Orion

Orion

Orion - najpiękniejszy gwiazdozbiór Nieba

Orion najpiękniejszy i najbardziej tajemniczy gwiazdozbiór Nieba

Orion to najpiękniejszy gwiazdozbiór Nieba. Można go obserwować na południe od od konstelacji Bliźniąt i Byka. Orion leży na skraju Drogi Mlecznej, która przechodzi przez jego górną część, ponad gwiazdą Betelgeuse. Orion jest 26-tą co do wielkości konstelacją położoną w obszarze równika niebieskiego. To znaczy, że gwiazdy znajdują się na obu półkulach niebieskich. Orion uznawany jest za najpiękniejszy gwiazdozbiór nieba. Jego charakterystyczną figurę, utworzoną przez jasne gwiazdy, odnajdziemy na południe od konstelacji Bliźniąt i Byka. Przez ten typowy gwiazdozbiór nieba zimowego przebiega równik niebieski. Orion leży na skraju Drogi Mlecznej, która przechodzi przez jego górną część, ponad gwiazdą Betelgeuse.

Gwiazdozbiór Oriona

Gwiazdozbiór Oriona

Na szerokości geograficznej Polski Orion jest widoczny od października do końca lutego. Jego górowanie przypada na początku grudnia. Gwiazdozbiór Oriona znany był w Mezopotamii już na trzy tysiące lat przed rozkwitem greckiej kultury. Tamtejsze plemiona zwały go Uru-anna (Światło Nieba). Z tej nazwy powstało imię Orion (Or - światło), które dotrwało do naszych czasów. Jest jednym z najbardziej charakterystycznych gwiazdozbiorów nieba zimowego, łatwym do odnalezienia i zidentyfikowania. Wokół niego łatwo odszukać gwiazdozbiory Bliźniąt, Byka, Wielkiego Psa oraz Zająca. Gwiazdozbiór Oriona jest skupiskiem około 120 gwiazd rozciągającym się w poprzek niebieskiego równika. Gwiazdy te Chaldejczycy nazywali Tammuz, Syryjczycy nazywali je Al-Jabbar, a Egipcjanie Sahu - dusza Ozyrysa. Jest to najjaśniejszy gwiazdozbiór zimowego Nieba, łatwo go odnaleźć i dlatego też wiąże się z nim wiele mitów.

Orion (gr. Ὠρίων Ōríōn, łac. Orion) - według mitologii greckiej to syn Posejdona - władcy wszystkich wód i Euriale (jednej z trzech sióstr Gorgon) lub Hyrieusa z Beocji. Był olbrzymem, myśliwym słynącym z wielkiej siły i urody. Gwiazdozbiór Oriona znany był już w Mezopotamii. Trzy tysiące lat później, kiedy to rozkwitała kultura grecka na jego temat powstało wiele legend. Konstelacja gwiazd wyobrażać miała bohatera dawnych legend antycznych Oriona, syna boga morza Posejdona i Euriale. Orion był jednym z najbardziej cenionych bohaterów greckich. Zasłynął dużą wiedzą o gwiazdach, której nauczył się od Atlasa. Syriusz, najjaśniejsza gwiazda na niebie, która 24 grudnia leży w jednej linii z trzema jasnymi gwiazdami z Pasa Oriona. Te trzy gwiazdy nazywane są dziś, tak jak w starożytności: TRZEJ KRÓLOWIE.

Mitologia

Orion był bratem Polifema, odznaczał się ogromnym wzrostem i gwałtownym charakterem. Wedle legendy mógł kroczyć po dnie oceanu z głową ponad falami, lub po wodzie, gdyż jego ojciec Posejdon był władcą wszelkich wód. Jego małżonką była szczycąca się pięknością większą od Hery - Side i za to strącona została do Tartaru. Side była namiętną łowczynią z drużyny bogini łowów - Artemidy i to Artemida sprawowała nad nim opiekę. Podobnie jak jego brat Polifem, Orion został oślepiony we śnie przez króla Ojnopiona za zgwałcenie po pijanemu jego córki Merope. Podążając dzięki pomocy Hefajstosa na wschód, odzyskał wzrok pod wpływem słonecznych promieni Heliosa.

