Saoszjant

Saoszjant - staropers.: ‘ten, który przyniesie dobro’; awest. saoš́iiaṇt̰ – w zaratusztrianizmie mesjasz, obrońca i zbawiciel, który, wysłany przez Ahura Mazdę (Ormuzda), ma się pojawić w czasach ostatecznych przed końcem świata i poprowadzić ludzkość do ostatniej, zwycięskiej bitwy z siłami zła oraz pokonać Angra Mainju, Arymana i jego demony!

W czasach późnieszych Saoszjant utożsamiany jest z samym Prorokiem Spitama Zaratusztrą, mającym powrócić jako mesjasz; za panowania dynastii Achemenidów rozwinęła się koncepcja trzech mesjaszy, którzy mieli kolejno pojawiać się na początku każdego tysiąclecia rozpoczynając nowy etap egzystencji świata; ostatni Saoszjant — Astwatereta [‘ucieleśniający prawość’] będzie ostatecznym zbawicielem ludzkości. Od czasu rozpoczęcia manifestacji Sainatha (Saibaba), wielu ludzi w Indii uważa trzecią inkarnację, Prema Sai, za Astwatereta. Prorok Zaratusztra pisał w najstarszych Gathah o wielu Saoszjantach, dobrych ludziach, którzy zbawiają przez dobrą myśl, dobre słowo i dobry uczynek!

Pojęcie Saoszjant w ujęciu eschatologicznym po raz pierwszy pojawia się jako właściwe mu imię w młodszej Aweście. Rola Saoszjanta, czyli Astvat-ereta, jako przyszłego zbawcy świata jest krótko opisana w Jaszcie 19.88-96, gdzie jest powiedziane, że on osiągnie Frashokereti (ostateczna bitwa z Arymanem, złem), że uczyni świat doskonałym i nieśmiertelnym, i zło zostanie pokonane. Dawne dzieła zaratusztriańskiej tradycji przewidują trzech przyszłych wybawców, z których każdy jest Saoszjantem, z jednym na koniec każdego tysiącletniego okresu, który obejmuje ostatnie 3000 lat świata. Według tradycji (wymienionoich na przykład w Dżamasp Namag ), pierwszy Saoszjant zostanie nazwany Uszedar, drugi Uszedarmah (Ōshētar oraz Ōshētarmāh) a trzecim znowu będzie Saoszjant i doprowadzi ludzkość do ostatecznej walki ze złem.

Marco Polo przekazał taką wersję związaną z Saoszjantem w Opisaniu Świata: „W staroirańskim świętym mieście Sziz oczekiwano co roku z napięciem narodzin Saoszjanta. Przewodzili tym zgromadzeniom magowie, a odbywały się one na wysokiej górze. Wedle podań i wierzeń Medów oraz Partów Saoszjant miał się narodzić w jakiejś grocie, do której drogę wskazywałaby widoczna dla wszystkich gwiazda.” W ten sposób Marco Polo stwierdza, że zaratusztrianie dalej oczekują Saoszjanta, kolejnego w kolejnych tysiącleciach.

W ukształtowanych później koncepcjach eschatologii zaratusztriańskiej Saoszjant jest zbawicielem wciąż oczekiwanym i wyglądanym, zwłaszcza przy „końcu świata”. Ma nim być sam Święty Prorok Zaratusztra lub nawet Ahura Mazda, chociaż koncepcje jego przyszłego pojawiania się jako zbawiciela ulegały w ciągu wieków różnym modyfikacjom i mają różne wersje filozoficzne. Według innej koncepcji Saoszjant – Mesjasz, ma się narodzić 3000 lat po Spitama Zaratusztrze czyli prawdopodobnie w XXIV wieku (najczęściej przyjmuje się rok 2401), choć częste są do chwili obecnej spory w sprawie tej daty, kojarzonej także z buddyjskimi legendami na temat przybycia przyszłego Buddy pod imieniem Maitreya.

Saoszjant w swojej zbawczej pracy duchowej walki wiodącej do pokonania Arymana i sił zła będzie mieć trzydzieści wielkich dusz do pomocy, a w czasie po pokonaniu zła sześć wielkich dusz będzie pomagać budować nowy świat na każdym planie siedmioziemia (siedmiu ziemi).