Wiśwamitra

Z Himalaya-Wiki
Menaka uwodzi Wiśwamitrę, obraz autorstwa Raja Ravi Varma

Brahmaryszi Wiśwāmitra (Sanskryt विश्वामित्र wiśwā-mitra "wszystkich, wszech-przyjaciel") jest jednym z najbardziej czczonych ryszich czyli mędrców starożytnych Indii. Uznaje się go za autora większej części 3 Mandali Rygwedy, włączając w to Mantrę Gajatri. Purany wspominają, że tylko 24 Ryszich od czasów antycznych zrozumiało całe znaczenie, a przez to posiadło całą moc Mantry Gajatri. Mędrzec Wiśwamitra jest pierwszym z nich, a Mędrzec Jadźńawalkja ostatnim.

Kauśika

Historia Wiśwamitry jest zrelacjonowana w Balakandzie w Ramajanie napisanej przez Walmiki. Mahabharata dodaje, że związek Wiśwamitry z Menaką zaowocował córką, Szakuntalą, której historia jest opowiedziana w [[Adi Parwa] w Mahabharacie.

Wiśwamitra był królem w starożytnych Indiach, zwanym także jako Kauśika ("potomkiem Kuśa"). Był on mężnym wojownikiem i prawnukiem wielkiego króla o imieniu Kuśa. Proza 51 Bala Kandy w Ramajanie Walmiki zaczyna legendę Wiśwamitry: "Był król o imieniu Kuśa, dziecię z umysłu Pradźapati, zaś jego synem był mocarny i zaiste prawy Kuśanābha. Ten, który jest sławny pod imieniem Gādhi był synem Kuśanābhy, zaś synem Gādhi jest ten wielki święty o wielkim blasku, Wiśwamitra. Wiśwamitra rządził ziemią i ten król o wielkim blasku rządził królestwem przez wiele tysięcy lat."

Jego historia pojawia się także w różnych Puranach, jednak różnią się one od Ramajany. Wisznu Purana i Hariwamśa w Mahabharacie, gdzie 27 rozdział (o dynastii Amāwasu) opowiada o narodzinach Wiśwamitry. Zgodnie z Wisznu Puraną Kuśika poślubił Damsel należącą do Puru-kutsa (zwaną później linią Szatamarśana - potomków króla Trasadasju z dynastii Ikszwaku) i miał z nią syna o imieniu Gādhi, który miał córkę o imieniu Satjawati (nie mylić z Satjawati z Mahabharaty). Satjawati poślubiła starego bramina znanego jako Rićika, który stał na czele potomków Bhrygu. Rićika pragnął syna posiadającego cechy bramina, więc ofiarował Satjawati poświęcony pokarm ofiarny ćaru, który przygotował specjalnie do tego celu. Dał także matce Satjawati na jej życzenie inne ćaru, aby powiła syna o cechach Kszatriji. Jednak matka Satjawati poprosiła na osobności swą córkę, aby wymieniła się z nią ćaru. Tak też matka Satjawati urodziła Wiśwamitrę, syna Kszatriji o cechach Bramina, zaś Satjawati urodziła Dźamadagni, ojca Paraśuramy, Bramina o cechach Kszatriji.

Spór z Waśiszthą

W czasie jednej z jego bohaterskich wypraw, on i jeego żołnierze odpoczywali w aśramie Ryszi Wasiszthy. Tam nakarmiono dobrze jego armię i o nią zadbano. Zaciekawiło to króla, jak to jest możliwe, że ten prosty aśram może podołać wykarmieniu całej armii. Zapytał o to mędrca, wyrażając swe zaskoczenie. Waśiszta odpowiedział:

"O królu, ta uczta w której wziąłeś udział wraz ze swymi towarzyszami została przygotowana przez moją krowę Nandini (nazywaną gdzieniegdzie Sabala), którą ofiarował mi Indra. Musisz wiedzieć, że jest ona córką krowy Indry, Kamadhenu. Dostarcza mi ona wszystkiego, czego potrzebuję".

Kauśika wpadł w zdumienie gdy to usłyszał. Zaczął rozmyślać, że posiadanie takiej krowy znaczyło by bardzo dużo dla niego; w końcu mędrzec nie musiał dostarczać pożywienia i utrzymywać codziennie dużej armii. Wyraził więc mędrcowi swe pragnienie uzyskania od niego Nandini. Waśisztha był grzeczny, ale nieugięcie odmawiał. Nie kusiły go oferty niewypowiedzianych bogactw jakie składał Kauśika, choć przecież kto może ustalić cenę krowy, która może natychmiast dostarczyć wszelkich bogactw na świecie.

