Manasaputra
Manasaputra w trl. manāsapūtra – dosłownie: "synowie umysłu", zbiorcza nazwa dla synów (mentalnych) Brahma czy Brahmana (Boga Stwórcy), których powołał do życia siłą woli (umysłu, manasu). Synowie Brahma Boga znani są jako Ryszi lub Pradźapati (w liczbie mnogiej) - władcy ludzi, są to dusze wzorcowe, ideały duchowej doskonałości człowieka, dusze doskonałe będące wzorcem najwyższego stopnia rozwoju człowieczeństwa.
Liczbę wszystkich manasaputrów źródła hinduistyczne określają jako siedem, dziewięć lub dziesięć. Manasaputra są synami stworzonymi Mocą Woli, stworzonymi czy zmaterializowanymi potęgą umysłu Brahma Boga, nie są synami zrodzonymi w akcie prokreacji erotycznej. Tylko siedmiu z manasaputrów określanych mianem saptaryszich wymienionych jest w Mahabharacie. Wszyscy saptaryszi w formie deifikowanych kosmicznych potęg duchowych widoczni są jako najjaśniejsze gwiazdy konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy, znane potocznie jako Wielki Wóz, a ich żony lśnią jako najjaśniejsze Plejady.
Kurmapurana w części zatytułowanej WarnaszramaDharma wspomina, iż: „Brahma stworzył dziewięciu synów ze swego umysłu. Ich imiona to: Marići, Bhrygu, Angira, Pulastja, Pulaha, Kratu, Daksza, Atri i Wasisztha. Ci synowie stali się mędrcami i protoplastami rodów bramińskich”.
Brahmandapurana również wspomina dziewięciu mentalnych synów Brahmy o w/w imionach, nazywając ich dziewięcioma Brahmanami, ponieważ byli oni jak ich ojciec kreatorami tworzonego przez niego świata. Wszyscy brahmajogini są ich potomkami.
Epos Mahabharata wymienia następujące postacie Synów Brahma Boga:
- Marići Ryszi
- Atri Ryszi
- Angiras Ryszi
- Pulastja Ryszi
- Pulaha Ryszi
- Kratu Ryszi
- Daksza Ryszi
- Wasisztha Ryszi
- Bhrygu Ryszi
- Narada Ryszi
Bhagawatapurana podaje dziesięć imion synów zrodzonych z umysłu Brahmy:
- Narada
- Daksza
- Wasisztha
- Bhrygu
- Kratu
- Pulaha
- Pulastja
- Angiras
- Atri
- Marići
Nawabrahmaryszi Wisznuizmu
Nawabrahmarszi - w dewanagari नवब्रह्मर्षि, trl. navabrahmarṣi, ang. Nava Brahmarshi, tłum. (dziewięciu brahmaryszich). Mało znane pojęcie występujące jednostkowo w Bhagawatapuranie i Wisznupuranie. Chociaż grupa świętych mędrców noszących tytuł brahmaryszi jest większa (źródła nie są zgodne co do liczebności mędrców noszących taki tytuł), to pojęcie nawa-brahma-ryszi zawęża ją do wąskiej grupy tzw. dziewięciu brahmarszich czyli dziewięciu ryszich Brahmy. Brahma w pierwszej manwantarze powołał ich do istnienia aktem woli, dlatego znani są również jako manasaputra - mentalni (zrodzeni z umysłu) synowie Brahmy, synowie Boga.
Wisznupurana następujące postacie wspomina jako "Dziewięciu Brahmaryszich":
- Bhrygu
- Pulastja
- Pulaha
- Kratu
- Angiras
- Marići
- Daksza
- Atri
- Wasisztha
Pojęcie nawa-brahma-ryszi składa się z dwóch sanskryckich członów nawa - jest liczebnikiem określającym cyfrę dziewięć, a brahmaryszi określa grupę najwyższej klasy ryszich (mędrców lub wieszczów), którzy dzięki swojej duchowej praktyce (sadhanie) i wyrzeczeniom (tapas) zrozumieli (doświadczyli) Brahmana (Absolut) i osiągnęli brahmadźńana (dewanagari ब्राह्मज्ञान, trl. brahmajñāna, ang. Brahmajnana, tłum. boską/świętą wiedzę lub duchowe wyzwolenie).
Bhagawatapurana (canto 12.12.15-15) podaje określenie nawabrahmana (dewanagari नवब्राह्मण, trl. navabrāhmaṇa).