Okultyzm

Okultyzm - od łac. occulo - ukrywać, trzymać w tajemnicy; occultus - schowany, ukryty, tajemny — nazwa doktryn ezoterycznych, które zakładają istnienie w człowieku i przyrodzie sił tajemnych, nieznanych i bada możliwości ich wykorzystania, oznacza rzecz "tajemną", "niedostępną". Okultyzm nazywa się również wiedzą tajemną (scientia occulta), co w sanskrycie odpowiada pojęciu gupta vidya. Zjawiska paranormalne badane przez okultystów stanowią przedmiot zainteresowania parapsychologii i psychotroniki. Zjawiska, którymi zajmują się okultyści są znane i w różnej mierze akceptowane oraz praktykowane w niektórych światowych religiach, np. buddyzmie (tantra), hinduizmie, islamie (głównie w sufizmie). Istnieją w całości okultystyczne, ezoteryczne kulty w Indii jak tradycja Bogini Lalitã Devĭ. Okultyzm na Zachodzie bywa w swej historii zakazywany i zwalczany przez kościoły chrześcijańskie w sposób wysoce zbrodniczy, który znamy jako inkwizycja, palenie na stosach, tortury, uwięzienia czołowych okultystów. Proces zwalczania i represjonowania za zajmowanie się okultyzmem nasilił się niebezpiecznie w Polsce po 1996 roku.

Okultyzm wpłynął również, bezpośrednio lub pośrednio, na powstanie wielu szkół filozoficznych, a także takich nauk, jak np. astronomia (poprzez astrologię) czy chemia (poprzez alchemię). Okultyzm bowiem, podobnie jak nauka, posługiwał się (i posługuje) obserwacją i eksperymentem, tworzy hipotezy i teorie (modele). Wizję świata kreowaną przez okultyzm cechują: spirytualizm, realizm, koncepcja wielopoziomowości bytu, koncepcja hierarchiczności istot, przekonanie o nieskończonych możliwościach rozwoju człowieka i kosmosu (reinkarnacjonizm). Okultyzm zajmuje się tymi samymi istotami i mocami nadnaturalnymi, z którymi mają do czynienia religie, ale przyjmuje wobec nich postawę poznawczą (gnoza), a w praktyce oddziałuje na nie przez ludzką wolę (magia). "Tajemne moce" badane przez okultyzm są dziś już (lub jeszcze) niezrozumiałe dla większości ludzi, ale stają się przedmiotem stale rosnącego zainteresowania, a w ruchu Nowej Ery (New Age) przeżywają swój renesans.