Kalendarz księżycowy
Kalendarz księżycowy (lunarny) – to kalendarz oparty na fazach Księżyca i dniach Księżyca znanych jako Tithi. Rok księżycowy ma 354 dni i dzielony jest na 12 miesięcy synodycznych (po 29 lub 30 dni). Różnica około 11,25 dni w stosunku do roku słonecznego powoduje przesuwanie się pór roku w stosunku do miesięcy roku kalendarzowego.
Znany był wszystkim ludom starożytnym. Konsekwencją stosowania tego kalendarza jest pogłębiającą się różnica między czasem mierzonym ruchem Księżyca a czasem mierzonym ruchem Słońca. Większość ludów starożytnych od zawsze była świadoma tego problemu. Babilończycy używali kalendarza, który składał się z 12 miesięcy liczących na przemian 29 i 30 dni, a więc w sumie 354 dni. Przy takim sposobie odmierzania czasu po trzech latach brakuje mniej więcej 3 razy 11 dni, czyli 33 dni w stosunku do słonecznego kalendarza zwrotnikowego. Różnica ta stale wzrasta, ponieważ rok słoneczny liczy 12 miesięcy księżycowych plus około 11 dni. Aby rozwiązać tę kwestię, każdy miesiąc zostaje przypisany do określonej grupy gwiazd. Kiedy więc jakaś gwiazda nie pojawiła się w danym miesiącu, wtedy władca podejmował decyzję o dodaniu 13 miesiąca do kalendarza księżycowego.
W kalendarzu rzymskim rok miał 355 dni, a rok księżycowy uzgadniano co pewien czas z rokiem słonecznym przez dodanie miesiąca przestępnego o 22 lub 23 dniach. Kalendarz muzułmański przyjmuje, że jeden rok ma 354 dni, a drugi 355.
Dzięki odkryciom i wyliczeniom greckiego astronoma Metona (V wieku p.e.ch.), który stwierdził, że co 19 lat cykl księżyca się powtarza (cykl Metona), można było rozpocząć prace nad unowocześnieniem kalendarza. Meton opracował jedynie i sprawdził obserwacyjnie starsze dane z tajemnej wówczas hermetycznej wiedzy astrologicznej.
Najbardziej znane lalendarze księżycowe: starogrecki, babiloński, rzymski, muzułmański i żydowski.
Kalendarz lunisolarny, księżycowo-słoneczny
Kalendarz księżycowo-słoneczny, kalendarz lunisolarny – to kalendarz będący kombinacją kalendarza słonecznego i księżycowego. Rok kalendarzowy trwa 365 dni lub 365 w roku przestępnym, ale długość miesiąca równa jest długości miesiąca księżycowego (29 lub 30 dni), tak aby zachować zgodność z miesiącami w kalendarzu księżycowym. Jest to jeden z najlepszych typów kalendarza uniwersalnego dla astrologii i celów agrokulturowych.
Kalendarze księżycowo-słoneczne: egipski, hinduski, kambodżański, laotański, tamilski i chiński, żydowski oraz starogrecki. Indyjski kalendarz lunisolarny jest jednym z najlepiej opracowanych naukowo dla celów astrologicznych i agrokulturalnych.
Samvatsara
Samwatsara (samvatsara) – to indyjski kalendarz księżycowo-słoneczny powstały z reformy ery Wikrama (samwat). Miesiąc księżycowy dzieli się na dwie połowy paksza (skrzydło) i dni lunarne tithi. Nazwy miesięcy wywodzą się od nazw nakszatr (konstelacji indyjskiego zodiaku lunarnego), w których znajdował się Księżyc w pełni, gdy wprowadzano kalendarz samwatsara.
Główne Fazy Księżyca
- purnima – dzień pełni Ksieżyca
- amawasja – dzień nowiu Księżyca
Początek roku lunarno-solarnego samvatsara przypada na purnimę (pełnię) po równonocy wiosennej w indyjskim miesiącu ćajtra (od połowy marca do połowy kwietnia). Rok księżycowy składa się z 12 miesięcy i obejmuje tylko 354 dni. Dlatego co dwa i pół roku dodaje się dodatkowy trzynasty miesiąc adhikamsa. Kalendarz przypomina ludowy sposób liczenia czasu w Europie metodą od Wielkanocy do Wielkanocy, co sugeruje wyraźnie indyjskie pochodzenie chrześcijańskiego święta wielkanocnego.
Doba wedyjska rozpoczyna się o wschodzie Słońca, a nie o północy jak w kalendarzach zachodnich!
Najstarsze indyjskie kalendarze rozpoczynają się w roku 3102 p.e.ch., znanym jako początek Kalijugi, co oznacza, że rok 2000 w kalendarzu chrześcijańskim to 5102 rok Kalijugi.