Martanda
Martanda, sanskr. Mārtāṇḍā, dosłownie "pochodzący z martwego jaja", "martwe jajko" lub "ptak" czy "ptak słońca". Ósmy syn Matki Aditi, Najwyższej Macierzy Wszechświata. Bóstwo solarnej tradycji w Indii, bliskie Wiwaswantowi.
Wedle ezoterycznej wiedzy i dawnych mitów, Martanda został porzucony przez matkę, co interpretuje się także jako zachód słońca, a następnie przygarnięty przez nią z powrotem, co obrazuje wschód słońca. Synowie porzuceni przez matki, a potem przygarnięci są psychologicznie typem "martandów".
Starsi bracia Martanda obcięli mu członki, ręce, nogi i penisa, co uczyniło go symbolicznie podobnym do dysku słońca. Symbol pozbawienia członków ukazuje osobę niezaangażowaną w ziemskie aktywności, całkowicie poświęconą sprawom ducha, czyli skrajnie wyrzeczonego jogicznego ascetę, samnjasina, dharmina. Martanda jednak najbardziej obrazowany jest jako archetyp słońca w postaci ptaka.
Literatura:
Markandeyapurana, hymny 103,1,3 i następne;105, 1 i następne.