Tekst źródłowy strony Arthapatti

'''Arthapatti''', Arthāpatti (अर्थापत्ति) oznacza postulację, wyprowadzenie z okoliczności. We współczesnej logice [[pramana]] przypomina implikację okolicznościową. Przykładowo, jeśli dana osoba wypłynęła łodzią po rzece wcześniej, a czas minął już od oczekiwanego czasu przybycia, wówczas okoliczności potwierdzają prawdziwość postulatu, że dana osoba przybyła. Wielu indyjskich uczonych uważało tę pramanę za nieważną lub w najlepszym razie słabą, ponieważ łódź mogła zostać opóźniona lub zawrócona. Jednak w przypadkach takich jak wyznaczanie czasu przyszłego wschodu lub zachodu [[słońce|słońca]] zwolennicy tej metody uznali ją za wiarygodną. Innym częstym przykładem arthapatti w starożytnych tekstach hinduskich jest to, że jeśli „[[Devadatta]] jest gruby” i „Devadatta nie je w dzień”, to musi być prawdą, co następuje: „Devadatta je w nocy”. Ta forma postulowania i wywodzania się z okoliczności jest, twierdzą uczeni indyjscy, środkiem do odkryć, właściwego wglądu i wiedzy. Szkoły hinduskie i brahmańskie akceptujące ten sposób poznania stwierdzają, że metoda ta jest ważnym środkiem warunkowania wiedzy i prawd na temat podmiotu i przedmiotu w oryginalnych lub innych przesłankach. Szkoły, które nie akceptują tej metody, twierdzą, że postulację, ekstrapolację i poszlakowe implikacje można albo wyprowadzić z innych praman, albo wadliwych środków korygowania wiedzy, zamiast tego należy polegać na bezpośredniej percepcji lub właściwym wnioskowaniu czyli na [[anumana]]. [[Joga]] i [[Sankhja]] zalicza Arthapatti do sposobów szczególnych [[Anumana]] czyli gruntownego, dogłębnego rozumowania, rozważania i wnioskowania. 

'''Arthāpatti''' to domniemywanie, stwierdzenia sformułowane w sposób dający miejsce na wnioski o innym znaczeniu. Wnioskowanie nie wyrażone, ale milcząco wpajane; zaangażowane lub zawarte znaczenie; implikacja. Rozumowanie lub wnioskowanie: także dedukcja lub wniosek. Wyobrażanie sobie przyczyn zjawisk; formułowanie hipotezy; teoretyzowanie. Figura retoryczna, sprzeczka, użycie jednego słowa w podwójnym znaczeniu. Wnioskowanie z okoliczności, rozłączny sylogizm hipotetyczny. 

[[Category:Hasło]][[Category:Laja Joga]]