Agama

Agama (Āgama) - "schodzenie", "tradycja", hinduskie święte pisma należące do śiwaizmu. Śaiva Agama postrzega swoje teksty jako pochodzące od Bóstwa Śiwy jako: Od Śiwy do Śri Devi, od Śri Devi do Nandhi, od Nandhi do Brahmy, od Brahmy do Ryshich i od Ryshich do istot ludzkich - adeptów i adeptek śiwaickiej Jogi i Wedanty. Āgamah niesie w sobie pojęcie czy obraz drzewa oraz góry, czegoś żywego i nieporuszalnego, stałego, trwałego, niewzruszonego oraz tego co schodzi, nadchodzi lub przybywa, idzie lub pojawia się, ukazuje. Agama zatem to ukazanie drzewa tradycyjnej mądrości jaka pochodzi od Boga, Absolutu, od Brahmana. Agama to także obraz spływającego nieustannie z góry strumienia boskiej inspiracji i wiedzy objawionej. Agama obrazowana jest także jako rodzaj nagrania, czegoś co powtarzane jest zawsze takie same, nienaruszalne. Rdzen āga sugeruje szczególnie ogień, ciepło, gorąco, płomień, ognistą strukturę, kojarzoną także z kundalini, stan płonący i jaśniejący, a nie tylko obrazy drzewa lub góry. Aga to także obraz słońca, węża oraz liczby siedem, w astrologii wedyjskiej kojarzonej z węzłem Ketu czyli ogonem smoka.

Agamy wyjaśniają wiele aspektów, w tym kult osobisty (rytuały do bóstwa), budowę i architekturę świątyń, ikonografię, kult w świątyni, reguły Vāstu i tak dalej. Nie będzie przesadą stwierdzenie, że większość popularnych aspektów hinduizmu i starszego braminizmu oraz wedyzmu można znaleźć w literaturze puranicznej i agamicznej. Agamy dzielą się przede wszystkim na trzy szkoły: Waisznawę (wisznuizm, lewa ręka), Śaiwę (śiwaizm, prawa ręka) i Śaktę (tantryzm). Za nimi następują odpowiednio Waisznawitowie, Śiwaici i Śaktowie. Agama składa się z trzech części: Mantry, Jantry i Tantry (gdzie Tantra znów to Mudra, Mantra i Jantra razem). Agamy zawierają zasady budowy świątyń i kształtowania aćan oraz konsekracji bóstw i kultu tych ostatnich. Agamy to traktaty mędrców, ryszich, dotyczące praktycznej strony religii oraz misteriów. Zawierają zasady budowy świątyń, tworzenia arćan, konsekracji świątyń i bóstw, kultu arćan i ceremonii pokutnych czy ekspiacyjnych za czyny popełnienia i zaniechania. Nawiasem mówiąc, traktują o urbanistyce, aby wskazać miejsce świątyni w planowanym mieście i kwalifikacje wyznawców dla tej świątyni. Takie agamy są dwojakie: Waisznawa i Śaiwa, zależnie od tego, jak traktują o świątyniach, arćanach i czczeniu różnych form bóstw Wisznu i Śiwy. Każda Āgama składa się z czterech części zwanych: Caryā, Kriya, Yoga i Jñāna. Pierwsza, Carya, to smakołyki codziennych obowiązków dharmicznych; druga jest z zakresu kultu Boga, Brahman; trzecia o praktykach mających na celu kontrolę zmysłów i medytację Boga, Brahmana. Ostatnie rozprawy są o naturze Boga, Brahmanie, budowie ciała i mukti, wyzwoleniu. Według Vārāhī-tantry, Āgama zajmuje się siedmioma tematami, a mianowicie kosmologią, zniszczeniem, kultem Boga, Brahmana i bóstw, dewów, sadhaną czyli praktyką duchową, puraścarną, sześcioma formami rytuałów i czterema formami medytacji (ćatur-dhjanam). Ogólnie podaje się, że liczba Āgamów szkoły Pañcarātra wynosi 108, ale w porównaniu z różnymi listami ich liczba wydaje się przekraczać dwieście. Vārāhī-tantra podaje listę dwunastu specjalnych Āgam, którymi są Muktaka, Prapañca, Śārada, Narada, Mahārnava, Kapila, Yōga, Kalpa, Kapiñjala, Amrtaśuddhi, Vīra i Siddhasamvaraṇa.

