Brahmasutry

Z Himalaya-Wiki
Wersja z dnia 17:22, 19 lut 2011 autorstwa Ganeś (dyskusja | edycje)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Brahmasutry, zwane też Wedantasutrami (nazwa dzieła również w liczbie pojedynczej: Brahmasutra, Wedantasutra, Brahma-sutra, Wedanta-sutra, Brahma Sutra, Wedanta Sutra) to starożytny hinduistyczny tekst filozoficzny stanowiący (obok Upaniszadów i Bhagawad-gity) absolutną podstawę najbardziej wpływowego systemu myśli indyjskiej – wedanty. Językiem, w którym powstało to dzieło jest sanskryt. Autorstwo Brahmasutr przypisuje się mędrcowi Badarajanie utożsamionemu ze Śrila Wjasadewą – kompilatorem Wed i autorem m.in. Mahabharaty.

Brahmasutry składają się z około 555 (pięciuset pięćdziesięciu pięcu) sutr, czyli niezwykle zwięzłych aforyzmów. Sutry te podzielone są na cztery części zwane adhjajami, natomiast każda adhjaja dzieli się na cztery pady. Niektóre z tych sutr należy odczytywać jako posiadające znaczenie same w sobie, inne natomiast razem z sąsiadującymi opisują i rozwijają pewną konkretną myśl.

Brahmasutry stanowią pierwszą kodyfikację filozoficznego systemu wedanty. Ich głównym tematem jest Brahman, czyli kosmiczny Absolut. Mają charakter komentarza do wcześcniejszych pism świętych religii Hinduistycznej – zarówno śruti jak i smryti. Oprócz tego, spora część Brahmasutr jest poświęcona dysputom filozoficznym z innymi systemami myśli indyjskiej takimi jak sańkhja, wajśeszika, mimansa, a także bauddha (buddyzm) czy też dźajna (dźinizm).

Brahmasutry, przez swoją ogromną zwięzłość, są tekstem niezwykle skomplikowanym i niejasnym. Z tego powodu, przez wieki najwięksi wedantyjscy filozofowie Hinduistyczni pisali do niego komentarze (bhaśje). Naturalnym i pierwszym komentarzem do Brahmasutry jest Śrymad-Bhagawatam, zawierające całą esencję filozofii wedanty, również spisane przez Śrila Wjasadewę. Niemniej, autorem pierwszego zachowanego do dziś tekstu, stanowiącego w ścisłym sensie komentarz do Brahmasutr jest Adi Śankara. Wielu późniejszych wisznuickich filozofów wedantyjskich pisało swe własne komentarze do Brahmasutr. Do najważniejszych należą: Ramanudźa (wiśisztadwajta), Madhwa (tattwawada, inaczej: dwajta), Nimbarka (dwajtadwajta), Wallabha (śuddhadwajta) czy wreszcie Śrila Baladewa Widjabuszana (gaudija wisznuicka aćintja bhedabheda). Różnice w interpretacji Brahmasutr prowadziły do powstawania rozmaitych rozgałęzień i nurtów w filozofii wedantyjskiej.

Brahmasutry