Wprowadzenie do Filozofii Sankhya
Duchowość wszystkich kultur Bhāratu, Eurazji, opiera się na filozoficzno-społecznej myśli znanej jako Sānkhya. Filozofia to w istocie umiłowanie wszelkiej mądrości i wiedzy, a cała głębsza kultura duchowa Wschodu opiera się na myśli Sānkhya. Rozmaici indyjscy, perscy, tybetańscy czy chińscy mędrcy rozwijają w istocie myśl pojazdu dociekań i rozważań wewnętrznych, jaką jest Sānkhya. Historycznym założycielem czy raczej najstarszym myślicielem szkoły filozofii Sānkhya jest Mędrzec Kapila. Rodzice Ŗshi Kapila to ojciec o imieniu Kardama oraz matka znana pod imieniem Devahūti. Portrety obrazujące Mędrca Kapila rysują go z dwoma atrybutami trzymanymi w dłoniach, z Ćakrą, co oznacza praktyki z ośrodkami energii, na których się opierał, a także z Śankhą, czyli z muszlą oznaczającą dźwięk, praktykę słuchania dźwięku wewnętrznego i znaczenia wibracji. Widać jasno, że Mistrz Kapila w swej filozofii mądrości opiera się na solidnych duchowych podstawach, urzeczywistnieniu długiej ścieżki życiowej praktyki duchowej. Rysowanie postaci z czterema rękami jak to też ma miejsce w przypadku Śri Kapila oznacza, że osoba w pełni zrealizowała świadomość bycia w dwóch sferach bytu, w ciele fizycznym i na planie subtelnym poprzez eteryczne podróże i całkowite świadome śnienie.
Sānkhya to szkoła myśli filozoficznej porządkująca umysł, usuwająca ideowe sprzeczności i rozumowe konflikty, odpowiednia dla ludzi uczonych i inteligentnych, dla ich głębszego rozwoju duchowego oraz poprawnego widzenia świata, rzeczywistości planety (loka) przebywania! Śri Kapila zwany jest Wielkim Mędrcem, czyli Mahāŗshi, co oznacza Mistrza Królewskiej rangi ścieżki. Przez ludzi duchowych Bhāratu uważany jest w Oriencie za częściową Avatārę, tj. za Wcielenie Boskiej Mądrości służące objawieniu Filozofii Sānkhya, tak wielką ma rangę na Wschodzie ten nurt wzniosłej myśli i refleksji. Podstawy filozofii Sānkhya streszcza druga lekcja Bhagawad Gitā zwana jako Sānkhya Yoga. Jest to klasyczny wykład sprzed ponad 5-ciu tysięcy lat dokonany jako streszczenie myśli Sānkhya, dokonane przez Śri Guru Kryszńa jego uczniowi Ardźuńa. Sānkhya jest szkołą myślenia i rozumowania, rozwoju inteligencji i ładu moralnego, szczególnie odpowiednią dla wszelkich szkół duchowego rozwoju, włącznie ze sztukami walki. W praktyce wszystkie orientalne, eurazjatyckie sztuki walki opierają się na filozofii Sānkhya, a przecież Kālaŗpayat (Sztuka Walki) wywodzi się z śiwaickiej kultury Indii, Wielkiej Indii, sięgającej dawniej od Egiptu po Indonezję i Ural na północy!
Myśl filozoficzna Sānkhya kieruje rozwój człowieka w kierunku postawy Bohatera i Herosa, który w procesie rozwoju moralnego wyzbywa się wszelkiej słabości w obliczu niebezpieczeństwa, jako niegodnej u osób szlachetnych, szlacheckich czy uszlachetnionych. Aż do XII wieku e. ch. na ziemiach polskich arjańska filozofia szlachectwa, szlachetności, była kultywowana, ale pod wpływem chrześcijaństwa zaczęła ulegać erozji i wypaczeniu. Wawel był w dawnych czasach jednym ze słowiańskich ośrodków kształcących ludzi w duchu filozofii Sānkhya! Szkoła myśli Kapila od początku odrzuca słabość, tchórzostwo czy niewierność jako postawy nieludzkie, demoniczne, niegodne człowieczeństwa! Odrzuca słabość i zwątpienie w obliczu zagrożeń jako postawę nikczemną, zachęcając do słusznej walki życiowej w każdej sprawie po stronie sił Światłości. Żałość i użalanie to stan ducha niegodny Rycerza, niegodny Ārya – Wojownika, Szlachcica! Nauka o kolejnych wcieleniach, odrodzeniach duszy zdobywającej doświadczenia w tym ludzkim świecie redukuje lęk przed śmiercią i usuwa wiele postaw i zachowań lękowych. Rycerz pokonuje, zwycięża własne wady, słabości, strach i odrzuca decyzje powstałe pod wpływem lęku, lęku o życie! Zrodzony w ludzkim ciele na pewno umrze, a zmarły w końcu się na pewno odrodzi otrzymując kolejne wcielenia. Dlatego Wojownik może być nieustraszony w obliczu zagrożeń, przeciwności, a nawet śmierci. Buddyjska szkoła wojowników także doskonale zaadaptowała tą filozoficzną naukę i postawę moralną w swoim nauczaniu i treningu, aż po Chiny i Japonię.
