Anupalabdi

Anupalabdhi (अनुपलब्धि) oznacza brak percepcji, dowód negatywny/poznawczy; nierozpoznanie, brak percepcji (pratyakṣādyabhāva); an-upalambha, czyli (istota) nie do uchwycenia ani pojęcia (mentalnie). Anupalabdhi pramana sugeruje, że wiedza negatywna, taka jak „w tym pokoju nie ma dzbanka”, jest formą ważnej wiedzy. Jeśli coś można zaobserwować, wywnioskować lub udowodnić, że nie istnieje lub jest niemożliwe, to wiadomo więcej, niż można było osiągnąć bez takich środków. W dwóch szkołach hinduizmu, które uważają Anupalabdhi za epistemicznie wartościowe, prawidłowym wnioskiem jest albo relacja sadrupa (pozytywna, prawda formy), albo asadrupa (negatywna, fałsz formy) – obie prawidłowe i wartościowe. Podobnie jak inne pramany, indyjscy uczeni podzielili Anupalabdhi na cztery typy: brak postrzegania przyczyny, brak postrzegania skutku, brak postrzegania przedmiotu i brak postrzegania sprzeczności. Tylko dwie szkoły hinduizmu przyjęły i rozwinęły koncepcję „niepostrzegania” jako pramany. Szkoły, które poparły Anupalabdhi, potwierdziły, że jest to ważne i przydatne, gdy pozostałych pięć pramana zawodzi w dążeniu do wiedzy i prawdy (dźńana ća satyam).