Śirszasana

Śirszasana, Śīrṣāsana (sansk.शीर्षासन) - znaczy stanie na głowie, dosłownie Siedzenie Głową, Głowo-Siedzenie (Asana znaczy Siedzenie) – jedna z kilku najważniejszych asan, czyli postaw Jogi, w tym Radża Jogi i Hatha Jogi. Jest to pozycja odwrócona, w której stoi się na głowie, podpierając się ramionami, szczególnie przedramionami i łokciami. Dosłownie, Śirsza-Asana to Głowo-Siedzenie, Siedzenie na Głowie. Istotą praktyki jest utrzymywanie pozycji, tak jakby głowa służyła za miejsce osadzenia się w pozycji, za siedzenie (asanę).

W podstawowym wariancie śirszasany (षलम्ब शीर्षासन salamba śirszasana, śirszasana z podporą) ciało jest całkowicie odwrócone (w porównaniu ze zwykłą postawą stojącą), ciężar ciała spoczywa niemal całkowicie na miejscu pomiędzy czołem a łukiem sklepienia czaszki, nie na czubku głowy, dłonie są splecione z tyłu głowy i dotykają ziemi (podłoża), a łokcie pomagają w utrzymaniu równowagi (nie jest ich zadaniem utrzymywanie ciężaru ciała, ale pomagają w jego podtrzymaniu).

Istnieje jedna klasyczna forma Śirsza Asany z nogami ustawionymi pionowo w górę oraz druga, bardziej zaawansowana, gdzie nogi są wyraźnie ułożone w pozycji lotosowej. W asanę podciągamy się powoli (tempo powolne jak w Tai Chi i Chi Kung), siłą woli i mocą ciała, powoli podciągamy się do tej pozycji, bez naskoków, przerzutów, wybić czy odepchnięć ciała nogami od podłoża, bez jakichkolwiek gwałtownych szarpnięć ciała.

Śirszasana nazywana jest królową Asan, Radźa Asaną, w tym sensie istotną Asaną Radża Jogi - tyle, że w Radźa Jodze nogi muszą być złożone w lotos. Regularne ćwiczenie śirszasany działa korzystnie na mózg, zwiększa równowagę emocjonalną i dyscyplinę umysłu.

Nauka Śirszasany to w grupie początkujące nauka podejścia do tej pozycji i zdolność utrzymania się w niej przez około pół minuty, przez 10spokojnych, głębokich oddechów. Potem w grupie bardziej zaawansowanej utrzymuje się pozycję przez przynajmniej trzy minuty, niektórzy podają 3 do 6 minut. Następnie, w grupie średniego zaawansowania mamy praktykę Salamba Śirszasany przez okres do 24 minut (jedna pełna Ghatika, pół Muhurty). Bardziej zaawansowani w Jodze medytują w pozycji Salamba Śirszasana przez pełną Muhurtę (48 minut), przez 5 Ghatika (2 godziny), a nawet całą Yama - 3 godziny zegarowe. Istotne są praktyki medytacyjno-energetyczne (praniczne) wykonywane w tej pozycji. Każda Asana w Jodze to jakiś działą tematów do koncentracji i medytacji, a nie czcza, pusta forma gimnastyczna.

Śirszasany nie należy mylić z Kapālī Āsaną, gdzie mamy stanie na samym szczycie, na czubku głowy, generalnie w pełnej wersji całkowicie bez pomocy rąk.

Śirsza Asana nie jest polecana przy wysokim ciśnieniu krwi, zaburzeniach rytmu serca, jaskrze, przepuklinie rozworu przełykowego, ani w czasie menstruacji u kobiet - a przynajmniej bardzo ostrożnie trzeba wtedy podchodzić do tej praktyki