Jego życie było pełne przygód, oraz miłosnych związków z kobietami. Prześladował nimfy Plejady (zwiastunki dobrej pogody) i Hiady (zwiastujące złą pogodę) dotąd, aż uprosiły Zeusa, by je przemienił w zwierzęta. Spełniając ich życzenie Zeus zamienił je w gołębie, a później w skupisko gwiazd na nieboskłonie, zwane dziś Plejadami. Stale flirtujący z kobietami z orszaku Artemidy, Orion obraził Artemidę i poleciła ona olbrzymiemu skorpionowi, by go śmiertelnie ukłuł. Orion zmarł, ale wraz ze swoim psem Syriuszem przeniesiony został na Niebiosa i umieszczony prawie naprzeciw Skorpiona (Niedźwiadka). Odtąd obydwaj się nienawidzą. Orion chowa się za zachodni horyzont w czasie, gdy nad wschodnim pojawia się Niedźwiadek.

Zakochana w Orionie bogini jutrzenki - Eos, zabrała go na Delos, gdzie w końcu zginął od ukąszenia wielkiego Skorpiona nasłanego przez boginię łowów Artemidę za próbę jej zgwałcenia (w innej wersji obraził boginię i zginął od jej strzał). Po śmierci został przez bogów przeniesiony między gwiazdy (gwiazdozbiór Oriona) wraz z psami Syriuszem i Procjonem, i z atakującym jego piętę Skorpionem. Bóg sztuki lekarskiej - Asklepios, próbował wskrzesić Oriona, ale sam Zeus to udaremnił. Wraz ze swoim psem Syriuszem, Orion znalazł się na niebie ze względu na swoją miłość do gwiazd, według innej zaś legendy, przez wieczną tęsknotę za Plejadami, córkami Atlasa. Gwiazdozbiór Oriona wraz z kompanami łowiectwa - Wielkim i Małym Psem oraz Zającem - przetrwa na niebie przez całe wieki i będzie nas cieszył swym pięknem.

Życie i śmierć Oriona

Życie, jak i śmierć Oriona opisywane są w mitach w różny sposób, ale wszystkie zgodne są co do tego, że przyczyną zgonu Oriona była zazdrość bogini łowów Artemidy. Według jednej z legend, sama bogini zabiła go strzałą, według innej zabił go na życzenie Artemidy jej brat Apollo. Inna legenda mówi, że Orion umarł od ukąszenia olbrzymiego skorpiona, którego Artemida wypuściła z jaskini. Orion chełpił się, że może zabić każde stworzenie, a jednak zginął od ukąszenia Skorpiona i od tej pory znajdują się na przeciwnych stronach Nieboskłonu. Kiedy Orion zachodzi - Skorpion (Niedźwiadek) pojawia się nad horyzontem. Pies Oriona - Syriusz - jest najjaśniejszą gwiazdą nocnego nieba i stanowi część konstelacji Wielkiego Psa.

Inna wersja legendy

Według innej wersji Zeus uniemożliwił Asklepiosowi, utożsamianemu z Wężownikiem uratowanie Oriona. Obu poraził piorunem i umieścił na niebie w taki sposób, aby już nigdy się nie spotkali i widzieli. W innej z wersji greckiego mitu w Orionie zakochała się Artemida, bogini Księżyca i polowania. Apollo, jej brat bliźniak, namówił siostrę, by ta strzeliła z łuku w kierunku odległej sylwetki pływającej w morzu. Artemida nie wiedziała, że był to Orion, wycelowała, i jej strzała zabiła pływaka. Dopiero wtedy bogini zorientowała się, co uczyniła. Podobno to jej żal spowodował, że światło Księżyca jest takie zimne. Umieściła pomiędzy gwiazdami ciało myśliwego wraz z jego ulubieńcami: Wielkim Psem i Małym Psem, które znajdują się na niebie na wschód od Oriona. Wyobrażany jako półklęcząca postać męska, z niezniszczalną maczugą z brązu w prawej ręce i tarczą z lwiej skóry w lewej oraz błyszczącym mieczem u pasa - naprzeciwko szarżującego Byka.

