Śiwaizm kaszmirski

Śiwaizm kaszmirski w dewanagari कश्मीर शैवदर्शन, trl. kaśmīr śaivadarśana, ang. Kashmir shaivism - jedna z sześciu głównych szkół śiwaizmu i jedna z trzech do dziś jawnie istniejących. Praktykowany jest w Kaszmirze i generalnie w Indiach północnych, a także w innych częściach Indii i reszty świata. Głównymi eksponentami byli: Wasugupta, Abhinawagupta i Kszemaradża. Śiwaizm kaszmirski znany jest między innymi ze wspaniałej szkoły tańca duchowego tak zwanego tańczącego Śiwa.

System monistyczny, ma wiele podobieństw do adwajta wedanty. Śiwaici kaszmirscy uważają, że świat jest nierealny i że jedynym powodem jego istnienia jest fakt, że atman jeszcze nie poznał brahmana. Według nauk śiwaizmu kaszmirskiego moksza polega na nagłym i olśniewającym rozpoznaniu (pratjabhidźńa) prawdziwej natury Boga. Śiwaizm kaszmirski rozpatruje świat jako emanację wibracji (spanda).

Kanćuka - powłoki okrywające jaźń w śiwaizmie kaszmirskim i tantryzmie indyjskim wedle zasady skorup okrywających nasienie. Wszystkie są produktem maji, wraz z którą tworzą ciało karanaśarira. Tradycyjna lista 36 tattw umieszcza sześć kańćuka jako najsubtelniejsze z grupy tattw nieczystych. Andrzej Wierciński czy Swami Lakszman Ji, bardzo znany współczesny nauczyciel śiwaizmu kaszmirskiego, objaśniając je jako ograniczenia i zaciskacze wymieniają sześć, satkańćuka czyli zasłon:

1. maja - iluzja, zasłona
2. kāla - czas
3. nijati - przestrzeń czynienia
4. raga - przywiązanie do rzeczy jednostkowych
5. widja - wiedza ograniczająca
6. kalā - cząstkowość

Tradycje kaszmirskie śiwaizmu

Śiwaizm w rejonie Kaszmiru to następujące lepiej znane szkoły duchowe:

śaiwasiddhanta - do XI w, dualistyczna, odnowiona na południu
spanda - doktryna wibracji, monizm śiwaicki
pratjabhidźńa - doktryna rozpoznania, monizm śiwaicki
trika - syntetyczna, znana lepiej jako haimavati

Literatura przedmiotu

Swami Lakshman Joo,Kashmir shavism.The Secret Supreme, Delhi,Sri Satguru Publications, 1991, ISBN 81-7030-257-9
Swami Shankarananda, Yhe Yoga of Kashmir Shaivism.Consciousness is Everything, Delhi, Motilal Banarsidass, 2006, ISBN 81-208-2699-x
Śiva Sutras, The Yoga of Supreme Identity, oprac. Jaideva Singh, Motilal Banarsidass 1982
Spanda Karikas - The Divine Creative Pulsation oprac. Jaideva Singh, Motilal Banarsidass, Delhi 1980
Vijnanabhairava or Divine Consciousness oprac. Jaideva Singh, Motilal Banarsidass, Delhi 1981 (techniki jogi śiwaickiej)