Yako-zen

Yako-zen, yakozen, yakō zen, yakou-zen (czytamy: 'jako-dzen' lub jakou-dzen) - jap. dosł.: "zen dzikiego lisa"; zen człowieka, który nie ma prawdziwego doświadczenia zen (medytacji, dhjany), nie doznał oświecenia (buddhi), lecz naśladuje zewnętrzne formy i powiedzenia o prawdach, których sam nie doświadczył, by w ten sposób zwieść innych. Yakou-zen to intelektualne zrozumienie bez realnej praktyki zen (medytacji, dhjany).

Lis jest w Chinach, skąd pochodzi to pojęcie, zwierzęciem demonów, które może przyjąć postać ludzką i w jej postaci wodzić ludzi na manowce. W sensie reinkarnacji, chodzi o to, że dusza lisa wcielona w ludzkie ciało, traktuje uczniów zen jak lis kury w kurnik, odrywa od praktyki i wciąga w fałszywe teorie, demagogie, iluzje; lisy polując na zdobycz potrafią zastawiać sprytne pułapki na ofiarę. Udawanie oświeconego i zdobywanie uczniów jest działalnością yako-zen - atakiem dzikiego lisa.

Osoby które mają doświadczenia z praktyki, ale nie mają intelektualnego zrozumienia tego co doświadczają nazywa się "zen temma" lub "zen tenma" - zen zła, zen sił złego, demon zen, przypalony zen ("przypał dzenowski"); dosł. medytujące zło w niebiosach, medytujący niebiański demon. Chodzi generalnie o to, że taka osoba staje się z czasem demonem (lichem, biesem, złem) pośród niebiańskiej rodziny zen.