Szechina
Szechina, Shekhina - jest to słowo hebrajskie szachan (שכינה), pochodzenia chaldejskiego oznaczające obecność, zamieszkiwanie, przebywanie, Matrona; nie występuje w Biblii, ale jest używane przez Żydów do określania widocznej obecności Boga w Przybytku (Namiocie Zgromadzenia), a następnie w Świątyni Jerozolimskiej. Według przekazu biblijnego, kiedy Pan wyprowadzał Izraela z Egiptu, szedł przed nimi w słupie obłoku (hebr. be-amud anan; Wj 13, 21). Hebrajskie anan jest wieloznaczne, bo to nie tylko chmura, ale również schronienie, ukrycie.
Szechina w Talmudzie, żeńska manifestacja Boga w człowieku, boskie zamieszkiwanie, obecność Boża; także "oblubienica Pana", porównywana z Śakti (hin. शक्टि, en. Shakti).
Wyrażenie "Szechina jest obecna" znaczy: "Bóg zamieszkuje". Określnie tego (Szechina) często używa się po prostu jako synonimu Boga, lecz niektórzy filozofowie żydowscy postrzegali ją jako odrębny, powołany do życia byt, istotę świetlistą, z którą człowiek może nawiązać kontakt.
Samo określenie, które bywa tłumaczone niezbyt trafnie jako „duch święty”, pojawia się w judaizmie jako hebrajska metafora „ruach ha-kodesz” (dosłownie: „tchnienie świętości”), ale jest ono oczywiście rozumiane nie jako osobna istota, tylko jako Boże Natchnienie (także czasami: Boża Inspiracja), które może sprawić, że człowiek (np. prorok) podejmuje niezwykłe działania. To Boże Natchnienie powodowało, iż np. prorocy ogłaszali swoje proroctwa, a król Dawid komponował Psalmy.
W judaizmie nie istnieje pojęcie „ducha świętego” w takim sensie, w jakim jest ono obecne w chrześcijaństwie. Najbliżej temu rozumieniu byłaby zapewne Szechina (Szekina) [od hebrajskiego słowa szakan, znaczącego "mieszkać"] - dosłownie „przebywanie” – czyli Boża Obecność, a - bardziej precyzyjnie – Obecność Bożej Świętości w jakimś miejscu, przedmiocie, człowieku lub w określonym czasie. Gdy jest mowa o tym, że Bóg przejawia się w konkretnym miejscu lub sytuacji – oznacza to, że w takiej sytuacji lub czasie człowiek może mieć wyjątkowe, jakby „dodatkowe” poczucie obecności Boga.
Miejscem Szechiny – według Tory – był Miszkan (Przybytek), czyli Namiot Wyznaczonych Czasów i Świątynia Jerozolimska. Dziś uważa się, że jest nim Ściana Zachodnia (HaKotel HaMaarawi) - jedyny ocalały fragment Świątyni.
Według Talmudu pojawia się ona także np. w czasie zbiorowej modlitwy (Sanhedryn 39a), gdy ferowany jest sprawiedliwy wyrok sądowy (Berachot 6a), tam, gdzie człowiek potrzebuje pomocy (”Szechina przebywa nad zagłówkiem łóżka chorego” – Szabat 12b), tam, gdzie odbywają się studia nad Torą, a także w akcie seksualnym w związku małżeńskim: "Kiedy mąż i żona łączą się ze sobą w świętości, towarzyszy im Szechina, Boża Obecność" (Sota 17a). Doświadczamy jej również wówczas, gdy kontaktujemy się z ludźmi o wyjątkowo wysokim poziomie etycznym i duchowym. Także światło chanukowe zapalane przez osiem dni trwania święta, przynosi Szechinę do każdego żydowskiego domu (Raw Joseph Baer Soloveitchik).
Dlatego też Szechina nigdy nie manifestuje się - według tradycji judaizmu - tam, gdzie panuje bylejakość, lenistwo, próżność, bezmyślność i lekceważenie wartości duchowych i etycznych.
Przykłady obecności Szechiny wśród narodu żydowskiego według świętych pism
A gdy się wszystko dokończyło, okrył obłok przybytek świadectwa i chwała Pańska napełniła go (Wj 40, 32) I weszli Mojżesz i Aaron do przybytku świadectwa, i znowu wyszli, i błogosławili ludowi. I ukazała się chwała Pańska wszystkiemu zgromadzeniu (Kpł 9, 23) A gdy wołało wszystko zgromadzenie i chciało ich kamieniami pobić, ukazała się chwała Pańska nad namiotem przymierza wszystkim synom Izraelowym (Lb 13, 10) Mojżesz i Aaron uciekli do przybytku przymierza. A gdy weszli, okrył go obłok i ukazała się chwała Pańska (Lb 16, 43)
Po konsekracji Świątyni przez Salomona chwała wypełniła dom Pański: I stało się, gdy wyszli kapłani z świątnicy, obłok napełnił dom Pański. I nie mogli kapłani stać i służyć z powodu obłoku, bo chwała Pańska napełniła dom Pański (1 Krl 8, 11)
Według Zoharu Balak 187a, wspominany w Księdze Rodzaju (48,16) anioł, który bronił Izraela (Jakuba) "od wszelkiego złego" to właśnie Szechina.
