdują. Tradycja stosowania gwiazd stałych w astrologii, podobnie jak punktów arabskich (właściwie chaldejskich), przyszła do Europy w Średniowieczu z krajów arabskich, które przejęły spuściznę astrologii perskiej i wedyjskiej.

Przykładowe gwiazdy stałe to np. Plejady, Syriusz, Aldebaran (Oko Byka), Regulus (Serce Lwa), Antares (Serce Skorpiona), Fomalhaut (Usta Wieloryba), Algol (Oko Gorgony), Betelgeza, Bellatrix, Wega, Mirach, Arktur czy Deneb Algedi. W przypadku gwiazd stałych najważniejsza jest koniunkcja i paralela. Najważniejsze gwiazdy stałe są położone jak najbliżej pasa zodiakalnego, jak najbliżej ekliptyki i jest ich 22 lub 28, w astrologii wedyjskiej tworzą tak zwane nakszatry (27 nakszatr), a w astrologii chaldejsko-perskiej i arabskiej tak zwane stacje księżycowe.

Filozofowie pitagorejscy mieli wiele poglądów filozoficznych na budowę i strukturę wszechświata, ale każdy z nich obejmował jako granicę kulę gwiazd stałych. Filolaos (około V wieku p.e.ch) zaproponował wszechświat, którego centrum miało wielki centralny ogień, niewidoczny dla człowieka, będący źródłem praświatła. Wszystkie planety, Księżyc, Słońce i gwiazdy obracały się wokół tego centralnego ognia, a także Ziemia była obiektem krążącym wokół tego wielkiego ognia. W tym układzie gwiazdy znajdują się w najdalszej sferze, która również się obraca, ale zbyt wolno, aby można było zaobserwować ruch.

Arystarch (III wiek p.e.ch.) zaproponował wczesny wszechświat heliocentryczny, znany na Wschodzie, który później stał się inspiracją dla twórczości Mikołaja Kopernika. W jego modelu Słońce, całkowicie nieruchome, znajdowało się w centrum, a wszystkie planety kręciły się wokół niego. Za planetami znajdowała się sfera gwiazd stałych, także nieruchomych. System ten oprócz tego, że był heliocentryczny, przedstawiał jeszcze dwie inne unikalne idee: Ziemia obracała się codziennie, tworząc dzień i noc oraz postrzegane ruchy innych ciał niebieskich, a sfera gwiazd stałych na jej granicy była ogromnie oddalona od jej środka.