Trataka
Trataka, w sanskrycie: त्राटक, Trāṭaka - oznacza skoncentrowane spojrzenie, skoncentrowanie, wpatrywanie, przyglądanie w skupieniu uwagi, wpatrywanie bez mrugania, zogniskowanie uwagi bądź zawężenie pola świadomości. Jest to proces ogniskowania całej psychiki na określonym przedmiocie. Pojęcie trataka związane jest z pojęciem wymienianym w Jogasutrach - satkara. Jest to stan, w którym jesteśmy całym umysłem pochłonięci, zaabsorbowani jakimś zagadnieniem, jakimś szczególnym tematem czy przedmiotem. Ćwiczenie trataki jest tradycyjnie uważane za istotną część hathajogi.
Obiektem koncentracji może być płomień świecy, mały błyszczący punkt, księżyc w pełni, wschodzące słońce, krystaliczna kula, czubek własnego nosa, Śiwa Lingam, woda, przestrzeń. Osoby związaną z jakimś guru lub aniołem, mogą wykonywać tratakę na zdjęciu lub podobiźnie tej osoby czy istności. Formy trataki inne niż wpatrywanie się w płomień świecy radzi się praktykować jedynie pod osobistym kierownictwem Sadguru (przewodnika duchowego) od którego otrzymujemy przekaz jogi.
Trataka na płomieniu świecy: jedna z podstawowych form trataki polecana szczególnie adeptom hathajogi. Polega na uważnym wpatrywaniu się w najjaśniejszą część płomienia świecy który znajduje się na wysokości oczu w odległości około pół metra do metra. Trataka oznacza tutaj utrzymywanie obrazu, odzwierciedlenie go w umyśle nie tylko wpatrywanie. Obraz płomienia powinien się utrzymywać wewnątrz również po zamknięciu oczu.
Formy trataki: Trataka posiada dwie formy. Skupianie na przedmiotach umieszczonych na zewnątrz nas zwane jest bahiranga. Istnieje też trataka na obiektach świadomości umieszczonych wewnątrz umysłu. Jest to ćwiczenie zwane antranga, a potocznie określane jest terminem wizualizacja. W lajajodze zaliczamy tu szczególnie wyobrażenia ośrodków energii (ćakram, pitham) i symboli z nimi związanych. Wewnętrzna forma trataki ćwiczona jest głównie przy zamkniętych oczach. Jest to jakby patrzenie do wewnątrz, ku głębi duszy i co więcej zatopienie się w tym spoglądaniu tak, że wizualizacja jest trwała i głęboka.
Korzyści płynące z praktyki trataki:
- poprzez tratakę na płomieniu świecy rozwija się jasny umysł, czysta myśl i potęga koncentracji
- poprawia wzrok, jest przydatna w usuwaniu krótkowzroczności
- rozwija stabilność umysłową i zrównoważenie psychiczne
- skupienie na ogniu w sercu wyzwala z uwarunkowań karmicznych oraz rozwija stopnie mądrości serca
- trataka na wschodzącym słońcu ma silne właściwości lecznicze i działa antydepresyjnie