Iśwara

Iśwara (sanskr. Iśvara; Iś oznacza 'panowanie'; Iśa to władca duchowy) – w hinduizmie, Najwyższy Bóg, Pan bądź rządca Wszechświata, często używany jako przydomek Śiwa (czasem również Wisznu). Iśvara odnosi się do poziomu Anahata, doświadczany jest sercem, a manifestacją Iśwara jest żyjący Api Guru czczony jako święta osoba.

Generalnie rozbieżności co do natury Iśwara (Iśa) są niewielkie - w klasycznej indyjskiej filozofii rozpatruje się dwie główne interpretacje, mianowicie teistyczną i panenteistyczną. Interpretację teistyczną odnajdujemy w jodze, interpretację panenteistyczną w Rygwedzie i Upaniszadach. Interpretacja panenteistyczna oznacza tutaj, zgodnie z Rygwedą, że Bóg w jednej czwartej jest Wszechświatem, a w trzech czwartych wykracza ponad niego.

Oto określenia wyższej Boskości Iswary w religiach hinduistycznych:

• Maheśwara - Wielki Bóg - określenie Boga Śiwa
• Parameśwara - Najwyższy Bóg - określenie Boga Śiwa w Najwyższym aspekcie
• Jogeśwara - ang. Yogeśvara, Pan Joginów - także określenie żyjącego Guru uznawanego za manifestację, awatarę Śiwa