Kumbhaka
Kumbhaka - od kumbhan, "dzban", "naczynie", kumbhaka to "podobny do naczynia, dzbanu", zatrzymanie oddechu w praktykach jogi znanych jako pranajama. Kumbhaka obdarza długowiecznością, ale powinna być praktykowana bardzo stopniowo. Poprzez regulowanie oddychania (prāṇāyāma) lub absolutne jego [oddychania] zatrzymanie (kevalakumbhaka), które jest jednym ze stopni jogi, sprawiamy, że umysł staje się podatny na kierowanie nim.
Kumbhaka służy do doskonalenia panowania nad strumieniami energii prana i apana oraz samana, udana oraz wjana. Istnieją generalnie cztery rodzaje kumbhaka, dzielone na trzy procesy sahita (wspólne z wdechem i wydechem) i jeden proces kewala (oddzielny czyli bez wdechu i wydechu). Wstrzymywanie oddechu to jeden z najbardziej bezpośrednich sposobów wywoływania zmian w świadomości wykorzystywany od tysiącleci w jodze oraz w wielu innych tradycjach duchowości i mistyki na całym świecie. Termin kumbhaka oznacza kontrolę oddechu, wstrzymanie oddechu, napełnienie naczynia, napełnienie dzbana z wodą. W czasie kumbhaka ciało napełnia się i nasyca energią życiową (waju-prana), która zostaje zachowana tak jak naczynie (kumbhan) zachowuje płyn. Kumbhaka wzmaga przepływ pranah i kundalini w centralnym kanale suszumna ku górze. Niewielka ilość praktyki kumbhaka powoduje uspokojenie umysłu, a z czasem bardzo głębokie wyciszenie wnętrza i stan spokoju ducha.
Kumbhaka jest jak niemigoczące, stałe światło wewnątrz naczynia, gdy wiatr (oddech) nie porusza się, gdyż nie ma dostępu do dzbana. W czasie praktyki kumbhaka adepci jogi muszą być mocno rozświetleni wewnętrznie, zachowywać trzeźwość i stan jasności umysłu. Zwykle skupiają się na blasku spokojnie świecącego płomienia wewnętrznego ognia lub w inny sposób na stałym źródle wewnętrznego światła, którego moc rośnie.
- Abhyantara Kumbhaka - Zatrzymanie powietrza po wdechu
Abhyantara Kumbhaka jest świadomym zatrzymaniem powietrza po wdechu. W czasie tego etapu, zatrzymujemy strumień powietrza, kiedy płuca już są pełne. Czas zatrzymania oddechu może być różny w zależności od techniki konkretnej pranayamy, ale zawsze należy pamiętać, żeby na siłę nie utrzymywać powietrza. Nie chcemy mieć wrażenia, że się dusimy, bo trudno potem zapanować nad wydechem. W czasie Abhyantara Kumbhaka można wykonywać mula bandham.
- Bahya Kumbhaka - Zatrzymanie powietrza po wydechu
W czasie bahya kumbhaka wstrzymujemy oddech po wydechu. Cały czas staramy się trwać swobodnie, bez napięcia, bez uczucia, że brakuje powietrza. Jak tylko brak powietrza zacznie wywoływać napięcie, należy przejść do Puraki (wdechu). W czasie Bahya kumbhaki można robić mula bandham i uddiyana bandham.
- Zatrzymanie oddechu w trakcie wdechu lub wydechu
Proces ma miejsce, kiedy oddech zostanie zatrzymany w trakcie wdychania lub w trakcie wydychania przed ich zakończeniem.
- Kewala Kumbhaka - Zatrzymanie samoistne, ustanie oddychania
Istnieją dwa rodzaje Kumbhaka: Sahita i Kewala (kevala). To, które jest połączone z wdychaniem i wydychaniem nazywa się Sahita. To, które jest tego pozbawione nazywa się Kevala. Kiedy osiągniesz biegłość w Sahita Kumbhaka, możesz próbować Kevala. We właściwym czasie praktyki Kumbhaka utrzyma się bez wdychania i wydychania. Utrzymywanie Kevala kumbhaka przez dłuższy okres czasu oznacza aktywność daiwa pranah, boskiej, duchowej energii życia. Boska czy anielska daiwa prana, jeśli się aktywizuje, jest oznaką duchowego przebudzenia, oświecenia i połączenia człowieka z bóstwami, z dewami oraz z bogiem czyli Brahmanem.