Tekst źródłowy strony Heliakalny wschód

'''Heliakalny wschód''' (z gr. Hḗlios Słońce) – to moment, gdy dany obiekt astronomiczny (gwiazda, planeta lub księżyc) staje się po raz pierwszy widoczny na wschodzie o świcie, po okresie gdy był zakryty przez horyzont lub niewidoczny z powodu jasno świecącego Słońca (w spaleniu Słońcem). Po swoim heliakalnym wschodzie każdego następnego dnia gwiazda pojawia się nieco wcześniej i widoczna jest przez dłuższy okres zanim jej światło przestanie być widoczne (Słońce przesuwa się na wschód względem gwiazd po ekliptyce). W końcu gwiazda przestaje być widoczna na niebie o świcie, gdyż znika pod zachodnim horyzontem – jest to heliakalny zachód. Po około roku astronomicznym gwiazda będzie miała ponownie swój heliakalny wschód. 

Nie wszystkie gwiazdy mają wschód heliakalny, w zależności od położenia obserwatora na Ziemi niektóre widoczne są bez przerwy ponad horyzontem o świcie zanim ich światło nie przestanie być widoczne z powodu jasności Słońca. 

Gwiazdozbiory z gwiazdami mającymi heliakalne wschody były wykorzystywane w starożytności do budowy kalendarzy i rachuby czasu. W starożytnym Egipcie początek roku astronomicznego przypadał na heliakalny wschód [[Syriusz|Syriusza]] (Sothis) i zbiegał się raz na 1460 lat (okres Sotisowy) z początkiem przyboru wód Nilu, czyli początkiem roku kalendarzowego (datowanie sotisowe). 

Heliakalne wschody gwiazd wykorzystywane były również przez Sumerów, Babilończyków i Greków jako sygnał do rozpoczęcia określonych prac rolnych. 

[[Category:Astrologia]]