Gayatri

Gayatri, w spolszczeniu Gajatri (w transliteracji IAST Gāyatrī Mantra, dewanagari गायत्री मंत्र) - hinduistyczna mantra czyli wibracyjna modlitwa będąca wersetem z Rygwedy (3.62.10). Mantra Gajatrī jest uważana za jedną z najświętszych modlitw wedyjskiej tradycji duchowej, czyli różańcowych modlitw hinduizmu, a także wczesnego buddyzmu. Hinduiści wiedzą z doświadczenia pokoleń, że Gayatri ma moc niweczenia karmy. Jest to praktyka codzienna wszystkich wedyjskich (aryjskich) uczniów bramińskich w Indiach, recytowana trzy razy dziennie (sandhya) po 108 razy z użyciem mali (różańca).

Gayatri jest starożytną jogiczną modlitwą do Sawitara (postaci Boga opiekującej się Słońcem), akcentującą medytację nad jego doskonałym Światłem z prośbą o Oświecenie intelektu. Istnieje wiele dobrych przekładów znaczenia, które się uzupełniają lub zawierają dodatkowe objaśnienia modlitwy Gayatri. Jeden z typowych przekładów to: "Oto Światłość ogarniamy (przenikamy); Cali światłością niebios przeniknięci; Światłem wszystko umacniamy!"

Zapis Gayatri w Dewanagari:

ॐ भूर्भुवः स्वः ।

तत् सवितुर्वरेण्यं भर्गो देवस्य धीमहि ।

धियो यो नः प्रचोदयात् ॥

Transliteracja w IAST:

oṃ bhūr bhuvaḥ svaḥ |

tat savitur vareṇyaṃ bhargo devasya dhīmahi |

dhiyo yo naḥ pracodayāt ||

Nazwa Gāyatrī ma podwójne znaczenie, raz jest to miara rytmu mająca 24 sylaby (tutaj 16 plus 8), nie licząc początku przed sylabą Tat, który jest dodatkiem. Dwa, Gāyatrī to Bogini Matka Ziemia, od którego to imienia zresztą pochodzi greckie słowo "Gaia". Bogini Gāyatrī żywi się promieniami wszystkoożywiającego aspektu słonecznego Boga, zwanego Sawitr. Jest też częścią Bogini Słońca Sawitri, czyli umiłowaną przez solarne Bóstwo.

W potocznym rozumieniu jest to zasadnicza dla tradycji hinduistycznych modlitwa o światło i oświecenie, zrozumienie i wyzwolenie. Hinduscy Guru (mistrzowie) uważają wręcz, że ktoś kto nie praktykuje Gāyatrī Mantry nie może być ani oświecony ani wyzwolony. Nie jest to pogląd odosobniony, a doktrynalne spory z buddystami dotyczą także konieczności praktykowania tej mantry dla wyzwolenia. Tym bardziej, że Gautama Buddha osiągnął Oświecenie praktykując z ascetami w wedyjskiej linii jogi znanej jako siddhartha. Nawiązując do miary rytmu 24 sylab, zasada ta może dotyczyć praktykowania wszystkich mantr Rygwedy o takim metrum. Często poleca się początkującym adeptom jogi recytować Gayatri chociaż 24 razy, ale za to powoli i dokładnie, dbając o poprawną wymowę i melorecytację.

W starożytnych Guru-Kula, czyli dawnych Aśramach praktykowano solarną jogę, w tym ćwiczenia Surya Namaskaram oraz Gayatri Mantram.