Asana

Asana, āsana, w dewanagari योगासन, transliteracja yogāsana - dosłownie: "siedzenie". Asana to pojęcie używane w trzech głównych znaczeniach: jako mata do siedzenia oraz siedzenie, zwykle w specjalnej pozycji ciała służącej medytacjom jogi, a także formalny sposób siadania. Klasyczna joga definiuje 84 archetypy pozycji i postaw ciała, z których 32 pozycje siedzenia uznawane są za szczególnie ważne.

Można spotkać wiele klasycznych traktatów jogicznych w których wymienia się kilka asan, głównie siedem asan, siedem siedzących pozycji medytacyjnych:

Padmasana (padmāsana) - siad w pozycji lotosowej;
Bhadrasana (bhadrāsana) - siad w lotosie z trzymaniem palców stóp dłońmi z zza pleców;
Wadźrasana (vajrāsana) - siad klęczny, siad diamentowy, siad piorunowy;
Wirasana (vīrāsana) - siedzenie w pozycji bohatera, wojownika;
Swastikasana (svastikāsana) - siedzenie w pozycji pomyślnej (dobroczynnej);
Siddhasana (siddhāsana) - pozycja doskonała, spełniona, owocna;
Ardhanareśwarāsana (ardhanareśvarāsana), Ardhana - lotos otwarty, siad birmański;

Wspólne dla wszystkich rodzajów jogi są pozycje i postawy medytacyjne - zarówno siedzące, stojące jak i leżące. Asany służą wzmocnieniu i uzdrowieniu ciała oraz działają harmonizująco na emocje i psychikę. Klasycy jogi nauczają, że wiele asan służy rozwijaniu szczególnych talentów, zdolności, możliwości i paranormalnych mocy (siddhi).

Warte podkreślenia są dwa wnioski tyczące się asan. Po pierwsze fakt, iż asana sama w sobie jest praktyka duchową, po drugie, że praktyka ta może dobroczynnie wpływać na nasz stosunek do życia duchowego we współczesnym świecie, z dala od aśramów i odosobnień starożytnych Indii.

Słowo "asana" wywodzi się z sanskrytu i dla ludzi Zachodu przyjęło się używać go w znaczeniu ogółu cwiczeń hatha jogi, choć dosłownie oznacza siedzenie. Jakkolwiek jednak nie powiedzielibyśmy, jest asana de facto tak starożytna jak początki ludzkich cywilizacji, o czym świadczą znaleziska archeologiczne sprzed 3-5 i więcej tysięcy lat przedstawiające postacie siedzące w pozycji lotosu.

Przyjmuje się, że każda z pozycji asan wyłoniła się w trakcie wchodzenia przez starożytnych hinduskich mędrców o półboskim pochodzeniu (tzw. riszich) w stan głębokiej medytacji. Same asany, jak również ich nazwy są zarówno odbiciem świata zwierząt i rzeczy, jak i nawiązaniem do hinduskiej tradycji. Wskazówki do praktyki określonych pozycji zawarte zostały w starożytnych źródłach, takich jak Siva Samhita, Gheranda Samhita, oraz w traktacie Hatha Yoga Pradipika. Paradoksalnie, w Yoga Sutrach Patańdżalego, powszechnie uznawanych za najlepiej znane źródło wiedzy o szeroko rozumianej jodze, nie podano żadnych konkretnych wskazówek do praktyki, zaś sama asana wzmiankowana jest tylko w czterech wersach - w ks. II wersy 29,46,47 oraz w wersecie pierwszym na początku traktatu.

Asana jest to proces przyjmowania pozycji (ang. posing) i zatrzymywania się w niej (ang. reposing), w którym poprzez zrównoważenie inwolucyjnego ruchu świadomość uzyskuje stan spokoju. To sformułowanie próbuje w sposób jak najpełniejszy odsłonić istotę tego czym jest asana. W swej zwartej - niczym sanskrycka sutra - formie, zawiera ono myśli, które warte są rozważenia przez każdego praktykującego jogę, są one bowiem w stanie prowadzić nas ku głębi jogicznego doświadczenia.

Asana jest pozycją ciała, nieruchomą i wygodną, którą się ćwiczy rozpoczynając z pozycji wyjściowej, którą dla początkujących jest Śavaasana. Asana daje stabilność i lekkość ciała. W każdej asanie bierze udział całe ciało, każdy mięsień, staw, nerw, gruczoł. Asany nie są jedynie fizycznymi ćwiczeniami, ale też treningiem oddychania i koncentracji. Poprzez taką pracę, nieustanne doskonalenie swojego ciała ćwiczymy umysł i panowanie nad nim. Uświadamiając sobie coraz głębiej swoje ciało, możemy przezwyciężać jego ograniczenia, stajemy się bardziej wrażliwi na swoje odczucia i na wszystko co dzieje się wokół nas.