Król wpadł w wielki gniew. Obraził Brahmarysziego twardymi słowami i rozkazał swym żołnierzom zarekwirować krowę i zabrać ją do jego królestwa. Dzięki swym magicznym mocom, wielki mędrzec Waśisztha przywołał całą armię okrutnych wojowników. Walczyli oni z armią Kauśiki i pobili ją dotkliwie. Kauśika został ujęty i przyprowadzony przed Waśisztę. Mędrzec przeprosił króla i odesłał go ze słowami porady.

Inna Wersja

W inne wersji Wasiszta niszczy całą armię Kauśiki przez proste użycie swych wielkich mistycznych i duchowych mocy, oddychając sylabą Aum. Waśiszta zabija też stu synów Kauśika, odbudowując też piękno swej pustelni i spokojne życie.

Wtedy Kauśika postanawia przedsięwziąc tapasja (wyrzeczenie) na wiele lat aby zadowolić Pana Śiwa, który obdarza go znajomością używania boskiej broni. Dumnie udaje się znów do aśramu Wasiszty i używa całego arsenału cudownych broni, aby zniszczyć Wasisztę i jego pustelnię. Udaje mu się to drugie, jednak Wasiszta pozostaje nietknięty.

Rozgniewany Waśiszta wyciąga swą brahmadandę, drewnianą laskę przepełnioną mocą Pana Stworzyciela Brahmy. Pochłania ona najpotężniejsze bronie Kauśiki, włączając w to brahmastrę. Waśiszta próbuje później zaatakować Kauśikę, ale jego gniew zostaje uspokojony przez Dewy. Kauśika zostaje poniżony, a w tym czasie Waśiszta odbudowuje swą pustelnię.

Tapasja

Ten incydent wywarł głębokie wrażenie na Królu. Uświadomił on sobie, że moce uzyskane przez wyrzeczenia były znacznie większe niż zwykła fizyczna moc. Wyrzekł się swego królestwa i zaczął swą wędrówkę do stania się większym ryszim od Waśiszty, Przyjął imię Wiśwamitra. Ciekawą rzeczą jest zobaczyć wszystkie wyzwania przed jakimi stanął w życiu Wiśwamitra, aby stać się Brahmaryszim, zanim w końcu porzucił żądzę posiadania krowy. Po przejściu przez wiele prób i wiele wyrzeczeń, Wiśwamitra uzyskał w końcu tytuł Brahmarysziego od samego Waśiszty. W tym czasie miał córkę o imieniu Śakuntala (która pojawia się w Mahabharacie) z Menaką, apsarą z pałacu Indry. Syn Śakuntali stał się wielkim cesarzem. Stał się znany jako Cesarz Bharata i to od jego imienia Indie nazywają się Bharatą.

Inna wersja

Kauśika chce uzyskać te same duchowe moce, które posiada Waśiszta, aby stać się mu równym, brahmaryszim. Podejmuje więc srogie pokuty przez tysiąc lat, po których Brahma nazywa go Radźaryszim, królewskim mędrcem.

Po następnym tysiącu lat Brahma nazywa go ryszim, pozostawiając przy tym jego królewską linię na zawsze.

W tym czasie Indra, król Swargi usiłuje przetestować tapaswina wysyłając apsarę Menakę aby go uwiodła. Kauśika zakochuje się w pięknej apsarze i uprawia z nią miłość przez wiele lat, tracąc swą samokontrolę i wypracowany kredyt zbożności. Po wielu latach budzi się ze swego zapatrzenia i gniewnie konfrontuje się z Menaką, która o wszystkim mu opowiada. Kauśika wie, że Menaka szczerze go kocha, więc z wielkim żalem przeklina ją, by była od niego oddzielona na zawsze.

Kauśika udaje się następnie nad brzegi rzeki Kauśiki, która jest duchem jego własnej siostry. Po wielu tysiącach lat Brahma nazywa go maharyszim, ale mówi mu też, że nie został jeszcze dźitendriją, ponieważ brakuje mu opanowania swych pasji. Dociera to do Kauśiki gdy ten gniewnie przeklina Rambhę, apsarę wysłaną ponownie przez Indrę by go znów uwiodła, tak, że zamienia się ona w kamień na tysiąc lat.

Dojrzewanie do Brahmarysziego

Po przeklęciu Rambhy Kauśika udaje się w najwyższe góry Himalajów aby odbyć jeszcze surowszą tapasję przez ponad tysiąc lat. Przestaje jeść, redukuje oddychanie do najniezbędniejszego minimum.

Jest znów testowany przez Indrę, który przychodzi do niego jako biedny Bramin błagający o pokarm właśnie wtedy, gdy Kauśika jest gotowy przerwać post trwający tysiące lat i zjeść trochę ryżu. Kauśika natychmiast oddaje swój pokarm Indrze i ponawia swą medytację. Kauśika w końcu zwycięża nad swoimi pożądaniami, nie dając się sprowokować więcej żadnym uwodzeniom i przeszkadzającym próbom Indry. Na koniec wielotysięcznej podróży Kauśiki, jego jogiczne moce sięgają maksimum. W tym punkcie Pan Brahma ma czele Dew, którym przewodził Indra nazywa Kauśikę brahmaryszim i nadaje mu imię Wiśwamitra lub inaczej Przyjaciel Wszystkich za jego nieskończone współczucie. Zostaje on także uściśnięty przez Waśisztę i ich nieprzyjaźń natychmiast się kończy.

