Lotos

Lotos (łac. Nelumbo Adans.) – rodzaj roślin z rodziny lotosowatych. Należą do niego dwa gatunki występujące w Ameryce Północnej, Azji i Europie. Ma liczne synonimy: bobowiec, bób wodny, nelumbo, nurzybób, nurzykłąb. Nazwa rodzajowa Nelumbo pochodzi z języka syngaleskiego. Kwiat lotosu jest w jodze podstawowym symbolem, zarówno dla ośrodków świadomości zwanych także ćakrami jak i dla głównej symbolizującej praktykę pozycji siedzenia w lotosie, znanym jako padmasana.

Lotosy to wieloletnie byliny wodne o sezonowych liściach. Z wyglądu podobne są do grzybieni, jednak u lotosów ponad powierzchnię wody wzniesione są nie tylko kwiaty, ale również liście. Liście są pokryte woskowym nalotem i są niemal okrągłe. Kwiaty wonne, wyrastające pojedynczo na długich szypułkach. Kwiaty obupłciowe posiadają 200-400 pręcików otaczających słupek. Nasiona (orzeszki) niezwykle długowieczne. Odkryte w Japonii nasiona lotosów, liczące około 2 tysięcy lat wykiełkowały, a otrzymane z nich rośliny zakwitły.

Jadalne są orzeszki i kłącze. Lotosy są też uprawiane w zbiornikach wodnych jako rośliny ozdobne. Lotos orzechodajny był czczony w starożytnym Egipcie. Jest świętą rośliną w hinduizmie i buddyzmie. Jest narodową rośliną Egiptu, Indii i Wietnamu. Jest też częścią godła Indii.

Efekt Lotosu

Efekt lotosu – we współczesnej technologii zjawisko samooczyszczania się powierzchni odkryte po raz pierwszy u roślin z rodzaju lotos Nelumbo. W kulturach wschodnich lotosy są symbolem czystości. Mimo że rosną w mulistych rzekach i jeziorach, ich liście i kwiaty zawsze pozostają czyste. Botanicy, badający budowę liści tych roślin, odkryli naturalny mechanizm powodujący ich zdolność do samooczyszczania. Struktura mikroskopowa powierzchni liści oraz jej skład chemiczny powodują, że liście nie mogą zamoknąć. Krople wody toczą się po powierzchni liścia (przypominając płynną rtęć), zbierając przy tym zanieczyszczenia (cząstki mułu, drobne zwierzęta). Zjawisko to nazwano właśnie efektem lotosu. Odkryto je później także u innych roślin, np. u taro Colocasia esculenta. W indyjskiej i tybetańskiej duchowości oraz mistyce, w jodze i tantrze, pojęcie lotosowej duszy (padmani, padmadźiwa) albo otwartego kwiatu lotosu używa się w stosunku do joginów, którzy osiągnęli poziom spontanicznego, naturalnego samooczyszczania ciała, umysłu i duszy.

Lotofagowie - lotosożercy

Lotofagowie (gr. Λωτοφάγοι Lōtophágoi „Zjadacze Lotosu”) – w mitologii greckiej przyjaźnie usposobiony lud, żywiący się jedynie owocami lotosu, które mają smak miodu oraz rozgniecionymi kwiatami. Przybyszy częstowali tą wyśmienitą potrawą, w ten sposób podróżny zapominał o wszystkim, chcąc jedynie pozostać w ich kraju. Podobnie, otwarcie kwiatów lotosu czyli ćakramów duszy powoduje, że człowiek przestaje lgnąć do światów ciemności i chce naturalnie pozostawać w niebiosach z dewami (bóstwami, aniołami.

Bibliografia

• Andrzej M. Kempiński: 2001 Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich, Warszawa, s. 263.
• Joël Schmidt: 1996 Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Katowice, s. 186.