Tartar

Tartar (gr. Τάρταρος Tártaros, łac. Tartarus) – w mitologii greckiej najmroczniejsza i najniższa część krainy podziemia, w której przebywały dusze skazanych na wieczne cierpienie. Tartar to prawdziwe Piekło, z którego nie ma już powrotu, ale jedynie oczekiwanie Zagłady

Odległość Tartaru od Hadesu była równa odległości między niebem a ziemią. Hezjod pisze, że kowadło z brązu zrzucone z nieba osiągnie ziemię po dziewięciu nocach i dniach. Na męki w Tartarze skazani byli m.in.: Syzyf, Tantal, Iksjon, Tytios i Danaidy.

Porównawczo warto zapoznać się z podobnym pojęciem kultury Indoeuropejskiej czyli z Naraka.

Tartar w ujęciu mitologii greckiej i Piśma Świętego

Mitologia grecka

W mitologii greckiej Tartar był zarówno uważany za miejsce jak i za bóstwo. W niektórych podaniach Tartar to syn Gai i Etera (Ajtera), ojciec Tyfona i Echidny, bóg personifikujący otchłanie podziemi i ich najstarszy opiekun (Protogenoi), obalony przez Hadesa.

Tartar według wierzeń starożytnych greków było to najniżej położone miejsce w Hadesie. Służyło jako więzienia dla dusz, które żyły niegodziwie na Ziemi oraz dla istot nieśmiertelnych, które walczyły z bogami. Owe miejsce zadawało grzesznikom dużo cierpienia i bólu. Jęki były bardzo przerażające, a demony, które zadawały ból były bardzo zadowolone.

Królestwo Hadesu to miejsce życia, Tartar ma również liczbę mieszkańców. Gdy Kronos doszedł do władzy jako Król Tytanów, uwięził jednookich Cyklopów i stu zbrojnych Hecatonchires w Tartarze i ustawił potwora Campe jako strażniczkę. Zeus zabił Campe i uwolnił więzionych gigantów żeby pomogli im w walce z Kronosem. Gdy bogowie Olimpu wygrali, tytani zostali wrzuceni do Tartaru. Choć większość tytanid została uwolniona, a Atlas został skazany żeby podtrzymywał na swych barkach całą Ziemię. Z czasem Zeus wybaczył Kronosowi i dał mu we władanie Elizjum. Niemniej jednak bogowie też mogą zostać skazani. Przykładem może być Apollo, który również został wtrącony lecz później uwolniony. Z czasem Tartar był też miejscem wykonywania kar. Przykładem może być: Syzyf.

Pismo Święte

Tartar to przypominający uwięzienie stan poniżenia, do którego Bóg za dni Noego „wtrącił” nieposłusznych aniołów.

W Piśmie Świętym słowo to występuje tylko raz, w 2 Piotra 2:4. Apostoł napisał: „Bóg nie powstrzymał się od ukarania aniołów, którzy zgrzeszyli, lecz przez wtrącenie ich do Tartaru wydał ich czeluściom gęstej ciemności, aby byli zachowani na sąd”. Wyrażenie „wtrącenie ich do Tartaru” jest tłumaczeniem imiesłowowej formy greckiego czasownika tartaròo, zawierającego w sobie słowo „Tartar”.

Podobny fragment występuje w Judy 6: „Aniołów zaś, którzy nie zachowali swego pierwotnego stanowiska, lecz opuścili swe właściwe miejsce mieszkania, zatrzymał wiekuistymi więzami w gęstej ciemności na sąd wielkiego dnia”. Piotr wyjaśnił, kiedy ci aniołowie „opuścili swe właściwe miejsce mieszkania”, wspomniał bowiem o „duchach będących w więzieniu, które niegdyś okazały nieposłuszeństwo, gdy cierpliwość Boża wyczekiwała za dni Noego — w czasie budowy arki” (1Pt 3:19, 20). Bezpośrednio nawiązał tu do sprawozdania z Rodzaju 6:1-4, gdzie opisano „synów prawdziwego Boga”, którzy przed potopem porzucili swe niebiańskie miejsca pobytu, by współżyć z kobietami, i mieli z nimi potomstwo zwane nefilimami.

W myśl wypowiedzi Piotra nieposłuszne duchy znajdują się w „czeluściach gęstej ciemności”, Paweł zaś pisze, że przebywają one w „miejscach niebiańskich” i są „władcami tej ciemności”, tworząc „zastęp niegodziwych duchów” (2Pt 2:4; Ef 6:10-12). Ta gęsta ciemność nie wynika z literalnego braku światła, ale jest rezultatem odcięcia od oświecenia pochodzącego od Boga, gdyż ten, kto się wyrzekł Jego rodziny i został z niej usunięty, nie ma już żadnych jasnych widoków na wieczną przyszłość.

A zatem Tartar nie oznacza tego samego, co hebrajskie określenie Szeol i greckie Hades, odnoszące się do ziemskiego powszechnego grobu ludzkości. Wskazał na to apostoł Piotr, który oznajmił, iż Jezus głosił tym „duchom będącym w więzieniu”, ale nie podczas tych trzech dni, gdy był pochowany w Hadesie (Szeolu), lecz po zmartwychwstaniu z Hadesu (1Pt 3:18-20).

Słowo „Tartar” występuje w przedchrześcijańskiej mitologii greckiej. W Iliadzie Homera mityczny Tartar oznacza podziemne więzienie, znajdujące się ‛tak głęboko pod Hadesem, jak nad ziemią nieba’. Zostali tam uwięzieni mniej ważni bogowie oraz Kronos i inni tytani. Mityczny Tartar nie był miejscem przeznaczonym dla ludzi, lecz dla istot nadludzkich. Pod tym względem zachodzi więc podobieństwo, gdyż biblijny Tartar wyraźnie nie odnosi się do stanu odosobnienia dusz ludzkich (por. Mt 11:23), lecz wyłącznie nadludzkich duchów, które zbuntowały się przeciw Bogu.