Znanych jest publicznie ponad 200 dzieł klasyfikowanych jako pisemny i autoryzowany przekaz śiwaizmu. Uznawane są za objawienia dane łaską najwyższego Boga Śiwa w różnych jego formach i postaciach. Kanon Agama południowego śiwaizmu to 28 ksiąg o których się jawnie wspomina. Wiele dzieł północnego śiwaizmu uchodzi za ezoteryczne, dostępne tylko dla wybranych uczniów. Kanon Agama uważany jest w śiwaizmie za rodzaj piątej Wedy. Dotąd prawie nie przetłumaczone na języki europejskie i nieznane Zachodowi. Agama uważana jest za źródło duchowej nauki, za wiedzę źródłową, objawioną przez Niebiosa i Awatarów, zstąpień Boga w ludzkie ciało.

Āgama (आगम) - āgamy jako zbiory nauk duchowych to podstawowe pisma święte zarówno południowego czy tamilskiego, jak i kaszmirskiego śaivizmu. Agama oznacza źródło, z którego wiedza duchowa rozprzestrzenia się we wszystkich kierunkach. Ma siedem cech tematycznych, takich jak stworzenie wszechświata, unicestwienie wszechświata, kult bogów i bogiń, praktyka duchowa, powtarzanie mantr w celu osiągnięcia doskonałości oraz spełnianie satkarmy. Zgodnie z tradycją uważa się, że są one natchnione przez Boga i emanują od Śiwa Boga. Według jednej tradycji podstawowych Śaiwa Āgam jest osiemnaście, a według innej dwadzieścia osiem. Joga praktykowana w związku z tymi agamami jest łatwa do rozpoznania, zwykle do praktyk medytacji używa osiemnastu lub 28-mu pozycji, mudr, które są jednoczesnie asanami i mudrami z wrażliwymi szczegółami. Każda asana/mudra odpowiada wtedy jednej z agam, a ściślej pozycji mędrca, ryszi, od którego agama pochodzi.

Agama (आगम) - to objawienie i powstałe pisma święte w tamilskim śiwaizmie nie ograniczały się do hymnów dla świętych. Za część pism objawionych uważano także Āgamy, teksty w sanskrycie, które dotyczyły przede wszystkim sadhany (ćwiczeń duchowych), praktyk rytualnych i duchowych. Treść Āgam na ogół składała się z czterech pada (tak jak Jogasutry), a także podziału lub struktury na: 1) jṅāna, wiedza, nauka, mądrość; 2) joga, techniki oczyszczania, skupienia i medytacji; 3) kriya, tworzenie architektury i ikonografii oraz związane z nimi rytuały; oraz 4) carya, wykonywanie codziennego kultu/rytuału oraz kodeks postępowania duchowo-religijnego. Śaiwa Siddhanta była filozoficzno-teologicznym systematyzacją objawienia Bóstwa Śiwy otrzymanego poprzez te dwa strumienie i była trwale powiązana z publiczną instytucją świątyni (aśrama, matha).

Āgama (आगम) – mówi się, że āgamy wywodzą się z pięciu twarzy Bóstwa Śiwa, z których każda reprezentuje jeden z pięciu żywiołow (ziemia, woda, ogień, wiatr i eter). W czasie aktu stworzenia Maheśa wyemanował āgamy ze swoich pięciu twarzy w pięciu żywiołach, aby ustanowić na świecie cztery Purusārthy (dharma, artha, kāma, moksa). Śaiwagama-lekha-sarvasvam przytacza oświadczenie Śiwy, że wypowiedział zarówno Wedy, jak i Agamę, jeszcze przed stworzeniem świata. Agamy reprezentują niezależną klasę pisarstwa bardzo wczesnych widzących, ryszich, którzy mieli wewnętrzne doświadczenie i oświecenie od Istoty Najwyższej (Parama Brahman) i na których być może wpłynęły również Cztery Wedy w ich oryginalnej formie. W swoim życiu i myślach zrozumieli ogólne prawdy nauczane przez wczesne Upaniszady. Jeśli chodzi o Śaiwę, Śiwaizm, ci widzący nie byli ludźmi z Północy. Byli zasadniczo przedstawicielami całych Indii i w swoich myślach, sposobach medytacji i kultu, a także w swoich pismach odzwierciedlali wrodzony teizm Południa. Agamowie czy Agamici rości sobie prawo do autorytetu wedyjskiego w zakresie swoich doktryn. Doktryny agam są rzeczywiście teistyczne i taki teizm nie jest obcy Upanisadom.

