Bhakti Sadhana Śri Rama

(Hridaya nr 18)

W kilku poprzednich numerach biuletynu poruszany był temat aktu czci, p/oddania, uwielbienia i żarliwej adoracji duchowego ideału, bóstwa czy Boga. Proces ten joga zwie bhakti, zaś sufi zwią go ashika. Przynależy on do mantra jogi jako całkowicie podstawowy człon praktyki rozwijający niezbędne kwalifikacje do duchowej podróży zwanej "ścieżką" lub "drogą". Bhakti to rajski stan istnienia. Niewątpliwie jest to początek podróży ku niebiańskiemu wymiarowi egzystencji.

Spróbujemy sobie teraz uzmysłowić głębszy praktyczny sens całego procesu, opisywanego już w numerze 6 i 17 Biuletynu Hridaya. Pojęcie bhakti nie jest łatwo oddać jednoznacznie jakimś polskim lub angielskim słowem. Technicznie najlepszym terminem polskim byłoby słowo dewocja, użyte jednak w jego oryginalnym, dawno już u nas utraconym znaczeniu. Słowo to bowiem pochodzi z sanskrytu od rdzenia dewa, które określa istoty o naturze anielskiej, niebiańskiej czy wręcz boskiej. Dewa to istota autentycznie uduchowiona, istota o anielskim, błogim, cierpliwym i łagodnym usposobieniu. Dewa to przede wszystkim mieszkaniec niebios, czyli anioł. Słowo dewocja oznacza uwielbienie, ofiarowanie, p/oddanie, a także poświęcenie i ekstazę szczęśliwości. Jest to oryginalnie postawa głębokiej i szczerej nabożności. Dewocja to wyrażanie natury anielskiej w całej jej pełni wraz ze wszystkimi jej duchowymi właściwościami, szczególnie takimi jak subtelność i tkliwość, dobroć, delikatność i ofiarność.

Wszystko to jednoznacznie podpowiada nam, że pierwszym krokiem na ścieżce duchowej jest upodobnienie się do mieszkańców niebios - aniołów i anielic pod każdym możliwym względem. Angielskie "devotion" ma podobny wydźwięk jak polskie słowo dewocja, pochodząc z takiego samego źródłosłowu. Termin ma zasadniczo przynajmniej pięć znaczeń. Dewocja od "devotio" zatem przyjmuje takie znaczenia jak:

1. Nabożeństwo do świętego, nabożność jako cecha;
2. Poświęcenie, p/oddanie, przywiązanie do kogoś lub czegoś;
3. Poświęcenie, ofiarowanie (komuś lub czemuś);
4. Modlitwy, chwały (w l.mn., czyli dewocje);
5. Entuzjastyczność, u/wielbienie;.

Możemy zatem określić sobie dewocję jako: entuzjastyczne poświęcenie się nabożeństwu u/wielbienia poprzez ofiarowanie modlitw chwały. Współcześnie zwykle używa się wszystkich słów opisujących dewocję z wyjątkiem samego pojęcia dewocja, gdyż przybrało ono negatywne zabarwienie. Oczywiście stało się tak za sprawą fałszywych wielbicieli, których nazywa się teraz dewotami i dewotkami, chociaż termin ten wcale nie powinien być w takim znaczeniu negatywnym użytkowany, jeśli tylko przyjąć do wiadomości jego prawdziwe, pierwotne znaczenie. W ten sposób zgubiliśmy w języku polskim istotę czynności, ponieważ zgubiliśmy znaczenie pojęcia opisującego tę czynność. Czyżbyśmy zatem utracili też łączność z naszą anielską naturą i zdolność do jej wyrażania poprzez u/wielbienie, a właściwie dewocję? Przypomnijmy sobie z pamięci naszych wedyjskich przodków, od których przejęliśmy właściwe słowo, jak cześć Bogu należy oddawać i jak praktykować ten wymiar jogi czy sufi, który zwiemy bhakti.