Ātman to Duch, który przechodzi z jednego ciała w drugie i cielesnymi metodami nie może być zabity, w sensie metod fizycznych Ātman jest Nieśmiertelny. Można udręczyć i zabić ciało, ale nie można zgładzić Ducha, który przejawia się jako Świadomość i poczucie Istnienia! Szkoła Sānkhya uczy, aby nie rozpaczać i nie lamentować w obliczu nieuniknionej śmierci jakiegokolwiek oddychającego stworzenia, włącznie z człowiekiem. Jest to myśl wzniosła, oczyszczająca sumienia ludzi od zbędnego poczucia winy i rozpaczy czy żalu po stracie tych, którzy muszą już odejść czy umrzeć, praktyczna filozofia umiejętności pogodzenia się z rozstaniem czy śmiercią. Sānkhya poleca, aby dążyć do stanu spokoju i równowagi pośród wszelkich przemiennych zdarzeń życia, takich jak cierpienie czy szczęście, przykrość czy przyjemność, zysk czy strata. Osoba umocniona w mądrości (Sofia) jest stałej myśli, stałego dążenia, bez złości, strachu czy gwałtownej namiętności, które by zaślepiały. Jest to filozofia spokoju, harmonii i zgody, ale też nieustraszoności i krańcowej odwagi, bohaterstwa. Tak Wojownik jak i Jogin opiera się na filozofii Sānkhya w swym postępowaniu i ekspresji. Pogoda ducha, pogoda serca, rozumne rozważanie, kontemplowanie sytuacji i zdarzeń to oznaki osoby umocnionej praktycznie w podstawach Sānkhya.
Adept ćwiczy się, by czyn pełnić bez przywiązywania wagi do lęku czy złości, czy przywiązań, które odwodzą z obranego w życiu kursu. Dharma, Obowiązek, spełnia się spokojnie i konsekwentnie, aż do osiągnięcia zamierzonego, właściwego celu. Joga jest w szkole filozofii Sānkhya opisana jako biegłość w czynach, biegłość i sprawność w działaniu wynikłym z życiowej roli czy obowiązku albo sytuacji. Jeśli ktoś spłodził czy zrodził dzieci, ma obowiązek karmić je, ubierać, kształcić, wychowywać, uwzględniając ich świadomość, talenty i skłonności. Nie należy porzucać takich świętych obowiązków jak doprowadzenie potomstwa do pełni rozwoju i rozkwitu. Proces wychowania spełnia się jako czyn bez przywiązania, niejako nie dla siebie, nie dla własnej korzyści czy pożytku, ale dla wyższego dobra nowego człowieka. Adept Sānkhyam wyzbywa się poczucia „ja” oraz „moje” w odniesieniu do rzeczy, osób i zdarzeń, co pozwala osobie wznieść się ponad ksobne i egotyczne żądze czy powiązania. Rozwija się czystą myśl i czystą więź bez odbierania wolności innym i bez zniewalania innych dla własnej korzyści. Sānkhya kładzie nacisk na oczyszczanie zmysłów i kontrolę nad zmysłami, co daje dobre rozeznanie każdej sytuacji i podejmowanie właściwych decyzji strategicznych. Uspokojenie chaosu myślowego i czyste działanie bez zaślepiających czy judzących emocji to podstawowe zadanie Adeptów i taki stan Takości, Jednakowości wobec przeciwieństw jest opiewany.
Tchórzostwo, ucieczka, wycofanie z pola życiowej bitwy, nawet prawdziwej walki po słusznej stronie jest zawsze naganne i przynosi niesławę, hańbę na Wojownika. Lepiej Rycerzowi zginąć walcząc w słusznej sprawie niźli skalać sumienie i duszę ucieczką czy tchórzostwem w obliczu nieuniknionego. Wobec dobrego będąc jednakim jak i wobec złego, osoba okazuje, że umocniła się w mądrości. Głupcy wycofują się z obranego kursu, gdy pojawiają się trudności i przeszkody, a Mędrcy pokonują przeciwności i wrogów w sprytny i spektakularny sposób. Żądza rzeczy nie opętuje adeptów Sāňkhya, ale każdy wita rzeczy przychodzące i żegna rzeczy odchodzące, będąc otwartym na to, co się zdarza i na wszelkie zmiany. Sānkhya oznacza „uzdrowienie serca”, wyprostowanie ludzkiego umysłu, aby się nie obawiał tego, czego nie rozumie i tego co jest nieuniknione, jak przykładowo śmierć wrogów na polu bitwy, którzy staną po przeciwnej stronie. Adept Sāňkhya nie odczuwa żalu ani rozgoryczenia, nie zna lęku ani złości, jeśli filozofię spokoju ducha wcieli rzeczywiście w czyn, w praktykę codziennego życia. Wartość filozofa mierzy się nie rozważaniami, ale konsekwentnym postępowaniem zgodnie z istotnymi zasadami. Tchórzostwo i zdrada to cechy niegodziwych demonów, zawsze naganne. Odwaga i bohaterstwo oraz nieustraszoność, to rozwój moralny wiodący do Człowieczeństwa.
Himalaya Swami