Āgama (आगम) odnosi się do „pism religijnych” czyli duchowych i mistycznych oraz misteryjnych. W swoim Iśvara-pratya-bhijñā-vimarśinī Abhinavagupta rozumie pisma święte w taki sposób, że wszystkie pisma święte, nawet te buddystów i dżinistów, posiadają ważność w swojej własnej sferze. Szeroko definiuje pisma religijne (āgama) jako określenie werbalne (śabdana-rūpa) składające się z niezwykle mocnej (draḍhīyastama) refleksyjnej świadomości (vimarśa), która pojawia się w indywidualnym znawcy. Innymi słowy, każda grupa słów, która może pomóc osobie w osiągnięciu pewnego rodzaju świadomości w sobie, jest Āgamą. Według Īśvara-pratya-bhijñā-vivṛti-vimarśinī, Āgama (आगम) odnosi się do „niedualnych pism świętych Śaiva”, do Śiwa Adwaitam. W związku z tym „Najwyższy poziom [rzeczywistości], chociaż jest ukryty do najwyższego punktu w [niedualistycznych] pismach [Śaiva] (āgama), absolutnie nigdy nie jest niezamanifestowany; raczej zawsze [jest w trakcie] manifestowania się – oto sedno [odpowiedzi Utpaladevy]. I [Utpaladeva] wyjaśnił to w wersecie o [jaźni] zawsze już ustanowionej”.

Āgama (आगम) lub Āgamamantra wedle Puram i Itihasów, to nazwa mantry intonowanej podczas Dhārāpūjā, zgodnie z Śivapurāṇa 2.1.14: – „po regularnym oddawaniu czci Bóstwie Śiwa, z wielkim oddaniem i zgodnie z przepisanymi zasadami, wielbiciele poleją wodą w ciągłym strumieniu (jaladhārā). Ten rytuał Dhārā [mianowicie Dhārāpūjā] jest bardzo skuteczny przeciwko delirium spowodowanym gorączką (jvarapralāpa). W tym czasie [...] Āgama-mantra [... itd.] będzie powtarzana. Rytuał Dhārā [mianowicie Dhārāpūjā] jest bardzo doskonały, jeśli chodzi o kwitnącą serię przyjemności. [...]”.

Āgama (आगम) lub Āgamaśāstra w śaktyzmie odnosi się do tantr („starożytna filozofia indyjska łącząca mantry i jantry”). Kularnava Tantra wspomina, że każda yuga, czyli wiek, ma swoje pisma święte. Satya-yuga ma święte Wedy. Treta-yuga ma Smrti. W Dvapara-yudze Purany uczą ludzi o doktrynach wedyjskich pod przykrywką mitów i opowieści. Kali-yuga ma Tantrę, czyli Agama-śastrę. Āgama (आगम) odnosi się do „wejścia” według Manthāna-bhairava-tantra, obszernego dzieła należącego do zbioru tekstów tantrycznych poświęconych kultowi Bogini Kubjikā. Odpowiednio „[...] (w ten sposób jogin doświadcza) zadowolenia (tṛpti) nocy pełni księżyca, która w ten sposób pojawia się obciążona nektarem. To jest poświęcenie Rozkazu (Adźńam), wejście (āgama) (oddechu, który ma miejsce) w fazie emanacji. Kiedy już oczyści się (sam) poprzez (ten proces) wejścia i wyjścia (gamāgama), (adept) powinien czcić Przekaz (kramārcana). [...]”. (Por. Mālinīstava)... Śakta Agamy, czyli tantry Śakta, są w liczbie 64 i są pogrupowane w Dakshina-marga (prawa ręka) i Vama-marga (lewa ręka). Dakszina to hojna ręka dająca datki, a dawanie datków zarezerwowane jest rytualnie dla prawej ręki.

