Jadźurweda

Jadźurweda (sanskr. Yajurveda; wiedza ofiary) - jedna z czterech sanhita (zbiorów) wchodzących w skład Wed; składa się z formuł liturgicznych (jadźus) różnej długości, które wypowiadał cicho w czasie ofiary wedyjskiej adhwarju (kapłan, wykonujący wszelkie czynności manualne w ramach ofiary wedyjskiej). Formuły Jadźurwedy to modlitwy i litanie skierowane do bóstw oraz słowa skierowane do sprzętów rytualnych (uświęcające je). W przybliżeniu połowa formuł jest metryczna, większość z nich zaczerpnięto z Rygwedy. Formuły napisane prozą są oryginalne. Ułożono je zgodnie z porządkiem czynności rytualnych. Jadźurweda zachowała się w kilku redakcjach (znacznie się między sobą różniących) i dwóch wersjach:

• śuklajadźurweda (biała Jadźurweda lub oczyszczona Jadźurweda)
• krysznajadźurweda (czarna jadźurweda)

Śuklajadźurweda - Biała Jadźurweda zachowała się dwóch redakcjach:- Kanva i - Madhjandina.

Krysznajadźurweda - zachowała się w czterech redakcjach: - Taittirija, - Kathaka, - Kapisthala, - Maitrajanija.

Jadźurweda składa się z 40 lekcji (adhjaja), czterdziesta lekcja została dodana znacznie później i jest to upaniszada Iśa (Iśoupaniszada). Krysznajadźurweda - zawiera nie tylko jadźusy, ale i komentarze (wyjaśniające rację używanych przez adhwarju formuł). Jest starsza od śuklajadźurwedy (wersji „oczyszczonej” z komentarzy). Najlepiej zachowana redakcja Krysznajadźurwedy to readakcja należąca do szkoły Taittirija. Jadźurweda jest młodsza od Rygwedy i prawdopodobnie od Samawedy. Wskazuje na to analiza pojawiających się nazw regionów geograficznych - większość tekstów Jadźurwedy ułożono już w krainach na wschód od Pendżabu - w „Kraju Środkowym” (Madhjadeśa) - oraz widoczne zmiany w panteonie wedyjskim (na pierwszym miejscu w panteonie pojawia się Pradźapati, wzrasta znaczenie Rudry, Wisznu, pojawia się kult węży ( nagów ), koncepcja daivāsura (walki dewów z asurami).