Voodoo: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 20:37, 15 mar 2024

Voodoo (inne formy Vodun (Benin); również Vodoun (kreolski), Sevi Lwa) jest synkretyczną szamańską religią afroamerykańską wyznawaną głównie na Haiti i na południu USA. Podstawę voodoo stanowią rdzenne wierzenia ludów zachodnio-afrykańskich (szczególnie Joruba, Kongo, Fulanie) wraz z elementami religii katolickiej i spirytyzmu. Wykrystalizowała się ona na Haiti wraz ze sprowadzeniem w XVII/XVIII w. niewolników z Afryki, którym próbowano siłowo narzucać katolicyzm. Niewolnicy nie odrzucili swoich rdzennych wierzeń łącząc je z nową religią. W voodoo istnieje wprawdzie wiara w Bon Dieu (jednego Boga), nie oddaje mu się jednak czci (koncepcja deus otiosus). Istotny jest za to kult wielu miejscowych i afrykańskich Loa (duchów, aniołów czy bogów), uważanych za tożsame z katolickimi świętymi lub aniołami. Te, które pochodzą z Afryki, nazywane są Rada Loa (z Dahomeju) lub Wangol Loa (z Angoli); te zaś, które objawiły się na Haiti w celach obrony przed inkwizycją, nazywane są Petro Loa. Słowo "voodoo" wywodzi się z języka plemienia Fulanów i oznacza po prostu duch, niebianin, istota boska, jasny duch. Wyznawcy voodoo uprawiają także kult przodków oraz czynnie włączają do swego panteonu ludzi zasłużonych dla narodu lub lokalnej społeczności.

Podstawą kultu są "rytuały owładnięcia". Ważną rolę odgrywają w nich bębny, za pomocą których wygrywa się skomplikowane polirytmie. Dzięki nim uczestnicy wchodzą w podniosły stan transowy, podczas którego loa (anioły, bogi) opanowują jedną lub więcej osób. W języku wyznawców mówi się wtedy, że "loa ujeżdża swojego konia". Osoby te zostały zazwyczaj wcześniej inicjowane w kult lub posiadają specyficzne predyspozycje do wejścia w stan transu. Houngan (kapłan-szaman) lub mambo (kapłanka-szamanka), posiadają wielką wiedzę na temat życia loa i sposobów kontaktowania się z nimi. Są oni także centralnymi punktami socyete (wspólnoty wiernych) w Voodoo, bez których nie mogą się toczyć rytuały. Każdy z loa posiada swój własny odrębny symbol (veve), malowany kredą na ziemi przed rozpoczęciem obrzędu.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-'''Voodoo''' (inne formy Vodun (Benin); również Vodoun (kreolski), Sevi Lwa) jest synkretyczną religią afroamerykańską wyznawaną głównie na Haiti i na południu USA. Podstawę voodoo stanowią rdzenne wierzenia ludów zachodnio-afrykańskich (szczególnie Joruba, Kongo, Fulanie) wraz z elementami religii katolickiej i spirytyzmu. Wykrystalizowała się ona na Haiti wraz ze sprowadzeniem w XVII/XVIII w. niewolników z Afryki, którym próbowano siłowo narzucać katolicyzm. Niewolnicy nie odrzucili swoich rdzennych wierzeń łącząc je z nową religią. W voodoo istnieje wprawdzie wiara w Bon Dieu (jednego Boga), nie oddaje mu się jednak czci (koncepcja deus otiosus). Istotny jest za to kult wielu miejscowych i afrykańskich '''[[loa]]''' (duchów, aniołów czy bogów), uważanych za tożsame z katolickimi świętymi lub aniołami. Te, które pochodzą z Afryki, nazywane są '''Rada Loa''' (z Dahomeju) lub '''Wangol Loa''' (z Angoli); te zaś, które objawiły się na Haiti w celach obrony przed inkwizycją, nazywane są '''Petro Loa'''. Słowo "voodoo" wywodzi się z języka plemienia Fulanów i oznacza po prostu duch, niebianin. Wyznawcy voodoo uprawiają także kult przodków oraz czynnie włączają do swego panteonu ludzi zasłużonych dla narodu lub lokalnej społeczności.
+'''Voodoo''' (inne formy Vodun (Benin); również Vodoun (kreolski), Sevi Lwa) jest synkretyczną szamańską religią afroamerykańską wyznawaną głównie na Haiti i na południu USA. Podstawę voodoo stanowią rdzenne wierzenia ludów zachodnio-afrykańskich (szczególnie Joruba, Kongo, Fulanie) wraz z elementami religii katolickiej i spirytyzmu. Wykrystalizowała się ona na Haiti wraz ze sprowadzeniem w XVII/XVIII w. niewolników z Afryki, którym próbowano siłowo narzucać katolicyzm. Niewolnicy nie odrzucili swoich rdzennych wierzeń łącząc je z nową religią. W voodoo istnieje wprawdzie wiara w Bon Dieu (jednego Boga), nie oddaje mu się jednak czci (koncepcja deus otiosus). Istotny jest za to kult wielu miejscowych i afrykańskich '''[[Loa]]''' (duchów, aniołów czy bogów), uważanych za tożsame z katolickimi świętymi lub aniołami. Te, które pochodzą z Afryki, nazywane są '''Rada [[Loa]]''' (z Dahomeju) lub '''Wangol Loa''' (z Angoli); te zaś, które objawiły się na Haiti w celach obrony przed inkwizycją, nazywane są '''Petro Loa'''. Słowo "voodoo" wywodzi się z języka plemienia Fulanów i oznacza po prostu duch, niebianin, istota boska, jasny duch. Wyznawcy voodoo uprawiają także kult przodków oraz czynnie włączają do swego panteonu ludzi zasłużonych dla narodu lub lokalnej społeczności.
 Podstawą kultu są "rytuały owładnięcia". Ważną rolę odgrywają w nich bębny, za pomocą których wygrywa się skomplikowane polirytmie. Dzięki nim uczestnicy wchodzą w podniosły stan transowy, podczas którego '''loa''' (anioły, bogi) opanowują jedną lub więcej osób. W języku wyznawców mówi się wtedy, że "loa ujeżdża swojego konia". Osoby te zostały zazwyczaj wcześniej inicjowane w kult lub posiadają specyficzne predyspozycje do wejścia w stan transu. '''Houngan''' (kapłan-szaman) lub '''mambo''' (kapłanka-szamanka), posiadają wielką wiedzę na temat życia loa i sposobów kontaktowania się z nimi. Są oni także centralnymi punktami socyete (wspólnoty wiernych) w Voodoo, bez których nie mogą się toczyć rytuały. Każdy z loa posiada swój własny odrębny symbol (veve), malowany kredą na ziemi przed rozpoczęciem obrzędu.
 [[Category:Hasło]]