Ananda

Ananda (Ānanda) to pojęcie należące do filozofii indyjskiej, buddyjskiej, hinduistycznej oraz jogi i tantry. Oznacza stan rozkoszy, szczęścia i błogości niezależnych od czynników i wpływów zewnętrznych. Szczęście samoistne z głębi duszy (jaźni) i z mocy obcowania z Bóstwem. W kulturze indyjskiej popularne imię lub człon imienia, szczególnie u joginów pustelników. Wedle nauk księgi Jogasutry trzecia z czterech zasadniczych oznak najniższego rodzaju Samourzeczywistnienia (Sampradźńata) na ścieżce duchowej. Stała aktywność błogosławienia innych przez zaawansowanych uczniów Guru w aśramie uznawana jest za kluczową oznakę osiągnięcia anandam.

Śiwaizm wyróżnia siedem poziomów doświadczenia anandy na coraz wyższych stopniach realizacji duchowej i oświecenia, jednak stan podstawowy, nidźa-ānanda - niezależność błogości od czynników zewnętrznych musi być trwały. Osoba, która osiąga anandam, staje się wolna od pożądania środków dających chwilową rozkosz czy przyjemność, nie popada w nałogi ani psychodeliczne relacje międzyludzkie, nie potrzebuje narkotyków ani używek. Stosunek do zewnętrznych środków zadowalania i chwilowej przyjemności włącznie z seksem dobrze oddają słowa: "może ale nie musi".

Prosta deprywacja (odstawienie) emocjonalnie ulubionych potraw, czy badanie sposobu znoszenia dłuższego postu, reakcje na nagłe i niezasłużone reprymendy od mistrza, czy wysłanie ucznia do zajęć jakich nie cierpiał w życiu pokazuje szybko, czy stan anandam został osiągnięty, czy też błogość jest udawana albo wytworzona przez chwilowo miły nastrój.

Ananda uważana jest za stan złudny, jeśli uczeń porzuca swoje obowiązki wobec bliskich, rodziny, dzieci oraz gdy porzuca swego Guru twierdząc, jakoby znalazł własną ścieżkę, czy był sam dla siebie mistrzem. Takie pomylone i otumanione przez Błogość osoby często uznaje się za szalone w negatywnym znaczeniu pojęcia, opętane przez złe moce etc.