Aćarja

Aćarja, aćarya - w dewanagari आचार्य, transliteracja ācārya, w rodzaju żeńskim: ācāryā; ang. acharya, jap. ajari; tyb. Lobpyn, pal. aćarija – nauczyciel, znawca, przewodnik duchowy, mistrz, profesor. Tytuł nadawany w Azji Środkowej w duchowych tradycjach dharmicznych wielkim duchowym nauczycielom (sanatanadharmy) i wybitnie wykształconym uczonym. Czasami termin aćarja bywa używany w jodze zamiennie z tytułem Guru. Aćarja to nauczyciel i mistrz duchowy, który nie tylko opanował systemy filozoficzne oraz techniczne metody praktyki, ale też urzeczywistnia zawarte w nich prawdy. Także w buddyzmie, podobnie jak w innych tradycjach dharmicznych, terminem aćarja określa się mistrza dharmy.

Aćarja to w szczególności przewodnik duchowy, mistrz dharmy, który udziela inicjacji, przewiązuje świętą nicią, udziela instrukcji w naukach i praktykach wedyjskich, uczy Wedy, wprowadza w mistyczno-magiczne misteria.

Mahabharata (12.313.23) przyrównuje aćarję czy guru, nauczyciela mistrza dharmy, do przewoźnika (karana), a jego wiedzę do promu.

Brahmawidja Upaniszada (51-52) wyróżnia trzy rodzaje nauczycieli, aćarjów:

• ćodaka aćarja - ten, który podpowiada, doradza;
• bodhaka aćarja - ten, który przebudza;
• mokṣada aćarja - ten, który obdarza wyzwoleniem, zbawiciel, spolszcz.: mokszada;

Aćarja Sewana, inaczej Guru-Sewa, to dosłownie "służenie nauczycielowi", co uważa się w jodze za jedną z praktyk głębokiej samodyscypliny duchowej. Aćarja Upasana to dosłownie "głęboki szacunek dla nauczyciela-mistrza", co jest typową postawą szczerze praktykujących jogę. Według Bhagawad Gity (13.7), głęboki szacunek dla nauczyciela jest przejawem mądrości (dźńana).

Liczni wielcy święci nauczyciele i mistrzowie dharmy otrzymali tytuł "Aćarja" jako uzupełnienie swojego duchowego imienia. Jednym z aćarjów znanych w jodze jest Śankaraćarja czyli Śankara-Aćarja.

Āćārya to złożenie słów āć lub āća oraz ārya, zatem osoba bardzo szlachetna, dusza szlachetna, godna, nobliwa, szacowna, mądra pośród ogółu dusz, prawdziwy Arjanin.