Nadi

Nadi (dosł. rzeka, strumień; kanał, naczynie, żyła, arteria, także nerw – składnik ciała pranicznego w hinduizmie, subtelny przewód w pranaśarira czy lingaśarira, którym przepływa jedna z vayu pranah (energii życiowych) człowieka. Jego rolę można porównać do tętnicy transportującej krew w ciele fizycznym (sthulaśarira). Proces oczyszczania kanalików nadi nosi nazwę nadiśodhana. W jodze popularne w temacie są metody oddychania oparte na pięciu waju pranach: prana, apana, samana, vyana oraz udana.

Różne źródła indyjskie nie zawsze są zgodne, co do ilości przewodów prany u człowieka:

101 - Bryhadaranjakopaniszad, Kathopaniszad; suszumna jako przewód podstawowy, centralny i 100 kanałów nadi jako niezbędne dla życia;
72 000 – Hathajogapradipika; generalna ilość nadyah nauczana w zaawansowanej krija jodze, laja jodze czy radża jodze.
350 000 – Śiwasanhita; bardzo szczegółowa analiza nadis wedle tantra jogi;

Różnica jednak wynika z tego, jak dokładny i szczegółowy jest opis systemu nadi;

Podstawowym, głównym nadi człowieka jest suszumna (tyb. Tummo) czyli kanał centralny. W nim znajdują się trzy kolejne, niczym rury w ruchach: vajranadi, ćitrininadi oraz brahmanadi.

Równowagę podstawową organizmu zapewniają dwa kanały:

- idanadi, ida, ćandra, (chiń. yin) - księżycowy, kończący się w lewym nozdrzu oraz

- pingalanadi, pingala, surya, (chiń. yang) - słoneczny, kończący się w prawym nozdrzu.

Pranaśarira - ciało subtelne w hinduizmie, jedna z powłok istoty ludzkiej. Elementy struktury ciała pranicznego to : - prana - subtelna energia witalna szerzej znana jako vayu prana; - nadi - kanały czy strumienie energetyczne, meridiany; - bindu - krople zagęszczonej energii odpowiadające nasieniu, początkowemu potencjałowi ćakramów; - granthi - węzły strumieni nadi na drodze wznoszącej się energii kundalini, inaczej zwane zbiornikami (adhara, visarga) lub lingamami; - ćakry - ośrodki ogniskowania się świadomości, centra energii, zbiorniki sanskar;