Koziorożec

Koziorożec (♑) - z łac. Capricornus, z sanskrytu: Makara – dziesiąty astrologiczny znak zodiaku. Znak ten jest przypisywany osobom urodzonym w czasie obserwowania Słońca w tym znaku, to znaczy na odcinku ekliptyki pomiędzy 270° a 300° długości ekliptycznej. Wypada to między 21/22 grudnia a 19/20 stycznia – dokładne ramy czasowe zależą od rocznika. Czasem przyjmuje się jeszcze umowne granice – według Evangeline Adams (1868–1932) był to okres między 23 grudnia a 21 stycznia, jak było w XIX wieku. Znak Koziorożca przypisuje się również osobom urodzonym w trakcie wschodzenia tego znaku, zatem jest to wtedy znak Ascendentu.

Koziorożec przez cywilizacje Sumerów i Chaldejczyków nazywany jest Suhur-mash-ha, czyli Kozia ryba, Kozoryba. W wyobrażeniach starożytnych Greków przedstawia on pół kozła, pół rybę, gdyż taką właśnie postać przybrał rogaty bożek Pan, gdy wraz z innymi tytanami demonami uciekał przed innym demonicznym potworem Tyfonem do Egiptu. Pan był synem nimfy Dryope oraz bóstwa Hermesa. Urodził się z nogami i rogami kozła, na ten widok jego matka uciekła, jak też wszyscy ludzie, którzy go ujrzeli. To właśnie od imienia stwora powstało wyrażenie „paniczny strach”. Pomimo tego demoniczny Pan bardzo lubił ludzi i był dla nich życzliwy, miał bowiem misję ściągania ich w dół, w sfery upadłe i mroczne.

Podczas wojny pomiędzy bóstwami olimpijskimi z demonicznymi tytanami bożek Pan ostrzegł olimpijczyków o zbliżaniu się Tyfona, którego wysłała przeciw nim Gaja. Bogowie przyjęli różne postacie, by uciec przed potworem. Pan wskoczył do wody i próbował zmienić się w rybę, niestety jednak jego przeistoczenie nie udało się całkowicie – został w połowie kozłem, w połowie rybą. Kiedy z powrotem wdrapał się na brzeg, okazało się, że Tyfon rozszarpał już Zeusa, i aby przestraszyć potwora, Pan zaczął krzyczeć – tak długo, aż Hermes zdołał pozbierać wszystkie członki Zeusa. Pan i Hermes połączyli je w jedną całość, dzięki czemu Zeus mógł ponownie podjąć walkę z potworem Tyfonem. Ostatecznie Zeus pokonał potwora, rzucając nań pioruny, i pogrzebał go żywcem pod Etną na Sycylii, skąd potwór nadal daje o sobie znać poprzez wydobywające się z krateru kłęby dymu. Za pomoc udzieloną Zeusowi został przez niego umieszczony wśród gwiazd jako Kozo-Ryba, stając się zarówno gwiazdozbiorem jak i wędrującym po niebie w cyklu roku platońskiego centaurycznym znakiem Koziorożca.

Makara – w mitologii indyjskiej stwór wodny przedstawiany z paszczą krokodyla czy aligatora i ogonem ryby, szczególnie rekina lub jako półsłoń-półryba. Może mieć cztery bądź dwie łapy. W ikonografii hinduskiej często występuje jako wahana (symboliczny wierzchowiec) bóstw związanych z wodą, np. Gangi, bogini rzeki Ganges lub boga wód Waruny. Motyw makary jest często wykorzystywany jako element zdobniczy. W kalendarzu hinduskim makara jest odpowiednikiem znaku Koziorożca, stąd nazwa święta makar sankranti.

W numerologii znak Koziorożca ma wibrację (10), Dziesiątkę (Sanskr. Daśam).