Orion w tradycji aborygenów

W kulturze Aborygenów z plemienia Yolngu z północy Australii istnieje opowieść o trzech rybakach. W czasach wielkiego głodu, aby ratować swoich bliskich i siebie, wypłynęli na połów ryb stanowiących totem ich plemienia mimo iż było to zakazane. Tym uczynkiem rozgniewali Słońce, które wezwało chmury, morze i wiatr do utworzenia trąby powietrznej i ukarania rybaków. Rybacy zostali uniesieni wraz z łodzią do nieba. Do dziś można ich odnaleźć jako trzy gwiazdy w Pasie Oriona. Niektórzy twierdzą, że gdyby się dobrze przypatrzyć, widać małą rybę poniżej ich łodzi.

Egipska mitologia

Zgodnie z mitologią egipską bogowie wywodzili się z pasa Oriona i Syriusza - najjaśniejszej gwiazdy na Niebie. Starożytna cywilizacja egipska mocno wierzyła, Syriusz i Orion odzwierciedlają Ozyrysa i Izydę - Boga i Boginię, z których to wyrosła cała cywilizacja egipska. Wedle Egipcjan Orion był związany ze stworzeniem. Orion i Ozyrys to tożsame postaci i Egipcjanie wierzyli, że Ozyrys pewnego dnia wróci z Oriona. Badając egipską kulturę można zauważyć, że obrazy, monolity i piramidy są rozmieszczone i skierowane w kierunku gwiazdozbioru Oriona, a przestrzenie między piramidami są skorelowane z odległością gwiazd w Pasie Oriona. Piramidy w Gizie są zgodne z pasem Oriona.

Orion w sztuce

W sztuce przedstawiany jest jako myśliwy z tarczą w jednej ręce, maczugą w drugiej i mieczem przy pasie. Na nieboskłonie broni się przed szarżującym Bykiem. Mit o Orionie inspirował przez wieki artystów; stał się tematem utworów poetyckich, muzycznych (opery - m.in. P.F. Cavallego), częstym też w sztukach plas tycznych.

Najważniejsze gwiazdy gwiazdozbioru Oriona

Orion

Gdy spojrzymy na konstelację, prawdopodobnie przyciągnie nasz wzrok asteryzm złożony z trzech gwiazd i tworzący Pas Oriona. Gwiazdy oznaczane są mało romantycznymi symbolami ζ Ori (zeta Orionis), ε Ori (epsilon Orionis) i δ Ori (delta Orionis). Na szczęście posiadają też przyjemniejsze imiona: odpowiednio Alnitak, Alnilam i Mintaka. To trzy najjaśniejsze obiekty na zdjęciu poniżej.

Betelgeuse

Betelgeuse, Betelgeza (inna nazwa: alfa Orionis), to najciekawsza gwiazda konstelacji Oriona. Nadolbrzym którego promieniowanie jest równe 23.900 Słońc. Średnica Betelgeuse ulega zmianom od 730 do 1000 średnic słonecznych (większa od odległości Ziemi od Słońca). Łatwo ją dostrzec w lewym rogu nad Pasem Oriona. Betelgeza jaśnieje pomarańczową poświatą i choć wydaje się niepozorna to warto wiedzieć, że jest nawet 15 do 20 razy masywniejsza od naszego Słońca. I gdyby zajęła jego miejsce - sięgałaby orbity Jowisza. Jasność również zmienia się, w okresie 2070 dni. Jest dziewiątą najjaśniejszą gwiazdą nocnego nieba. Ta półregularna gwiazda zmienna jest jednocześnie spektroskopowo podwójną o okresie zmian w widmie 5,8 roku. Gwiazda znajduje się w odległości 652 lat świetlnych. Jej nazwa pochodzi z arabskiego określenia 'ibt al-džauza' - pacha olbrzyma.

Na niebie Betelgeuse ma dwóch towarzyszy. Z jednym z nich tworzy parę optyczną, a ruchu własnego i odległości drugiej nie znamy, dlatego nie wiadomo, czy tworzą układ fizyczny, czy też tylko parę optyczną. Betelgeuse wchodzi w skład tzw. trójkąta zimowego, który oprócz niej tworzą gwiazdy Procjon z Małego Psa i Syriusz z Wielkiego Psa. Niestety Betelgeza umiera i pożegna nas jako supernowa. Niektórzy ludzie od dawna wyczekują momentu, gdy alfa Orionis rozbłyśnie na niebie w niesamowitym wybuchu. Betelgeza jest jedną z największych gwiazd we wszechświecie i zapewne jej wybuch byłby niesamowitym widowiskiem.

