Anumana

Anumana - Anumāna (अनुमान) to w sanskrycie "przemyśliwanie", "rozważanie", „wnioskowanie”, "dedukcja", "konkluzja", "wniosek", "refleksja", "namysł", "rozstrzygnięcie", "analogia", "podobieństwo", "pozolenie", "zgoda"; akt wnioskowania lub wyciągania wniosków z danych przesłanek; termin używany w Jodze i Adwaita Wedancie; jeden z czterech sposobów zdobywania wiedzy według systemu filozoficznego Nyaya. Wiedza poprzez proces anumana wymaga zgodnej decyzji autorytetów z danej dziedziny wiedzy, stąd zwyczaj badania umysłu i poglądu ucznia przez dziesięciu lub 24-rech starszych uczniów (mnichów) lub mistrzów. Pierwsze badanie poglądu na Wschodzie dokonywane jest po cyklu trzech lat intensywnej praktyki, drugie zwykle po 10-12 latach.

1. pratyakṣaṃ cānumānaṃ ca śāstraṃ ca vividhāgamam | trayaṃ suviditaṃ kāryaṃ dharmaśuddhimabhīpsatā) || Manusmṛti 12.15. Zatem pratjaksza, anumana, śastra oraz agama są czterema sposobami zdobywania wiedzy, aczkolwiek Joga wedle Maharyszi Patańdźali skraca je do trzech, gdyż śastra, czytanie pism świętych, jest skojarzona z agamą.