Upanajana

Upanajana, ang. upanayana – ceremonia wedyjska oraz hinduistyczna, jedna z najważniejszych w życiu hinduisty, podczas której chłopcu z warny braminów (a również kszatrijów i waiśjów) po raz pierwszy zakłada się świętą nić bramińską upawita. Tradycyjnie daje ona prawa do uczestniczenia w obrzędach hinduistycznych, przysłuchiwania się recytacjom świętych pism hinduizmu (szczególnie Wed) i rozpoczęcia nauki w gurukuli pod kierunkiem mistrza przewodnika duchowego (guru).

Dwidźa - drugie narodziny młodego hindusa stanowi rytualna inicjacja upanajana, gdy po raz pierwszy otrzymuje sznur upawita. Chłopiec nie posiadający upawity, tradycyjnie jest uważany za śudrę i może spotkać się z odmową przyjęcia przez guru do gurukuli. Ceremonia ma miejsce zwykle w wieku 7-10 lat i potrzebna jest głównie męskim potomkom z warny bramińskiej. Ceremonia upanajana kończy okres, gdy młodzieniec spożywał posiłki wraz z matką i odtąd powinien jeść głównie w towarzystwie mężczyzn, pod opieką ojca oraz guru.

Atharwaweda zaświadcza o upanajanie odnoszącej się do kobiet. Możliwe też, że przed 500 rokiem p.e.ch., większość kobiet przechodziła jakąś formę ceremonialnej upanajany najpóźniej krótko przed ceremonią ślubną.

Bibliografia

• Piotr Balcerowicz: Historia klasycznej filozofii indyjskiej. Część pierwsza: początki, nurty analityczne i filozofia przyrody. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2003, s. 42, seria: Świat Orientu.
• Monika Tworuschka, Udo Tworuschka: Religie świata. Michał Dobrzański (tł.), Grzegorz Polak (uzup.). Wyd. 1. T. V: Hinduizm. Warszawa: Agora SA, 2009, s. 45, seria: Biblioteka Gazety Wyborczej.
• Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red. nauk.). Wyd. 1. T. 2. Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 1998, s. 329.
• Jan Knappert: Mitologia Indii. Maciej Karpiński (tłum.). Wyd. 1. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 1996, s. 134, seria: Mity i legendy świata.