Tulasi

Tulasi, Bazylia azjatycka - w dewanagari तुलसी, synskrycka: tulasi w hindi tulsi), Ocimum tenuiflorum – L. – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Pochodzi z tropikalnej Azji (Półwysep Indyjski, Malezja). Jedna z najważniejszych roślin w symbolice hinduistycznej, używana w kulcie i czczi przez wielu hinduistów podczas porannych i wieczornych nabożeństw. Naturalnie rośnie na terenach tropikalnych, ale może być również hodowana sztucznie nawet w klimacie umiarkowanym.

Wykorzystywana jest w celach leczniczych. Jej gałązki służą jako materiał do wyrobu korali medytacyjnych, zwanych potocznie przez wielbicieli Wisznu dźapas. W Indiach wykonuje się z nich także rytualne parafernalia. Badania naukowe potwierdziły, że Tulasi redukuje stres, poprawia wytrzymałość, zwiększa odporność na przewlekle choroby oraz dostarcza bogatych zapasów antyoksydantów i innych wartości odżywczych, chroni przed chorobami spowodowanymi napromieniowaniem. Tulasi jest silnym adaptogenem, działa antystresowo. Pomaga w zapobieganiu i zmniejszaniu stresu: psychicznego, emocjonalnego, fizycznego, spowodowanego wpływem środowiska jak też chemicznym.

W celach leczniczych stosuje się tulasi przeciwko przeziebieniom, infekcjom górnych dróg oddechowych, chronicznym nieżytom nosa, stresom spowodowanym chorobami takimi jak astma oskrzelowa, nadciśnienie, cukrzyca, artretyzm, alergie, gorączka oraz przeciwko chorobom wirusowym jak zapalenie mózgu czy AIDS, przeciwko przewlekłym chorobom jak gruźlica płuc. Surowcem jest ziele bazylii świętej, rzadziej owoce z nasionami. Podobne działanie wykazuje także rodzima bazylia powszechnie używana jako przyprawa i zioło lecznicze.

Tulasi to bylina o wysokości do 1 m i licznych pędach. Liście jajowate, ząbkowane. Kwiaty drobne, zebrane w kłosy na szczytach pędów. Wyróżnia się dwie podstawowe odmiany tulasi: ciemną (śjama, kojarzoną z Kryszną) i jasną (kojarzoną z Ramą).

Tulasi w wisznuizmie wymieniana w śastrach w dwóch kontekstach:

• jako roślina (zapisywana jest wtedy małą literą);
• jako bogini Tulasi Dewi – towarzyszka Wisznu (zapisywana wielką literą);

Tulasi Dewi była córką cesarza Kedera, bardzo pobożnego króla, który osiągnął Golokę Wrindawanę. Jego córka Wrinda-dewi, po oczyszczeniu lasu swymi wyrzeczeniami, również osiągnęła Golokę - niebiosa Wisznu. Jedna z historii dotycząca przyjęcia przez boginię formy rośliny opowiada, że Tulasi była gopi, która zakochała się w Krysznie, co sprowadziło na nią gniew i ostatecznie klątwę Radhy.

Purany zawierają kilka historii o Tulasi oraz instrukcje czczenia. Jest reprezentacją Dewi w materialnym świecie. Poza puranami Tulasi jest wspomniana w poemacie Dźajadewy Gita Gowinda. Uschnięte i opadłe liście tulasi ofiarowywane są Wisznu (Krysznie) wraz z pożywieniem podczas codziennych rytuałów. Intonuje się wtedy modlitwę Tulasi Pranam, której znaczenie jest następujące: "Ofiarowuję moje wielokrotne pokłony Wrindzie, Śrimati Tulasi Dewi, która jest bardzo droga Keśawie. O bogini, obdarzasz służbą oddania dla Kryszny i posiadasz najwyższą prawdę." Podczas wisznuickiej pudźy, liście składane jako ofiara upawastra, oznaczająca ubranie dla bóstwa. Tulasi czczona jest jako wcielenie Wryndadewi – opiekunki miasta Wryndawana.