W sensie bliższym Nowemu Testamentowi Szechina jest chwałą emanującą z Boga, Jego blaskiem. C.W. Emmet przełożył werset 18,20 z Ewangelii według św. Mateusza następująco: " Gdy dwóch ludzi zasiada, by razem studiować Torę, Szechina jest wśród nich".
Według rabbiego Jochanana anioł Michał jest "chwałą Szechiny".
Szechina jest aniołem wybawicielem, żeńskim aspektem Metatrona.
Według Zoharu stworzenie świata było dziełem Szechiny. W tej samej księdze mowa o Szechinie "mieszkającej w dwunastu rydwanach świętości i dwunsastu boskich chajot . W innym miejscu Szechina jest boską wysłanniczką, która, gdy po raz pierwszy ukazała się Mojżeszowi, została wzięta przez Prawodawcę (podobnie jak przez Jakuba) za anioła.
W Zoharze Exodus 5a, Szechina jest określana jako "droga Drzewa Życia" oraz "anioł Pański". Majmonides uważał Szechinę za pośredniczkę między Bogiem a Światłem oraz za peryfrazę Boga.
Szechinę utożsamiano z Duchem Świętym (Ruach ka-Kodesz) oraz "wglądem Światłości" (epinoia) z gnozy walentyniańskiej.
Zdanie z Księgi Wyjścia 23,20 - "Oto ja posyłam anioła przed tobą, aby cię strzegł w czasie twojej drogi i doprowadził do miejsca, które ci wyznaczyłem" - niektóre źródła odnoszą właśnie do Szechiny, jakkolwiek znacznie częściej wers ten tłumaczy się jako zapowiedź narodzin Jana Chrzciciela.
Według legendy "to nie anioł śmierci zakończył żywot Aarona, lecz Szechina zabrała jego duszę pocałunkiem".
Według innego podania, Abraham sprawił, że Szechina "zstąpiła z drugiego nieba".
Według Talmudu, kiedy Bóg wypędził Adama z raju, Szechina pozostała "na tronie ponad głową cherubina strzegącego "Drzewa Życia", a blask od niej bijący był 65 tysięcy razy jaśniejszy od blasku słońca". Światłość ta "czyniła wszystkich, których spowiła, niewrażliwymi na choroby"; prócz tego, do okrytych chwałą Szechiny "nie miały dostępu kąśliwe owady ni demony". Według innej wersji tej samej legendy Szechina została wygnana z raju wraz z Adamem i odtąd "najważniejszym celem Tory jest sprowadzenie jej do raju i ponowne zjednoczenie z Bogiem". Jak dowiadujemy się z Midraszu Genesis Raba, "Początkowo Szechina przebywała w niższych regionach. Gdy Adam zgrzeszył, wzniosła się do pierwszego nieba, gdy Kain popełnił grzech, przeniosła się do drugiego nieba, w czasach pokolenia Enosza do trzeciego, za pokolenia Potopu do czwartego, za pokolenia Wieży Babel do piątego, mieszkańcy Sodomy spowodowali, że wzniosła się do szóstego, Egipcjanie za czasów Abrahama - że do siódmego. Natomiast pojawienie się siedmiu sprawiedliwych mężów spowodowało, że zeszła z powrotem: za sprawą Abrahama zniżyła się do szóstego nieba, z powodu Izaaka do piątego, Jakub sprawił, że zeszła do czwartego, Lewi, że do czwartego, Kehat (syn Lewiego), że do drugiego, Amra, że do pierwszego, dzięki Mojżeszowi zaś z wysokości na ziemski padół".
Według hagady o Szechinie "unosi się (ona) nad wszystkimi żydowskimi związkami małżeńskimi i błogosławi je swoją obecnością".
w Kabale Szechina jest utożsamiana z ostatnią spośród dziesięciu świętych sefirot, Malchut " Harmonijny związek żeńskiej Szechiny z poprzedzającymi ją w hierarchii sefirot podtrzymuje istnienie świata strumieniem boskiej energii. Szechina jest jak księżyc, odbijający boskie światło w kierunku świata. Gdy jednak ludzki grzech wzmaga potęgę Samaela Szatana, Szechinę przechwytują moce sitra achra (siły demoniczne). Prąd boskiej energii płynie wówczas na świat przez otchłanie zła, sprowadzając na ludzkość wszelkie nieszczęścia".
Szechina po zburzeniu świątyni w Jerozolimie (70 r. n.e.)
Zgodnie z żydowską tradycją, od zburzenia Świątyni przez późniejszego cesarza rzymskiego Tytusa (70 po Chr. za panowania Wespazjana), obecność nie znajduje ukojenia i przemieszcza się po całym świecie nawiedzając poszczególnych ludzi. Według tradycji rabinicznej, Szechina pojawia się wszędzie tam, gdzie co najmniej siedmiu bogobojnych Żydów przystępuje do szczerej modlitwy.
Linki zewnętrzne
Portal nauk duchowych i społecznych tradycyjnych szkół i zakonów sufickich w Polsce