Iblis

Iblis - to w islamie jedno z imion Szajtana (Szatana), przywódcy zbuntowanych dżinnów (demonów) czy szatanów, szajatinów (shayṭān, po arabsku: شيطان‎‎, w liczbie mnogiej: شياطين shayāṭīn. Iblis został wygnany z niebios, gdy odmówił złożenia hołdu Adamowi, pierwszemu człowiekowi (por. Azazel).

Iblis wedle Koranu był przywódcą anielskiego plemienia dżinnów. Iblis upadł z powodu dumy i buty, gdyż nie chciał się kłaniać nikomu innemu niźli samemu Bogu, po czym poznajemy dusze dżinnów zasiedlających ludzi opętanych przez te demoniczne byty. Iblis jest ojcem czy protoplastą dzinnów tak jak Adam jest ojcem czy protoplastą ludzi. Iblis i dżinny to jedyne istoty stworzone z czystego ognia, gdyż pozostałe anioły są stworzone ze światła. Iblis jest przykładem chorobliwej czy maniakalnej i monoteistycznej miłości do Boga, w której nie jest w stanie złożyć pokłonu nikomu innemu oprócz Boga, nawet jak sam Bóg mu to rozkaże. Iblis wedle sufich jest duchowo ślepy, ponieważ widzi zewnętrzną postać proroka Adama, a jego duszy już nie dostrzega, co można nazwać duchową ślepotą.

Pozwolono mu pozostać na ziemi, aby wodził ludzi na pokuszenie i wystawiał ich na próbę. Jego pierwszymi ofiarami byli Adam i Hawwa (Chawa, Ewa). Próbował także zwieść proroka Muhammada, dyktując mu nieprawdziwe wersety Koranu, tzw. szatańskie wersety. Pojawia się wszędzie tam, gdzie łatwo o występek (na bazarach, w łaźniach, przy muzyce i śpiewie) oraz tam, gdzie znajdują się nieczystości. Iblis z pomocą podległych mu demonów czy dżinnów ciągle zwodzi muzułmanów różnych stronnictw w celu ich skłócenia i wzajemnych bratobójczych wojen, jakie toczą się na Bliskim Wschodzie i w samej Arabii.

W ludowych wierzeniach muzułmańskich Szatan (arab. شيطان Szajtan) to przede wszystkim zły duch szkodzący ludziom, utożsamiany zwykle z dżinnami. Dla niektórych fundamentalistów muzułmańskich, zwłaszcza w Iranie, Wielki Szatan to określenie Stanów Zjednoczonych, a Mały Szatan – Izraela. W mitologii kabardyńskiej (Kaukaz) występuje księżniczka o imieniu Satanei (w cyrylicy Сатаней), nie jest ono jednak kojarzone z szatanem jako takim.