Tilaka

Tilaka lub pundraka, bindi – w hinduizmie jest to znak na ciele, głównie na czole, przeważnie z glinki lub papki sandałowej, pozwalający odróżnić tradycję, do której należy właściciel tilaki. Glina niezbędna do wykonania tilaki wydobywana jest ze świętej rzeki lub jeziora. Tilaką (lub bindi) nazywa się też namalowaną lub przyklejoną kropkę noszoną na czole przez kobietę. Jest to znak, że znajduje się ona pod opieką mężczyzny. Dotyczy to zarówno żon, jak i córek. Zgodnie z tradycją systemu warnaśrama, kobieta powinna mieć zapewnioną ochronę i wsparcie mężczyzny przez całe swoje życie.

W śiwaizmie i jodze tilaka może być kropką z szarego popiołu wedyjskiej ofiary lub przybiera formę trzech białych, poziomych, równoległych pasków z popiołu. W tej formie nosi nazwę rudra tilaka. Tilaka często stosowana jest jako błogosławieństwo nakładane w czasie pudży lub w czasie procesu jogicznej inicjacji (dikszan). Tripundra (trl. tripuṇdra) to śiwaicko-jogiczny znak mistyczny noszony zwłaszcza przez ascetów śiwaickich na czole, tilaka śiwaicka. Ma kształt trzech białych poziomych linii zrobionych za pomocą świętego popiołu wibhuti pochodzącego z materializacji siddhów lub z udi czyli ze spalonego łajna krowiego, niekiedy z dodatkową kropką, zwaną bindu w środku. Trzy poziome linie to przeszkody hamujące rozwój duchowy: anawa (ja, mnie, moje), karman i maja (iluzja). Kropka czy kropla w środku, w miejscu trzeciego oka, symbolizuje mądrość i wyzwolenie.

W wisznuizmie tilaka ma kształt pionowo zorientowanej, wąskiej litery "U" połączonej u swojej podstawy z kształtem przypominającym odwróconą kroplę. Ma kolor od bladożółtego do jasnobrązowego. Wyznawcy Śri sampradaji malują jeszcze pomiędzy dwiema białymi lub jasnożółtymi liniami trzecią, w kolorze czerwonym. Tilakę maluje się w 12 miejscach ciała: na środku czoła i u nasady nosa, na brzuchu (po lewej i prawej stronie oraz na środku), na środku klatki piersiowej, na przełyku, na górze i dole ramion obu rąk. W zależności od sampradai znaczenie tilaki może być rozmaite i może być tłumaczone jako np:

• odbicie stopy Kryszny oraz listka ulubionej jego rośliny - tulasi;
• wyrażone liniami tilaki ściany świątyni Radha-Kryszny, którzy w tilace reprezentowani są przez miejsce pomiędzy liniami;
• Brahma i Śiwa (linie) oraz siedziba Wisznu (przestrzeń między liniami) i Lakszmi (środkowa, czerwona linia);

R*ama i Lakszmana (skrajne linie) z Sitą (środkowa, czerwona linia) i Hanumanem ("kropla" u nasady nosa).

Urdhwapundra – hinduski znak religijny noszony zwłaszcza przez ascetów wisznuickich na czole. Ma kształt litery U z kropką (lub kroplą), zwaną śri w środku. Posiada wiele odmian kolorystycznych w zależności od danej tradycji.