Życie niebianina Ramaćandry

Rama znaczy radość i piękno, a płomień jest jego symbolem. Ćandra, (co wymawiać należy jak Ciandra), oznacza bóstwo księżyca. Pełny wzór imienia przynosi "Księżycową Radość". Tradycyjnie, księżyc jest symbolem całkowitego oddania, cichości i oświecenia. Księżyc oczyszcza niespokojny umysł. Słodycz, zadowolenie, wspaniałość, błogość - wszystko to wypływa ze źródła jakim jest miłość, czyli prema. Któż zatem kryje się pod tym słodkim imieniem tłumaczonym jako Rama Wspaniały?

Ramaćandra jest siódmym pojawieniem się boskiej istoty zwanej Wisznu - będącej drugim aspektem Boga w postaci opiekuna podtrzymującego wszelkie życie, ochrońcy i strażnika dobroci.

Rama ma ciało koloru zielonkawego lub szmaragdowego. Wśród atrybutów posiada łuk symbolizujący energię słoneczną i strzały będące wyrazem świetlistych promieni słońca. Jest wtajemniczony w kult słoneczny i w potężną moc słońca, która spopiela wszelkie zło. Rama jest synem słońca i zbawcą, wyzwolicielem ludzkości. Zbawiający Rama jest opiekunem ludzi, ochrania ich od nieszczęść i kłopotów, a także zapewnia porządek i pomyślność. Rama stanowi wzór cnót i prawości monarszej, ponieważ sam jest władcą, królem, który sprawuje sprawiedliwe rządy. Jego władza obrazuje powrót do prapoczątku, kiedy to panował boski ład, sprawiedliwość i szczęście wszystkich istot. Królestwo Ramy jest archetypem raju, królestwa niebieskiego, które możliwym jest wcielić w istnienie tutaj na ziemi - tak, jak to już miało miejsce. Jest to królestwo doskonałego dobra. Świętą liczbą Ramy jest liczba dwanaście, symbol cyklu słonecznego, po którym następuje pełne odrodzenie ludzkiej istoty.

Tradycja duchowa wywodząca się od Ramy nie wytworzyła wokół siebie żadnych tendencji sekciarskich. Jest to pewien ewenement w porównaniu do ruchów Kryszny, Buddy czy Jezusa, które mają silne zabarwienie sekciarskie. Skłonność taka wynika z pomieszania bhakti z namiętnością (Kama). Fanatyzm sekt pochodzi z nieczystego, niewłaściwego sposobu wielbienia bóstwa czy Boga. Nieczystość polega na tym, że emocje takie jak zazdrość, zawiść, potrzeba posiadania czy duma zostają pomieszane z uczuciami serca takimi jak poświęcenie, oddanie, zaangażowanie, uwielbienie czy błogość. Skutkiem pomieszania jest fanatyzm, sekciarstwo i oddzielenie się od innych. Bhakti jest poświęceniem się w Bogu. Fanatyzm jest skutkiem zazdrości i zawiści. Tam, gdzie jest bhakti, tam nie może być sekciarstwa, fanatyzmu, ani jedynie słusznej drogi. Jeżeli ktoś jest na niewłaściwej drodze to tylko fanatycy, pyszni w swej sekcie i zawistnie pogardzający ścieżkami innych ludzi. Cech fanatycznych nie posiada tradycja Ramy, stąd można powiedzieć, że utrzymana jest w żywej świeżości i zachowuje praktykę bhakti w nieskazitelnej formie.

Rama w królestwie sprawiedliwości panował przez dziesięć tysięcy lat. Tak głosi legenda. Władca nie pomijał skargi nawet najnędzniejszego psa. Małżonką Ramy była prześliczna Sita, której imię znaczy tyle co "bruzda", albowiem wyłoniła się z bruzdy zaoranej ziemi. Historia tej pary niesie w sobie wiele romantyki, jednakże nie jest może wzorcem kochającej się pary, jeśli rozumieć ją tylko dosłownie.

