Mudita
Mudita - to radość z oglądania dzieł i sukcesów ludzi prawych i uczciwych. Zdolność do cieszenia się i radość z życia, a szczególnie z sukcesów i osiągnięć innych ludzi. Mudita to zdolność cieszenia się z sukcesu tych, którym się powodzi, bo Mudita to lekarstwo przeciwko demonizmowi zawiści i zazdrości. Mudita to prosta i szczera radość, zadowolenie uduchowionej, czy raczej elementarnie uczłowieczonej osoby z sukcesów, awansów i zwycięstw innych bliźnich osób. Kiedy cieszysz się, że twój kolega z pracy otrzymuje awans i podwyżkę pensji, to znaczy, że okazujesz szczerze Mudita, a spontaniczność jest miarą szczerości! Radowanie z powodzeń, osiągnięć i sukcesów innych ludzi jest wartościową częścią każdego ludzkiego życia. Współczesna ludzkość powinna bardzo dbać o autentyczne rozwijanie wartości Mudita jako cechy człowieczeństwa. Wtedy zazdrość i zawiść znika z ludzkiego życia, a społeczeństwo tak wychowane będzie spontanicznie i szczerze żyć w zadowoleniu, radując i świętując osiągnięcia twórców. Złośliwa krytyka jest natychmiast eliminowana, gdy osoba dorastając do kolejnego stopnia człowieczeństwa, okazuje zwyczajną radość, zwyczajnie cieszy się z cudzego dzieła, wynalazku, osiągnięcia czy zysku albo sławy! Mudita to pozytywna i radosna fascynacja, szczerze okazywana ludziom sukcesu w jakiejkolwiek dziedzinie.
Kwadrat, cztery płatki cech, Maitri, Karuna, Mudita i Upeksza to korzeń energii, wartości ludzkich, podstawa wszelkiej etyki:
- MAITRI – życzliwość, przyjaźń, miłująca dobroć, sympatia, miłość;
- KARUŃA – współczucie, miłosierdzie, litość, współodczuwanie;
- MUDITA - zadowolenie, cieszenie się, radość, zacność;
- UPAKSZA – bezstronność, tolerancja, obojętność, neutralność, spokój.
MUDHITA jest trzecim z kolei Boskim Aktem (Czynem), który polega na kultywowaniu Zadowolenia i Radości wobec wszelkich zacnych przedmiotów (obiektów) świadomościowych. PUNJA, będąca okolicznością, w której kultywuje się Cnotę Mudity, jest właśnie Zacnością i Zasługą, a także Dobrem i Cnotą. Zwykle rozumie się ten Akt jako Radość z Zacnych i Prawych Istot. Cieszymy się z cnotliwości zasłużonych i zacnych ludzi, radujemy się ze wszystkiego dobrego, które nas spotyka.
Rozmyślania nad Radością ze wszelkiego Dobra i Cieszenie się z Zacności ludzi prawych i zacnych jest kluczową nutą tej trzeciej Brahmawihary. Poszukiwanie dobrego towarzystwa składającego się z ludzi zacnych (prawych, dobrych i uczciwych) i radowanie się ich obecnością jest praktykowanym sposobem wypełniania tej podstawy Moralności Jogi. Mudita jest też Aktem zadowolenia z powodu Cnoty i Zasługi, które są Dobre.
Jezus mówił: "Cieszcie się, albowiem Pan Młody jest z Wami. Czyż mogą się smucić goście weselni póki Pan Młody jest z nimi?". Pytanie jest w zupełności retoryczne. Duch Radości jako charyzmat miał być oznaką obcowania z Panem Jezusem. Radość jako cel wskazuje też Jezus, gdy mówi: "Kiedy pościcie, nie bądźcie posępni jak obłudnicy" (Mt.6.16). Stan bycia posępnym, ponurym jest czymś przeciwnym do Radości. W innym miejscu Jezus mówi: "Cieszcie się ze Mną, bo znalazłem owcę, która mi zginęła". Jezus raduje się z grzesznika, który nawróciwszy się, wstąpił na drogę Zacności, Prawości. Radością uczniów Jezusa jest w szczególności powrót zaginionych owiec do życia w Zacności.
Uczniowie Buddy Gautamy praktykowali postawę Mudity w następujący sposób (wg. "Drogi Najwyższej Czystości"): "Wszystkie stworzenia ogarniamy Radością. Cieszymy się szczęciem (zacnością) wszystkiego. Widząc człowieka kochanego i kochającego czujemy Radość wspólnie z nim i wszędzie posyłamy wesele (radosny nastrój). A gdy żadnej wokół nie widzimy radości, myślimy o niej i stwarzamy uczuciem".
Budda odczuwanie Radości definiuje w następujący sposób: "Jest to radowanie się (cieszenie się) ze szczęścia każdego, bez cienia zazdrości ani powrotu ku sobie". Zamiast zazdrościć innym ich zasług, dóbr, pozycji czy zacności cieszymy się z tego co osiągnęli i jakimi są. Radość ta nie ma elementu żądzy posiadania rzeczy czy przedmiotów przynależnych do innych. Jest to Radość pełna bezosobistości, nie-ksobna i nie-udawana, ale szczera i prawdziwa.
Możemy rozumieć też Akt Mudity jako Uwielbienie towarzystwa Zacnych i Dobrych istot oraz wszelkich dobrych i cnotliwych zachowań u innych ludzi.