Odźas
Odźas, odżas, ang. ojas w dewanagari: ओजस् trl. ojas, dosłownie: wigor, moc, moc życia, moc duchowa, siła ducha; wydajność, panowanie, władza - esencja witalna która wpływa odżywczo również na ludzkie zmysły, umysł i duszę. To esencja naszego wigoru i witalności. W Ajurwedzie, Odźas (Odżas) stanowi esencję lub fluid życia wszystkich siedmiu tkanek (dhatu) w ciele. Generuje harmonię i koordynację pomiędzy głównymi aspektami ludzkiego życia oraz łączy je z atmą – kosmiczną świadomością. Pozwala każdej komórce w ciele funkcjonować w bezpośrednim związku z bezgraniczną inteligencją natury. Odźas jest substancją, która podtrzymuje doświadczenie jedności z wszelkim życiem – mówiąc inaczej – z potencjałem oświecenia, które drzemie w każdym z nas. Kiedy spada ilość Odźasu w ciele, osoba staje się słaba lub wątła.
Ajurweda kładzie szczególny nacisk na poprawne trawienie i usuwanie produktów przemiany materii dla utrzymywania ciała w zdrowiu i harmonizując nasze życie w całość. Jakiekolwiek nieprawidłowości, które wpływają na niepoprawne usuwanie produktów przemiany materii osłabiają zdrowie, produkując amę i tracąc życiową esencję całego procesu trawiennego – odźas – odpowiedzialną za odporność immunologiczną. Odźas czy odżas to subtelna esencja naszej fizyczności, to esencjonalna energia naszego systemu odpornościowego. Kiedy Odźas jest silny i czysty - wtedy mówimy o silnej aurze, jasnych oczach, mocnym zdrowiu i jasnym umyśle.
Rozróżniamy dwa rodzaje Ojasu. Pierwszy z nich znajduje się w sercu i nosi nazwę Paraodźas (ang. paraojas); zasila on świadomość (ćitta). Drugi to Aparaodźas (ang. aparaojas) i występuje w większej ilości; krąży on po ciele. Nawet niewielkie zaburzenia Odźasu wywołują natychmiast objawy fizyczne, choroby, czy też śmierć. Zmniejszenie się Odźasu w ciele skutkuje objawami, takimi jak brak energii fizycznej i mentalnej w ciele. Rozpoczyna się proces zaniku mięśni i tłuszczu w ciele. Pogarsza się słuch, wzrok i smak. Gwałtownie spada odporność. Często, także ekstremalne warunki pogodowe mogą wpłynąć na obniżenie poziomu Odźasu.
Czynniki, które niszczą Odźas w ciele, to negatywne emocje jak: stres, strach, gniew, czy złe funkcjonowanie organów zmysłów (żądze) lub niewłaściwy tryb życia. Skóra traci wówczas swój blask. Niepohamowane pożądanie (także seksualne) może determinować pogorszenie zdrowia człowieka, ponieważ nadwyręża nerwy, wyczerpuje tkanki ciała, podnosi doszę wata - wiatr, powodując podrażnienie i suchość, osłabia odporność i witalność. Osoby które nie kontrolują swojego seksualnego pożądania a są bardziej narażone na utratę siły, osłabienia odporności, różne choroby związane z obniżeniem witalności. Zaś ci którzy regulują swoją energię seksualną otrzymają moc, inteligencję, pamięć, zdrowie i długowieczność.
Odźas na poziomie fizycznym dba o nasz układ immunologiczny, prace naszych narządów wewnętrznych i odżywianie mięśni. Silne odźas jest najważniejszym składnikiem wewnętrznego, a także duchowego aspektu piękna zrodzonego z równowagi. To energia dająca nam umiejętność miłości i współczucia, życzliwości. Dzięki silnemu odźas jesteśmy witalni, pełni radości życia i kreatywni. Według medycznych nauk ajurwedy praktyki takie jak koncentracja czy medytacja wzmacniają nasze odźas – rodząc spokój, siłę, rześkość oraz pełnię życia. Osoby piękne na tym poziomie są pogodne, pełne zrozumienia, silne, nierzadko charyzmatyczne, spokojne, o promiennym wyglądzie.
Odźas zwiększa się, kiedy mamy szczęśliwy i spokojny stan umysłu, a także jego poziom wzrasta dzięki spożywaniu mleka, masła oczyszczonego (Ghī lub Ghee), czy specjalnych regeneracyjnych ziół zwanych rasajanami (rasayana). Niezwykle ważna jest jednak dieta, gdyż niewłaściwy styl życia, jak dla przykładu przepracowanie, bardzo niszczy Odźas w ciele. Jego poziom obniża się, kiedy chorujemy lub cierpimy na brak snu (bezsenność). Odźas produkowany jest w ciele głównie podczas głębokiego snu pomiędzy godziną 22.00. a 04.00 czasu lokalnego. Spadek poziomu Odźas w ciele objawia się niejednokrotnie wielką nadwrażliwością na poziomie psychicznym i fizycznym. Starożytne teksty podkreślają, iż nawet jeśli wszystkie trzy dosze są w równowadze i działają prawidłowo, to kiedy wyczerpie się Odźas, osoba po prostu umiera.
Ghī (ghee), masło klarowane, w ajurwedzie uważane jest za eliksir życia – ma działanie regenerujące i odmładzające, wspiera również tworzenie odźas, czyli subtelnej, duchowej energii życiowej.
Bóstwo Indra jest symbolem potężnego Odźasu. Kto ma dużo Odźasu, ten jest przywódcą lub władcą dla innych ludzi.