Bhumi

Bhūmi - w sanskrycie: भूमि 'podstawa', Chinese: 地 'grunt', 'ziemia' - znana jako Bhudewi i Bhumata, ucieleśnienie Bogini Matki Ziemi oraz klasycznie jako energia w postaci żywiołu Ziemi. W wedyjskiej tradycji z Rygwedy prekursorką Bhūmi jest Bogini Prithiwi Dewi (w sanskrycie: pṛthvī).

Bhūmi (skt. bhūmi, tyb. byang chub sems dpa'i sa, poziomy oświeconej istoty) – w tradycji mahajany (Wielkiego Wozu) oznacza dziesięć kolejnych poziomów rozwoju duchowego na ścieżce przebudzenia Bodhisattwy, Ucieleśnienia Czysto§ci, Dobroci i Światła. Sanskrycki termin bhūmi oznacza dosłownie "podstawę", "fundament", "ziemię". Każdy poziom oznacza kolejny etap urzeczywistnienia i służy jako podstawa dla następnego poziomu. Każdy poziom oznacza określony postęp w treningu duchowym i mistycznym, i towarzyszy mu konsekwentny wzrost czystości, światła, mądrości i mocy (siddhi). Dziesięć poziomów rozwoju duchowego i wzrostu świadomości nazywa się jeszcze terminem wihara, dosłownie "zamieszkanie", "siedziba".

Sutra Avatamsaka wyróżnia następujących dziesięć poziomów bhumi:

Pierwsze bhūmi, Pełne Radości, (skt. Paramudita), w którym raduje się częściowym urzeczywistnieniem aspektu prawdy.
Drugie bhūmi, Nieskazitelne, (skt. Vimala), w którym jest się wolnym od wszelkich skalań, jest się osobą niepokalaną, pozbawioną nieczystości.
Trzecie bhūmi, Świetliste, (skt. Prabhakari), w którym promieniuje się światłem mądrości, praktykuje się posyłanie światła mądrości.
Czwarte bhūmi, Promienne, (skt. Archishmati), w którym promieniujący płomień mądrości wypala ziemskie pożądania.
Piąte bhūmi, Trudne do Rozwinięcia, (skt. Sudurjaya), w którym dzięki Drodze Środka pokonuje się iluzję ciemności, niewiedzę.
Szóste bhūmi, Manifestujące się, (skt. Abhimukhi), w którym najwyższa mądrość zaczyna się manifestować.
Siódme bhūmi, Zachodzące Daleko, (skt. Duramgama), w którym wznosi się ponad poziomy Dwóch Pojazdów (śravakajany i pratjekabuddajany), praktykuje medytacje absorbcyjne, pochłaniające, w tym metody Lajów.
Ósme bhūmi, Nieporuszone, (skt. Achala, Aćala), w którym przebywa się pewnie w prawdzie Środkowej Ścieżki i nie jest się zakłóconym przez cokolwiek, gdyż adept/ka wykazuje całkowite pochłonięcie sprawami sanatana dharmy, przebywa w stanie Nirwana.
Dziewiąte bhūmi, Dobrej Inteligencji, (skt. Sadhumati), w którym swobodnie i bez ograniczeń głosi się Dharmę, jest się osobą czynnie zajętą nieustannym rozprzestrzenianiem dharmy na wysokim poziomie, szerzeniem sanatana dharmy wysokich lotów.
Dziesiąte bhūmi, Chmura Dharmy, (skt. Dharmamegha), w którym poprzez Dharmę przynosi się pożytek wszystkim istotom – tak, jak chmura, która bezstronnie skrapla deszczem wszystkie rzeczy.