Rigel

Rigel (Algebar) oznaczany też jako beta Orionis to najjaśniejsza gwiazda w konstelacji Oriona i siódma pomijając Słońce, pod względem jasności gwiazda na Niebie. Można ją znaleźć po przekątnej Betelgeuse, w prawym dolnym rogu korpusu myśliwego. Rigel ma średnicę 48 razy większą od Słońca, a moc promieniowania aż 81 tysięcy razy większą niż Słońce. W rzeczywistości stanowi układ czterech gwiazd odległych od nas o 1304 lata świetlne. Główny składnik układu, niebiesko-biała gwiazda, jest spektroskopowo podwójna. W niewielkiej odległości ma towarzysza, tworzącego z nią układ fizycznie podwójny. Ta gwiazda sama jest z kolei układem podwójnym. Nazwa Rigel jest skrótem arabskiego określenia ridžl-al džauza' al-jusra, czyli lewa noga olbrzyma. Druga z nazw nie jest zbyt znana i opiewana bywała na ogół tylko w starodawnej poezji.

Bellatrix

To niebieskobiały olbrzym, którego światło potrzebuje 125 lat, aby dotrzeć na Ziemię. Gwiazda jest poświęcona walczącym kobietom i była znana jako gwiazda Amazonek. W Arabii nazywano ją al-najid - zwycięzca.

Mintaka

Gwiazda zmienna zaćmieniowa o temperaturze powierzchni około 35 000 K (dla porównania, temperatura powierzchniowa Słońca wynosi 6000 K). Jej jasność ulega zmianom w okresie 5,37 doby. Zmiany, jakie następują w jej widmie, świadczą o tym, że posiada więcej niewidocznych towarzyszy. Na niebie ma dodatkowo dwóch sąsiadów. Jeden z nich o takim samym ruchu własnym, ruchu własnego i odległości drugiego nie znamy. Nazwa wywodzi się z arabskiego mintaqa - pas. Odnajdziemy ją w pasie Oriona, odległą od nas o 815 lat świetlnych. Nazwa wywodzi się z arabskiego mintaqa - pas.

Alnilam

To środkowa gwiazda w pasie Oriona. Należy do niebiesko-białych nadolbrzymów. Jej światło widoczne jest na Ziemi po 1630 latach. Nazwa gwiazdy pochodzi z arabskiego wyrazu al-nizam - sznur pereł.

Alnitak

Trzecia z gwiazd w pasie Oriona. W rzeczywistości tworzą ją dwie gwiazdy obiegające wspólny środek masy. Dzieli nas od nich dystans 148 lat świetlnych. Nazwa gwiazdy pochodzi z arabskiego al-nitaq, co również oznacza pas.

Saiph

Nadolbrzym o niebiesko-białym zabarwieniu. Znajduje się w odległości 362 lat świetlnych od nas, a jego arabska nazwa, saif al-džabbar, oznacza miecz olbrzyma.

Heka

Gwiazda w odległości 543 lat świetlnych. Nazwa pochodzi z arabskiego haq`a - biała plama na piersiach konia.

Trapez

To układ większej liczby gwiazd znajdujących się wewnątrz Wielkiej Mgławicy w Orionie. Najjaśniejsze cztery gwiazdy tworzą trapez i są od siebie, w przybliżeniu, jednakowo oddalone. Gwiazdy przez pewien czas oddalają się od siebie, a potem znowu przybliżają, jak gdyby cały układ nieustannie pulsował. Gwiazdy wchodzące w skład Trapezu są ze sobą związane genetycznie i stanowią środek asocjacji gwiazdowej w Orionie odległej od nas o 980 lat świetlnych.