Bhakti Sadhana Śri Rama

Tradycja Ramaćandry kultywuje dwunastoletni, słoneczny cykl wyrzeczenia i ascezy czy może lepiej intensywnej praktyki, który jest okresem wewnętrznej przemiany i odrodzenia. Cykl dwunastu znaków zodiaku także uznawany jest za odradzający i odnawiający. Potwierdza to czasokres trwania cyklu rocznego, po którym cała natura ulega odnowieniu i przeobrażeniu. Uczniowie Rama trwają przy Jego Imieniu, a pełen cykl powtarzania Imienia i duchowej łączności wynosi właśnie owych dwanaście lat. Wtedy następuje duchowe odrodzenie czy jak wolimy przebudzenie.

Praktyka, która jest fundamentem wszelkiej religii z jednej strony, a mantra jogi z drugiej strony, zwie się bhakti sadhaną. Bhagawan Śri Rama wyjaśnia proces dewocji, czyli bhakti w formie dziewięciopunktowej Instrukcji. Stąd bhakti sadhana nazywana jest Szlachetną Ścieżką Dziewięciostopniową. Właściwie jest to dziewięć aspektów tej samej praktyki bhakti.

1. Pierwszą praktyką do podjęcia jest poszukanie towarzystwa ludzi świętych (czystych) i cnotliwych (posiadających zalety niebian). Jest to okres nabierania właściwości dewocyjnych. Skierowanie swych kroków ku światłu możliwe jest w najciemniejszą nawet noc. Towarzystwo wielbicieli Boga jest odpowiednim miejscem do nabrania duchowych właściwości niezbędnych, by kultywować tę jogę.

Oto sposób nabierania anielskich cech i kultywowania "devotio" w towarzystwie świętych i cnotliwych istot: "Utrzymywanie towarzyskiej więzi z Moimi wielbicielami, służąc przy tym ciągle Mnie i Moim Bhaktom; zachowanie postu w Ekadaśi (trzy dni przed pełnią lub nowiem księżyca); uroczyste obchodzenie świąt związanych ze Mną; słuchanie, czytanie i wyjaśnianie sławy i chwały Mojej wspaniałości; ofiarowanie się Mnie z wielkim oddaniem w sposób nieustający; śpiewnie o mojej doskonałości i wspaniałości. Kto zachowa te reguły wskazań każdego dnia, osiągnie czystą dewocję (nabożność)".

Taką instrukcję przekazał sam Rama. Wiemy już czemu powinny służyć wspólne spotkania towarzystwa wielbicieli/dewotników.

2. Opowiadanie o kosmicznych aktywnościach Boga i wyjaśnianie ich znaczenia to foRama nauki nauki o Bogu stanowiąca ważny filar bhakti. W tradycji Ramy tyczy to Jego aktywności, działań i czynów. Oznacza to, że każdy czyn boskiej istoty ma swoje ukryte znaczenia, które należy wyjaśnić. Jego życiorysu nie należy pojmować tylko dosłownie. Inaczej nie byłoby nic do wyjaśniania.

3. Wyliczanie czy wymienianie rozmaitych dobrych właściwości bóstwa czy Boga to kolejny ważny aspekt. Bogu przypisujemy w ten sposób jedynie dobre rzeczy. Tylko Bóg jest jedynie Dobrym. Odkrywamy pełnię Jego natury wszechdobroci.

4. Szczegółowe rozważenie i wyjaśnienie słów i intsrukcji pochodzących od Rama jest następną ważną pracą bhakti sadhany.

5. Poszukiwanie Guru i nabywanie dobrych zwyczajów poprzez samoopanowanie i przestrzeganie ustanowionych praw i zasad, powinno być piątą dyscypliną praktyki.

6. Uwielbienie, p/oddanie, modlitwy i nabożeństwa muszą być praktykowane bardzo regularnie. Musisz czcić/wielbić Rama bardzo regularnie. Nabożeństwo (Msza, Pudźa) jest w istocie wielbieniem, a u/wielbienie jest nabożeństwem.

