Nataradża
Nataradża - ( tamil] நடராசர் , ang. Nataraja ) – mistrz i władca tańca, jedna z form boga Śiwy. W języku tamilskim odpowiednikiem Nataradży jest கூத்தன் Kuttan.
Śiwa mistrz i władca tańca
Nataradźa to powszechne indyjskie hinduistyczne przedstawienie Śiwy jako Boskiego tancerza, podczas swojego tańca. Taniec Śiwy symbolizuje nieustannie dokonywane przez niego niszczenie i tworzenie wszechświata.
Prawie każdy element tej postaci Śiwa coś symbolizuje. Śiwa-Nataradźa ma lewą nogę uniesioną, skierowaną na prawo i ugiętą w kolanie, a prawą również ugiętą w kolanie. Śiwa-Nataradźa tańczy z prawą nogą stojącą na zabitym demonie Apasmara co symbolizuje zwycięstwo Boga nad niewiedzą, ciemnotą i złem. W pierwszej ręce Śiwa trzyma damaru (bębenek w kształcie dwóch stożków), co jest symbolem stworzenia, a także jedności dwóch przeciwstawnych pierwiastków: wody i ognia, pierwiastka męskiego i żeńskiego. Druga dłoń Śiwy jest uniesiona co oznacza opiekę i ochronę, którą otacza on świat, swych bhaktów. W trzeciej ręce Śiwy płonie ogień, świadczący o tym, że gdy odpowiedni termin nadejdzie świat zostanie zniszczony. Czwarta ręka Śiwy wskazuje na jego uniesioną stopę, która jest symbolem zbawienia i wyzwolenia, dostąpienia mokszy. Śiwę-Nataradżę otacza krąg płomieni, oznaczający, że prawdziwa boska natura rzeczywistości jest ukryta przed człowiekiem.
Wizerunek ten jest bardzo charakterystyczny dla indyjskiej kultury i sztuki, zwłaszcza dla kultury śiwaickiej.