Wielka Mgławica Oriona

Mgławica Oriona

Większość gwiazd w Orionie ma barwę białą lub niebieską, ponieważ temperatury ich powierzchni są bardzo wysokie. Tworzą jedną gromadę o wspólnym pochodzeniu - asocjację. Liczy ona około dwustu gwiazd, ma średnicę trzystu lat świetlnych, a jest od nas oddalona o półtora tysiąca lat świetlnych. Podobnych asocjacji znamy około pięćdziesięciu, lecz asocjacja w Orionie należy do najwyraźniejszych. Jej środkiem jest Wielka Mgławica Oriona, widoczna gołym okiem w jego mieczu. Jest to rozległa mgławica gazowo-pyłowa (M 42), zawierająca materię o masie równej pięćdziesięciu masom Słońca. W jej najgęściejszych częściach jeden centymetr sześcienny zawiera dziesięć tysięcy atomów. Mgławica ta pozostaje w ścisłym związku z powstaniem asocjacji w Orionie. Są to po prostu resztki pierwotnego tworzywa, z którego w wyniku zagęszczeń powstały poszczególne gwiazdy asocjacji. W drugiej połowie października Ziemia podczas swej wędrówki dokoła Słońca spotyka się z rozległym rojem cząstek meteoroidowych, powstałych ze stopniowego rozpadu komety Halleya. Ich drogi w przestrzeni są równoległe i na Ziemię spadają z kierunku gwiazdy x Ori. Podczas przelotu przez atmosferę rozgrzewają się i topią gdzieś na wysokości stu kilometrów. Obserwujemy je jako meteory wylatujące od gwiazdy x Ori, toteż noszą one nazwę Orionidów. Najobficiej spadają około 20 października. W pobliżu gwiazdy z Ori świeci mgławica gazowa (IC 434*), na której tle widoczny jest profil ciemnego, nie oświetlonego obłoku materii międzygwiazdowej. Obłok ten z uwagi na kształt nazywamy Końską Głową.

Wielka Mgławica - gazowo-pyłowa mgławica odległa o 978 lat świetlnych. Dostrzeżemy ją gołym okiem w mieczu Oriona, pod jego pasem utworzonym z trzech jasnych gwiazd. W praktyce nieźle widać ją dopiero przez dobrą lornetkę lub niewielki teleskop. Mgławica jest jednym z najważniejszych obiektów na gwiezdnym niebie. Odkryto w niej obiekty o bardzo niskich temperaturach, emitujące większą część swojej energii w podczerwonej części widma. Najprawdopodobniej są to dopiero co powstałe gwiazdy. Najniższą temperaturę powierzchniową ma obiekt Becklina i Neugebauera; wynosi ona zaledwie 70 K. Nieco wyższą temperaturę, 700 K, ma obiekt Kleinmanna-Lowa. Dalsze 15 znanych "chłodnych" obiektów w Wielkiej Mgławicy w Orionie ma temperaturę powierzchniową od 1000 do 2000 K. Rozmiary tych młodych "gwiazd" wynoszą w przybliżeniu 12 000 AU. W Mgławicy Oriona znajduje się też inny obiekt. Oznaczony został symbolem M43. To Mgławica de Mairana zaobserwowana po raz pierwszy w pierwszej połowie XVIII wieku. Napomknąć trzeba też o gromadzie Trapez w centrum M42, której tajemnicę wydarł Galileusz. Przed nim myślano, że jest to jedna gwiazda.

Orionidy

Orionidy

Orionidy - rój meteorów , który powstał z komety Halleya, a Ziemia corocznie przechodzi przez niego dwukrotnie. W jesieni obserwujemy go jako Orionidy, na wiosnę jako eta Akwarydy w Wodniku. Orionidy mają pięciodniowe maksimum aktywności około 21 października, przy czym średnia liczba meteorów w ciągu godziny wynosi wówczas 25 sztuk.

Orion zachwyca i skrywa wiele tajemnic.

Linki zewnętrzne

Sekretne nauki wtajemniczonych mistrzów jogi i tantry z Himalajów

Portal o nauce i życiu wielkich mistrzów duchowych jogi i tantry

Polski portal z naukami Królewskiej Radża Jogi

Portal z naukami ezoterycznymi i wiedzą tajemną Wschodu

Portal warsztatów, kursów i obozów medytacji, jogi, tantry, uzdrawiania i rozwoju duchowego