Agama (अगम) w ajurwedzie i bhaiszadźji odnosi się do „drzewa”, jak wspomniano na liście dwudziestu pięciu synonimów w drugim rozdziale (dharaṇyādi-varga) XIII-wiecznej Raj Nighantu lub Rājanighaṇṭu (encyklopedii ajurwedyjskiej). Dharaṇyādi-varga obejmuje ziemie, glebę, góry, dżungle i związki roślinności pomiędzy drzewami [tj. Agamą], a roślinami i substancjami, z ich różnymi rodzajami. Āgama (आगम) to także sprawdzone w czasie opinie ekspertów w odpowiednich tekstach klasycznych lub autorytatywnych zeznaniach.

Āgama (आगम) w tradycji jogicznej filozofii odnosi się do „studiowania tantr”, zgodnie z traktatem Amanaska Joga dotyczącym medytacji, wchłaniania, mocy jogi i wyzwolenia (vairagyam). W związku z tym, jak Iśvara mówi do Vamadevy: „[...] Zakładanie szat w kolorze ochry, noszenie czaszki, wyrywanie kępek włosów, przestrzeganie niewedyjskich praktyk religijnych, popiół, ascetyczne ubranie i zmierzwione loki, zachowywanie się jak szalony, [ascetyczna praktyka] nagości, [studiowanie] Wed, tantr (nigama-āgama) itd. oraz spotkania [uczonych ludzi] w celu [recytowania] poezji na zgromadzeniu: Wszystko [to] jest wysiłkiem mającym na celu napełnienie żołądka i nie jest przyczyną najwyższego dobra. [...]”. Według Mokṣopāya, Āgama (आगम) odnosi się do „nadejścia (wieków)”. Odpowiednio: „[Jest] znany jako Bhuśunda [ponieważ] jego długie życie jest znane na całym świecie. Ma mocny umysł, ponieważ widział nadejście (āgama) i koniec Wieków [kres świata] i jest wyczerpany liczeniem kolejnych cykli w każdym kosmicznym okresie”.

Agamy dzielą się na trzy główne klasy, mianowicie Śaiwagama, Śaktāgama i Waisnawāgama, czyli Pañcaratra. Każda linia ma również swoje własne Āgamy, które są zwykle pisane wierszem i mają różną długość, zatem jest to przekaz duchowy poetycki. Teoretycznie składają się z czterech części (pādas): wiedzy lub doktryny (vidyāpāda), rytuału (kriyāpāda), postępowania (caryāpāda) i jogi (yōgapāda). Agamy nie skupiają się na filozofii ani doktrynie; ale na tym, jak wielbiciele powinni prowadzić swoje życie i praktykować religię misteryjną. Doktryna wszystkich Āgam nie jest całkiem jednorodna; niektóre agamy są dualistyczne (dwaitam), inni niedualistyczne (adwaitam). Ich kosmogonia (zwłaszcza listy tattw) również się różne, podobnie jak ich poglądy na temat inicjacji, dikszan. Āgama (आगम) odnosi się do „tych tekstów, które jasno dają ludzkości wskazówki i środki do prowadzenia owocnego, postępowego i sensownego życia”, według Vācaspatiego Miśry. Āgamy są zatem prawdziwą kopalnią mądrości natchnionej, która została objawiona przez Wszechmogącego, Brahman, i one dają nam głęboki wgląd w zasady agamiczne. Podczas gdy Wedy uważane są za tchnienie Wszechmogącego (niśvāsa-rūpa), Āgamy są Jego słowami (vāg-rūpa). Agamy są samą esencją wszystkich Śastr, która pomaga aspirantowi w zrozumieniu wszystkiego, czego nauczają, zarówno w teorii, jak i praktyki. Agamy, które wzbogaciły rytuały wedyjskie w prosty i elegancki sposób, dodały do rytuałów misteryjnych jogę i bhakti, uzupełniły istniejące mantry ślokami i dostosowały rytuał w łatwo zrozumiały sposób, aby zaspokoić potrzeby i możliwości obecnego pokolenia, które jest przesiąknięte materialistycznym światem i towarzyszącymi mu obowiązkami oraz chaosem czyli mrokiem. W ten sposób brahmańskie jadźnie wedyjskie zostały wzbogacone pozornie prostymi rytuałami kultu świątynnego, opartymi na Āgamach. Āgama jest również znana pod różnymi nazwami: Tantra i Samhita.