7. Należy otrzymać świętą mantrę (wasifę) od swego Guru, która jest właściwością bóstwa. Przyjmij więc Jego, Rama świętą mantrę: Rama, Rama, Rama, Ram.

8. Szanowanie i wielbienie (czczenie) p/oddanych wielbicieli Pana Rama wszelkimi dostępnymi sposobami oraz postrzeganie wszystkiego jako Pana Ramę.

9. Kultywowanie nieprzywiązania do czegokolwiek innego. Oryginalny termin tłumaczony jako nieprzywiązanie to wairgja, którą należy rozumieć jako bezpragnieniowość, nielgnięcie, niepragnienie. Oznacza to, że nie pragniemy niczego innego niż towarzystwa bhaktów oraz bóstwa i Boga, w tym przypadku Ramaćandry. W tym punkcie bhakta nie lgnie już do czegokolwiek innego, tylko do swego duchowego ideału. Możesz zatem pragnąć tylko Jego, lgnąć tylko do Niego, przywiązać się tylko do Niego i tylko Jego uczynić przedmiotem wszelkich dążeń i starań, swoim celem. Oto ostatnie pragnienie tego świata.

W ten sposób przewędrowaliśmy przez praktyczny wymiar bhakti sadhany, która jest zaledwie początkiem praktyki systemu znanego jako Mantrayana, w jego pierwszym a szesnastu stopni!

Kama, Bhakti, Prema - stopnie miłości

Kama - miłość jako pragnienie, namiętność, lubieżność czy pożądanie zwana jest emocją lub uczuciem brzucha. Posiadamy wiele pragnień instynktownych, wiele namiętności. Wszelka taka miłość to jest właśnie Kama - miłość pragnieniowa. Kama oznacza też wszelkie chcenia naszego apetytu.

Bhakti - miłość serca, uwielbiająca i pełna oddania, błogość, ufność, wierność, nieustraszoność, bezegoistyczność, skłonność do poświęcenia i wyrzeczenia. Wszystkie te stany subtelnych uczuć wyrażają bogactwo bhakti - miłości serca. Ten rodzaj miłości zaczyna budzić się pod wpływem prawidłowo praktykowanej ścieżki mantr (łasaif). Kiedy zaczyna pojawiać się bhakti - uczucie serca - wtedy miesza się ono z uczuciami brzucha. Etap taki jest niebezpieczny, gdyż osoba praktykująca, siłę serca trwoni na wzmacnianie dążeń cielesnych, pochodzacych z brzucha, zamiast nad nimi panować! Wzmacnia to ego i cielesność, rodzi fanatyzm i sekciarstwo, tworzy i wzmacnia niechęć do inaczej wierzących. Samoopanowanie jest niezbędne, aby móc skutecznie praktykować bhakti sadhanę. Miłość serca, bhakti musi być użyta do kontrolowania emocji brzucha i do ich przekształcania. Bhakti pomieszane z kmą przestaje być bhakti, a staje się kmą najniższego lotu, potwornie niszczącą mocą.

Prema - miłość duszy lub jak wolisz miłość duchowa, czysta miłość i sympatia. Prema jest miłością ku wszystkim i wszystkiemu, miłowaniem bez cienia przywiązania. Jest to miłość niezmienna, szczera i czysta. Pierwszy przebłysk premy zaświta, gdy zniknie w uczuciu serca wszelki ślad namiętności, gdy natura pragnieniowa ulegnie wyczerpaniu przez samospełnienie, sublimację i przekształcenie. Gdy zatem Kama zostanie pochłonięta przez bhakti, to prema rozpocznie absorbcję bhakti, a my w końcu zaczniemy poznawać czym jest prawdziwa Miłość Boga.

Takimi są trzy stopnie miłości: eros, filos i agape.

Hum!

Himalaya Swami