Saturnalia

Saturnalia – doroczne święto ku czci bóstwa rolnictwa, czasu, losu i przeznaczenia Saturna (łac. Saturnus, etruski: Satre) obchodzone w starożytnym Rzymie od 17 do 23 grudnia, zawsze w okolicy czasu przesilenia zimowego Słońca. Najważniejszą częścią obchodów jest składanie ofiar w Świątyni Saturna. W podawanej dacie w kalendarzu juliańskim, 17 grudnia był pierwszym dniem Słońca w znaku Koziorożca! Saturnalia zatem trwały od Dnia Przesilenia Zimowego, przez trzy, pięć lub nawet siedem dni. Aktualnie, Przesilenie Zimowe rozpoczyna się zwykle 21/22 grudnia.

Początkowo święto Saturna, władcy czasu, losu i przeznaczenia, trwało jeden dzień – czternasty przed kalendami styczniowymi, czyli 19 grudnia. W połowie I wieku p.e.ch., obchody obejmowały już zwykle tydzień (17–23 grudnia) czyli siedem dni od Przesilenia Zimowego Słońca czyli Słońcostania na zwrotniku koziorożca na półkuli południowej Ziemi. Oktawian August nakazał skrócić je do trzech dni, aby sądy nie musiały być zamknięte zbyt długo, lecz mimo to na ogół świętowano przez cały tydzień biorąc siedem dni na magiczne rytuały ku poprawie losu i korekcie przeznaczenia.

Było to święto pojednania i równości o charakterze imprezowym dla pospólstwa, podczas którego ulegały zatarciu różnice społeczne wraz z odwróceniem tradycyjnych ról (niewolnicy rozkazywali panom, którzy im usługiwali). Zawieszano też wówczas prowadzenie wszelkiej działalności gospodarczej. Saturnowi składano ofiary przebłagalne na poprawę losu, a radosne orszaki krążyły po mieście podążając na uczty i zabawy. Ojców rodzin obdarzano podarkami – głównie woskowymi świecami i glinianymi figurkami (jako symbol ofiar z ludzi składanych Saturnowi we wcześniejszych czasach).

Świętem bliskim Saturnaliom były Brumalia (od jednego z imion boga Bachusa, Brumus lub od łac. bruma – najkrótszy dzień), obchodzone dwa razy w roku, w związku z równonocą jesienną i wiosenną (Saturnalia obchodzono w okresie przesilenia zimowego; istnieje także interpretacja, według której Brumalia odbywano w innych okresach); wydarzenia te z czasem zaczęto mylić i utożsamiać, jednak prawdziwe Saturnalia mamy około przesilenia zimowego dla odrodzenia Światła i powrotu Słońca.

W rytuałach saturnicznych zapala się Saturnowi dla poprawy losu przynajmniej siedem, a najlepiej 28 lub 30 świec woskowych (cereus, l.mn. cerei). Bez czci i przestrzegania reguł nie ma ani dobrobytu ani dobrego prosperowania, gdyż Saturn jest dawcą obfitości, plonów i wszelkich dóbr. Saturn jest jednym z najstarszych bóstw jakie czczono i słuchano przez wyrocznie w Italii czyli w Rzymie, a dzisiejszych Włoszech. Tradycja mitraicka kultywuje Saturnalia jako święto czasu wewnętrznej przemiany ludzkich dusz prowadzącej do wolności i ku nieśmiertelności.

W starożytnej astrologii, początek Saturnaliów to czas, kiedy rozpoczyna się władztwo Saturna nad dwoma kolejnymi znakami zodiaku, nad znakiem Koziorożca oraz następującego po nim znakiem Wodnika.