Aśwaghosza
Aśwaghosza (devanāgarī: अश्वघोष Aśvaghoṣa) (ur. 80?, zm. 150 n.e.?) – indyjski filozof i poeta.
Urodził się w Indiach, w mieście Saketa, w rodzinie bramińskiej. Saketa w czasach Buddy była uważana za jedno z sześciu najwspanialszych miast Indii i znajdowała się w kraju Kosala. Życie Aśwaghoszy zakończyło się natomiast w Peszawarze. Uważa się, że był pierwszym dramaturgiem sanskryckim. Jest też uznawany za największego, po Kalidasie poetę indyjskiego.
Aśwaghosza spopularyzował dworski styl poezji epickiej kāvya. Najdawniejsze teksty poezji kawja, które przetrwały do dzisiaj, są jego autorstwa.
Aśwaghosza był z początku studentem niebuddyjskich nauk, ale przegrywając debatę z Parśvą (Pārśva) nawrócił się na buddyzm. Został religijnym doradcą króla Kuszanów, Kaniszki, który panował ok. 78 – 102 n.e.
Uważa się, że jest autorem wpływowego tekstu buddyjskiego Przebudzenie wiary w mahajanie - Mahāyānaśraddhotpāda. Napisał też poemat epicki opisujący żywot Buddy, nazywany Czyny Buddy (Buddhaćarita, a poprawniej Buddhaćaritaṃ) oraz Mahalankara (Księga Chwały). Jego autorstwa jest również Saundaranandakavya, poemat w stylu kāwja na temat nawrócenia Nandy (przyrodniego brata Buddy), które umożliwiło jego wyzwolenie. Pierwsza połowa dzieła opisuje życie Nandy, druga natomiast zawiera opisy buddyjskich doktryn i praktyk ascetycznych.
Jest uznawany za dwunastego patriarchę medytacyjnej linii buddyzmu.
Dzieła Aśwaghoszy wydane w języku polskim
- Aśwaghosza. Wybrane pieśni epiczne. Przełożył z sanskrytu Andrzej Gawroński. Wyd. 2. Ossolineum Wrocław 1966