Karttikeja

Karttikeja (Kārttikeja), inne imiona: Skanda, Kumaran, Szanmuka, Subramanian, Sanatkumara (Sanat Kumara), w języku tamilskim: முருகன் Murugan, dewa - bóstwo śmierci i wojny w hinduizmie. Jego bronią jest łuk i włócznia, świętym zwierzęciem i wierzchowcem - paw. Małżonkami boga są Walli i Dewajani acz według wersji pólnocnoindyjskich bóg nigdy się nie ożenił. Dla wyznawców hinduizmu ten bóg jest jedną z niezliczonych form Absolutu-Brahmana.

Sati, żona boga Śiwy dokonała samospalenia (sati), a następnie inkarnowała się jako córka królewska Uma (Parwati). Tymczasem straszliwy demon Surapadman wraz z zastępami innych demonów niszczył Ziemię. Tylko syn Boga Śiwy (Syn Boży) mógł uratować świat. Bóg Ojciec Śiwa jednak nie interesował się boginiami, pogrążony w medytacji. Namówiony przez innych bogów Kama- bóg miłości postanowił strzelić w Śiwę strzałą z kwiatów, aby ten zakochał się w anielskiej bogini Parwati. Jednak zanim zdążył to zrobić, Bóg Śiwa spalił go na popiół promieniami swojego trzeciego oka. Z iskier ognia Śiwy narodziło się sześciu chłopców, których Parwati połączyła w jedno ciało z sześcioma głowami i dała mu imię Szanmuka (Sześciogłowy). Chłopca wychowywało sześć kobiet, zwanych Kritika (czyli Plejady). Stąd pochodzi inne imię boga- Karttikeja. Poprowadził on armię bogów przeciw złu i zwyciężył szalejące demony.

Początkowo, Karttikeja to prawdopodobnie jeden z tamilskich duchów Natury, zwany Murugu. Do dzisiaj kult Karttikeji zawiera wiele elementów starożytnego szamanizmu, m.in. tańce, wprowadzające w trans i często nie odbywa się w świątyni, lecz na polu lub w lesie. Bóg, pod imieniem Murugan, jest najbardziej popularny wśród Tamilów w Indiach, na Sri Lance i w innych krajach świata. Jest patronem Tamilów. Zwycięża chaos i przywraca boski ład. Chroni wyznawców przed demonami. Przekazał swemu ojcu Śiwie świętą sylabę Om. Tamilowie poświęcili temu bogu miesiąc pod nazwą Karthikai. W miesiącu tym odbywa się 6-dniowe święto ku czci boga, zwane Skanda Śasti.

Następnie bóg wymieniany w literaturze hinduistycznej od pierwszego tysiąclecia p.n.e. Imperium Kuszanów wybijało monety z wizerunkiem tego boga. Czcili go również Guptowie. Atarwa Weda opisuje boga jako syna boga ognia- Agniego. Satapata Brahmana nazywa go synem Rudry i dziewiątą inkarnacją Agniego. Wspomniany w Czandjoga Upaniszadzie jako "droga wiodąca do mądrości". Opisany jest też w Mahabharacie a Skanda Purana przytacza wypowiedź boga. Bhagavad Gita (10:24), opisuje, że bóg Kryszna nazwał siebie "Skandą wśród generałów" (czyli najwyższym wodzem).

Na północy Indii jego kult zanikł już w XVI wieku. Karttikeja znany jest jeszcze tylko w Bengalu i Pendżabie. W stanie Karnataka ten bóg jest często czczony jako Najwyższa Osoba Boga. Na Sri Lance jest popularnym bóstwem wśród wyznawców hinduizmu i buddyzmu.

Najważniejsze świątynie boga znajdują się w Tamil Nadu. Są to: Aru Padaiveedu, Thiruchendur, Swamimalai, Pazhamudircholai, Thirupparangunram, Palani, Thiruthani, Sikkal, Marudamalai, Vayalur, Kukke Subramanya oraz na Sri Lance: Kataragama, Tirukovil, Embekke i Nallur Kandaswamy. Wiele świątyń znajduje się także w Malezji.