Opis Wiśwamitry

Jako były król i pan wielkiego królestwa jakim był, Wiśwamitra był znany z tego, że zachował godność i wyniosłą aparycję. Był znany ze swego ognistego temperamentu i często przeklinał ludzi w złości, pozbywając się tym samym swych jogicznych mocy zdobywanych przez wyrzeczenia. Ludzie bali się jego temperamentu modlili się, aby ich działania nie zostały zniszczone przez drażliwego mędrca.

Jednak jako były król Wiśwamitra posiadał także współczucie dla wszystkich istot. Litując się nad Triśanku celowo wypuścił całą punję jaką zdobył przez tapas, aby pomóc mu wznieść się do niebios. Zmierzając ścieżką do uzyskania godności brahmarysziego używał mocy swego tapasu do pomagania każdemu, kto był w potrzebie, bez względu na koszty jakie sam ponosił.

Miłość Kauśiki do Menaki jest uważana za intensywną i pełną bezgranicznej pasji.

Legendy

Wiśwamitra jest sławny w wielu legendarnych opowiastkach w różnych pracach hinduskiej mitologii.

Triśanku

Wiśwamitra znany jest z tego, że wykreował własną wersję Swargi czyli nieba zwaną jako Triśanku Swarga. Gdy dumny Król Triśanku poprosił swego guru Waśisztę aby wysłał go do nieba w ciele fizycznym, guru odpowiedział, że ciało nie może wznieść się do nieba.

Wtedy Król Triśanku poprosił stu synów Waśiszty aby wysłali go do nieba. Synowie rozgniewani, że Triśanku przyszedł do nich gdy ich ojciec mu odmówił, przeklęli go aby stał się Ćandalą, nietykalnym. Triśanku został przemieniony w osobę o ciele pokrytym popiołem, ubraną na czarno i noszącą żelazną biżuterię. Ponieważ nikt z jego krewnych nie mógł go rozpoznać, został wyrzucony z królestwa.

Zawędrował do mędrca Wiśwamitry, który zgodził się mu pomóc. Wiśwamitra zorganizował wielki rytuał ofiarny ku czci Dewów, błagając by przyjęły Triśanku do nieba. Żaden Dewa nie odpowiedział. Rozzłoszczony Wiśwamitra użył swych jogicznych mocy i rozkazał Triśanku wznieść się do nieba. Cudownie Triśanku wzniósł się do nieba, skąd został zepchnięty spowrotem przez Indrę.

Rozgniewany jeszcze bardziej, potężny Wiśwamitra rozpoczął stwarzanie innego nieba dla Triśanku. Gdy tylko skończył tworzenie nieba Bryhaspati rozkazał mu przestać. Triśanku jednak nie podobała się Triśanku Swarga, pozostał przyczepiony do nieba gdzie został zmieniony w konstelację.

W procesie tworzenia nowego wszechświata Wiśwamitra użył cały tapas jaki zgromadził ze swych wyrzeczeń. Dlatego po epizodzie z Triśanku Wiśwamitra musiał rozpocząć swe modlitwy na nowo aby osiągnąć poziom Brahma Ryszi, równy Waśiszcie.

Ofiarowanie Hariśćandry

W czasie wykonywania pokut, Kauśika pomaga chłopcu u imieniu Shunshepa, który został sprzedany przez swych rodziców na ofiarę jadźny Hariśćandry aby zadowolić Warunę, Boga Oceanów. Królewski syn Rohit nie chce zostać złożony w ofierze, jak to zostało początkowo obiecane Warunie, tak więc wzięto młodego chłopca Śunaszepa za niego. Zrozpaczony i przerażony Sunashepa pada do stóp Kauśika, który przebywa w głębokiej medytacji i błaga go o pomoc.

Kauśika uczy Sunaszepa tajemnych mantr. Chłopiec śpiewa te mantry w czasie ceremonii i zostaje pobłogosławiony przez Indrę i Waruńę, tak, że ceremonia Hariśćandra zostaje również wypełniona.

W Ramajanie

W indyjskim eposie Ramajana Wiśwamitra jest nauczycielem Ramy, księcia Ajodhji i siódmego Awatara Wisznu oraz jego brata, Lakszmana.

Wiśwamitra przekazuje im wiedzę dotyczącą Dewastras czyli boskich broni, trenuje ich w zaawansowanej religii i kieruje ich do zabicia demonów takich jak Tataka, Marića i Subhanu. Prowadzi ich także do ceremonii swajamwara odprawianej dla księżniczki Sity, która zostaje żoną Ramy.